Ստորագրութիւն հին Հայաստանեայց

  Այսպէս գրի յերկուս օրինակս աշխարհագրութեան Խորենացւոյն, որպէս եւ առ Ղազարայ թղթ. 221: Իսկ ՚ի միում ձեռագրի աշխարհագրութեան Խորեն. Երիթունիք: ՚Ի տպագրեալն միայն գրի Երուանդունիք` որ թուի լինել ուղիղ, ըստ որում Երուանդ` յորոյ անուն երեւի կոչեցեալ այս գաւառ` դ տառիւ գրի, եւ ո'չ թ: Յօրինակին Թովմայի Արծրունւոյ գրի Արուանթունի:

Հայոց ձոր: Այսպէս անուանեցաւ յանուն Հայք կամ Հայկ դաստակերտին` զոր շինեաց նախնին մեր հայկ. *Բայց զտեղի ճակատուն (ասէ Խորենացին ա. 10. ) շինէ դաստակերտ, եւ անուն կոչէ Հայք վասն յաղթութեան պատերազմին. այսորիկ աղագաւ եւ գաւառն այժմ անուանի Հայոց ձոր: Գաւառ անուամբ յիշատակի եւ ՚ի յայսմաւուրս ՚ի 20 դեկտեմբերի. յորում ճգնէր երանելին Աբրահամ աշակերտ սրբոց Ղեւոնդեանց յետ դարձին իւրոյ ՚ի Բաբելոնէ. զի ասի. *Գնացեալ (աբրահամ) դադարեաց ՚ի գաւառն Հայոց ձոր: եւ զկնի. *Թաղեցին զմարմին Աբրահամու յիւրում յանապատին. եւ կոչի տեղին` Սուրբ Աբրահամունք մինչեւ ցայսօր ժամանակի:

Այլ Խորենացին ո'չ ուրեք յիշատակէ յաշխարհագրութեան իւրում ՚ի կարգս գաւառաց Վասպուրականի, յայտ արարեալ` թէ այս ձոր էր վիճակ ինչ կամ փոքր գաւառ բովանդակեալ ՚ի միում ՚ի գաւառացն Վասպուրականի: Իսկ թէ յո'ր գաւառ անկանիցի` Թովմա Արծրունի ուրեք դնէ լինել ՚ի սահմանի, կամ յաւէտ ՚ի սահմանակցութեան Արուանթունի գաւառին` յասելն. *Հանդիպեցան միմեանց յՈրդոք գիւղ, ՚ի գլուխս Ձորոյն հայոց` որ հանէ յԱրուանթունի գաւառն:

՚Ի Հայոց ձորն անկանի եւ Գերեզմանք անուանեալ բլուրն որով կոչեաց Հայկ զտեղին` ուր սպանեալ անկաւ բէլ: Տե'ս ՚ի նոր Հայաստան թղթ. 144. 145. զվիճակն կոչեցեալ Հովու ձոր, եւ որ զկնի: