Գիրք Դատաստանի, Ա խմբ.

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Law  

ՅԱՂԱԳՍ ԴԱՏԱՍՏԱՆԱՑ ԱԿԱՄԱՅ ԵՒ ԿԱՄԱՅ ՍՊԱՆՈՒԹԵԱՆՑ

Եւ ակամայ սպանութիւն լինի բազում աւրինակ, սակայն զնշանակսն տացուք չափաւորապէս։ Եւ է այսպէս։

Զի ի հարկանել ուրուք փայտ եւ ոստեալ տապարն ումեք դիպեալ սպանցէ։

Եւ կամ ի խոնարհ ի բարձանց եւ կամ ի լերանց թողեալ փայտ եւ կամ քար՝ դիպեալ սպանցէ։

Եւ կամ յայգւոյ, եւ կամ ի պարտիզէ, եւ կամ յայլ ինչ այսպիսեաց արտաքս ոք ձգիցէ քար եւ սպանցէ։

Եւ կամ ի ծառ ձգիցէ քար թափել պտուղ եւ դիպեալ սպանցէ, եւ կամ ի ծառոյ ի խոնարհ թափել պտուղ, եւ քար մնացեալ, եւ կամ գաւազան անկեալ եւ կամ այլ ինչ այսպիսի, ուստի մահ գործիցի։

Եւ կամ վարդապետ զաշակերտ վասն խրատու ըստ չափոյ հարկանիցէ, եւ կամ հայր՝ զորդի եւ կամ մայր՝ զդուստր, կամ զհարսն՝ սկեսուր, կամ եղբայր՝ զեղբայր, կամ տէր՝ զծառայ, կամ զաղախին՝ տիկին, կամ ոք՝ զոք, ուստի վնաս մահու լիցի։

Եւ եթէ զերիվար ոք ընդ հրապարակ վարիցէ, եւ կամ զայլ ինչ ի կենդանեաց, կամ զսայլ, եւ առ ոտն կոխեալ՝ մահ լիցի։

Կամ նետ ոք որսոյ ձգիցէ, եւ կամ ի նպատակ, եւ կամ ի վայրի, եւ պատահիցի ումեք եւ սպանցէ։

Եւ եթէ քար ոք ձգիցէ՝ կարծեցեալ կիսար գոլ։

Է եւ այլազգ ակամայ, յորժամ զհետ մտանէ եղբայր զեղբայր սպանանել, եւ նա հարկաւորաբար դարձցի եւ սպանցէ, կամ ոք՝ զուրուք։

Եւ կամ յաւազակաց ի մէջ անկեալ՝ ի հարկէ սպանցէ։ Եւ են սոքա յակամայէ եւ ի կամաւորէ։

Իսկ ի պատերազմի սպանանելն՝ ի կամաւորէ եւ յակամայէ։

Եւ եթէ ի գիշերի ոք կարծիցէ զթշնամի հարկանել եւ հարեալ զբարեկամ սպանցէ. եւ է սա ի կամաւորէ եւ յակամայէ։

Եւ թէ նետ ոք ձգիցէ, եւ թշնամւոյ պատահեալ՝ սպանցէ, է յակամայէ եւ ի կամաւորէ։

Իսկ կամաւորն. եթէ ոք հարկանէ խիստ գաւազանաւ զմարդ՝ կարծելով յուղղութիւն ածել զչարագործն, մինչեւ հանել արիւն, յորմէ եւ մեռցի։

Նոյնպէս՝ եթէ քարիւ եւ կամ փայտիւ զոք հարեալ չարչարիցէ առաւել, քան զկարն, ընդ այնոսիկ համարեալ է, որ սրով սպանցէ, կամ այլ ինչ յասպիսեաց։

Նոյնպէս՝ եւ որ փայտատ ինչ ձգիցէ, եւ ի ծանրութենէ երկաթոյն, եւ ի սրոյն իսկ, եւ ի ձեռացն երեւի հարուածն. ի բազմապատիկ դիմաց հարուածոյն, որ ի վերայ նորա են, գուշակէ զեղեալսն։

Նոյն աւրինակաւ՝ առանց իրիք հարկանելոյ կամաւոր չարիք, որ յաւազակաց գործին։

Իսկ կանայք, դեղս արբուցեալ, արանց սովոր են սպանանել. նոյնպէս, որ առ նախանձու դեղս տայ մերձաւորի, ընդ մահապարտս համարեալ է։ Եւ արանց եւ կանանց զոյգ է վճիռն։

Արդ, այսոքիկ են կամաւոր սպանութիւնք եւ նմանք սոցին, եւ ակամայքն եւ խառն յերկոցունց, որպէս ցուցաւ. եւ բժշկել խոստովանութեամբ յայտնի է։

Այլ զդատաստանին տացուք զաւրինակ։ Զի որպէս գրեցաւ ի դատաստանս թագաւորաց, զի թէպէտ ակամայ այլազգի զքրիստոնեայ սպանցէ, իբրու զի խնդայ, ըստ կամաւորի դատիցի ի գինն արեան։ Իսկ քրիստոնէի զքրիստոնեայ սպանեալ՝ կամաւոր։

Եւ է կամաւորն, յորժամ վասն նախանձու կնոջ, եւ կամ յաղագս ընչից, եւ կամ փառաց վասն, կամ ըստ այլ պատճառի սպանցէ. լիով, որպէս գրեալն է, դատեսցի։ Եւ թէ զայլազգի սպանցէ, որպէս եւ անդ գրեցաւ՝ դատեսցի։ Իսկ եթէ ակամայ, եւ թշնամի հանդիպի սպանեալն, յորոյ վերայ խնդայ, իբր զկամաւոր դատիցի կամ ըստ ներման՝ ընդ կիսոյ, որպէս ի դատաստանս գրեցաւ թագաւորաց։

Իսկ եթէ բնաւին ակամայ իցէ, ըստ այնմ լիցի դատեալ, եւ թէ խառն ի կամաւորէ եւ յակամայէ, ըստ այնմ դատիցի։