Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Որպէս ասացաք՝ յետ վաթսուն ամի մահուանն Աղեքսանդրի՝ թագաւորէ ի վերայ Պարթեւաց Արշակ Քաջ ի քաղաքին, որ կոչի Բահղ Առաւօտին, յերկրին Քուշանաց: Եւ տայ պատերազմունս սաստիկս յոյժ, թափելով յինքն զամենայն արեւելեայս: Հալածէ եւ ի Բաբելովնէ զՄակեդոնացւոց իշխանութիւնն: Լսէ եւ զզօրանալն Հռովմայեցւոց ի վերայ ամենայն արեւմտից եւ ծովու, եւ թէ ի Սպանիացւոց թափեցին զբովսն, ուստի ոսկի եւ արծաթն հատանի. եւ զԳաղատացիս հարեալ ընդ հարկաւ արարին, եւ զթագաւորութիւնն Ասիացւոց: Հրեշտակս առաքեալ խնդրէր զդաշնաւորութիւն, զի մի՛ օգնեսցեն Մակեդոնացւոց. ոչ տալով հարկս, այլ պատարագս միայն ամի ամի հարիւր քանքարոյ:

Այսպէս տիրեալ ամս երեսուն եւ մի, եւ յետ նորա Արտաշէս որդի նորա ամս քսան եւ վեց: Զսա պայազատէ նորին որդի Արշակ, որ կաչեցաւ Մեծ. պատերազմի ընդ Դեմետրեայ եւ որդւոյն Դեմետրեայ Անտիգոնեայ. քանզի ի վերայ նորա եկն ի Բաբելովն մոկեդոնական զօրու, եւ պատերազմեալ՝ ի գերութիւն ըմբռնեցաւ. զոր կալեալ Արշակայ՝ տարաւ ի Պարթեւս հանդերձ երկաթեղէն կապանօք, ուստի եւ Սիրիպինդէսն կոչեցաւ: Այլ իմացեալ եղբօր նորին Սիդիացւոյ Անտիոքայ զգնալն Արշակայ՝ գայ ունի զԱսորիս: Իսկ Արշակայ երկոտասան բիւրու անդրէն դարձեալ, եւ Անտիոքոս ի սաստիկ ձմերայնւոյն հերքեալ՝ պատահի նմա պատերազմաւ յանձուկ տեղիս, եւ կորնչի հանդերձ զօրօքն. եւ Արշակ տիրէ երրորդ մասին աշխարհիս, որպէս յիրականացն պատմութեանց Հերոդոտեայ է ուսանել ի չորրորդէն, որ յաղագս բաժանելոյ զբոլոր երկիրս յերիս մասունս, եւ կոչել զոմն Եւրոպէ, եւ զոմն Լիբիէ, եւ զոմն Ասիայ, որում եւ տիրեաց Արշակ: