Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Յաւուրս սորա միաբանեալ բնակիչք հիւսիսոյ Կաւկասու, գիտացեալ զթուլասրտութիւն նորա եւ զյուլութիւն, եւ առաւել ի հրապուրելոյ մաղթանաց Սանատրկոյ՝ ի գաղտնի հրամանէ Շապհոյ Պարսից արքայի, արշաւեալ ի միջոց աշխարհիս մերոյ հասանէին մեծաւ ամբոխիւ, որպէս թէ երկու բիւրովք: Որոց պատահեալ պատերազմաւ արեւելեայ եւ արեւմտեայ զօրուն Հայոց՝ հանդերձ զօրապետօքն Բագարատաւ ասպետիւ եւ Վահանաւ նահապետիւ Ամատունեաց. քանզի հարաւային մեր գունդք առ արքային Խոսրովայ էին յաշխարհին Ծոփաց, եւ զՄիհրան սպանեալ, եւ զհիւսիսային մեր գունդն հարեալ, ի թիկունս ընկեցեալ թշնամեացն, եւ հասեալ ի դրունս Վաղարշապատու պաշարէին: Որոց յանկարծակի ի վերայ անկեալ արեւելեայ եւ արեւմտեայ մեր զօրուն, եւ անտի մերժեալ զՕշական առապարաւն, ոչ ետուն ժամանել ճապաղել ի նետաձգութիւն ըստ օրինի իւրեանց սովորութեանն, երագեալ սաստկապէս զհետ ունելով քաջաձիոցն ի դժուարս քարանց եւ ի վիմուտ տեղիս:

Մինչեւ յոչ կամաց գումարեալ թշնամեացն ի ճակատ. եւ զօրագլուխ նիզակաւորացն լեալ անարի ոմն սկայ վառեալ, եւ թաղեաւ կաճեայ բոլորով ամենեւիմբ պարածածկեցեալ, շահատակէր ի մէջ զօրացն: Յոր ակնակառոյց լեալ քաջացն Հայոց եւ յարձակեալ՝ ոչ ինչ կարէին վնասել. քանզի հարեալ նիզակաւ՝ ճախր առնոյր կաճեայն: Յայնժամ քաջին Վահանայ Ամատունւոյ հայեցեալ յեկեղեցին կաթուղիկէ, ասէ. «Օգնեա՛ ինձ, Աստուած, որ զԴաւթեան պարսաքարն դիպեցուցեր ճակատու խրոխտացելոյն Գողիաթու. ուղղեա՛ եւ զնիզակս իմ ական հզօրիս այսորիկե: Եւ ոչ վրիպեցաւ ի խնդրոյն. ընդ գաւակ ձիոյն հարեալ՝ յերկիր կործանեաց զահագին զվիրագն: Այսպիսի դիպուած ի փախուստ յորդորեաց զթշնամիսն, եւ ի յաղթութիւն զՀայոց գունդն զօրացոյց: Եւ աստի դարձեալ յաշխարհն Ծոփաց Բագարատ՝ վկայ հաստատուն առանց նախաձու լինի առ արքայի վասն Վահանայ քաջութեանցն եւ առաքինի դիպուածոյն: Վասն որոյ պարգեւէ նմա արքայ զտեղի ճակատուն՝ զՕշական, ուր ինքնակամ դիմագրաւ նահատակն եղեւ: Եւ փոխանակ Միհրանայ կարգէ զԳարջոյլ Մաղխազ նահապետ Խոռխոռունեաց ի վերայ զօրուն: