Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Կարգ ոգւոց դատաստանաց եւ հրահանգ բարեաց ի սրբոյն, բաւականապէս եղբարց եւ նոցունց հարց, եդեալ է ի Բարսղէ։ Բայց չափաւորապէս եւ մարմնատեսակ աւրինաց դատաստանի զնշանակս յաւելումք հարկաւորապէս, զի ոչ այժմ ամենեցուն է ըստ հրամանի նորին վարիլ։ Նաեւ ոչ հեռի ի դիտաւորութենէ սահմանի սրբոյն ինչ ընդ միտ ածել իշխեմք, այլ յարմար նորին վարիմք շաւղաւք։

Եւ արդ, սկսցուք այսպէս։ Զի թագաւորաց եւ իշխանաց, միանագամայն եւ ամենայն հաւատացելոց շինել վանս ոչ յաղագս մարմնաւոր ինչ յուսոյ է, այլ մանաւանդ՝ հոգեւոր, յաղագս այնորիկ ոչ պարտի ժառանգութիւն լինել։ Զի որ յառաջնումն հայր եղեւ եղբարց, թէ՛ յիւր շինեալ տեղի եղբարց եւ թէ՛ յայլոց, եւ բարիոք առաջնորդէ, անդատաստան է փոփոխել, ապա թէ հակառակ ինչ գործէ, երկու եւ երեք վկայիւք հարկաւոր է փոխել։

Եւ եթէ իւրովք ընչիւք ոք գայ յառաջնորդութիւն եղբարց, զառաջին ինչսն վանացն գրով եւ վկայիւք արժան է ի նա տալ։ Եւ եթէ պատահի թողուլ եւ զոր եբերն ոչ կամիցի թողուլ յեկեղեցին, իշխան լիցի առնուլ զիւրն, եւ զոր ինչ յանուն եկեղեցւոյն տուեալ եղեւ, անդէն թողուլ։

Իսկ զկնի մահու հարց մի՛ լիցի իբր ժառանգութիւն առնուլ ազգատոհմին զառաջնորդութիւն եղբարց, եթէ ոչ կամիցին եւ չիցէ ի դէպ։ Ապա թէ հաճելի հարց շաւղաւք իցեն ազգայինքն, եւ եղբարքն կամիցին, բարիոք է նոցա լինել, քան աւտարացն, իբր գիտակք իւրոցն վարուց, ըստ այնմ՝ փոխանակ հարց եղիցին որդիք։ Ապա թէ չիցեն ազգայինքն յարմար, հարկաւորաբար ընտրիցին յայլ եղբարցն՝ բարիոք հովուել ի կամս Աստուծոյ։

Արտաքոյ իրաւանց է իշխանաց կաշառաւք առաջնորդ եղբարցն կացուցանել, զոր նոքա ոչ կամիցին, եւ ըստ դատաստանի է ելանել եղբարցն, մինչեւ ըստ կամաց նոցա ընտրիցի լաւն։ Բայց հասարակ լիցի կամքն, եւ եպիսկոպոսունք եղիցին այդոցիկ կարգիչք, եւ մի՛ ոք յաշխարհական կարգաց։

Եւ քանզի են ի գործոց ի վանս առաւել աշխատելի, եւ ամենեցուն մի է դիտաւորութիւն՝ յոյս կենացն յաւիտենականաց, բայց եթէ կարճամտաբար ոք ոչ զամենայն հոգեւորականին թողցէ հատուցման, տացի ինչ առաւել նմա, զի մի՛ ի պատճառս այնմիկ նուազութիւն ինչ եղբարցն լիցի։ Եւ թէ այդոցիկ տրտունջ իցէ, դատաստան լիցի տրտնջողին առնել զգործն։ Եւ զայս արտաքոյ կանոնի կամաց սրբոյն եդաք Բարսղի՝ կարճամտելոցն աղագաւ։ Բայց զանաւթ ինչ ի գործեացն վնասել, որք մերձ գործաւորքն չիցեն, դատաստան լիցի վնասողին զնա ստանալ։

Այդոքիկ դատաստանի աղագաւ սակաւուք եդաւ ի պատճառս բարեկարգութեան։ Այլ սահմանք ամենատես ուղղութեանց սրբոց ցուցեալն բաւականասցի։