Բանաստեղծութիւններ

ՄԱՆԿՈՒԹԵԱՆ ՕՐԵՐ

 

Մանկութեա՜ն օրեր, երազի նման,

Անցաք գնացիք, այլ չէք դառնալու.

Ո՜հ դուք երջանիկ, ո՜հ անհոգ օրեր,

Ընդունակ միայն ուրախացնելու:

 

Ձեզանից յետոյ եկաւ գիտութիւն,

Իւր ծանր հայեացքով աշխարհի վերայ,

Ամեն բան ընկաւ մտածութեան տակ,

Րոպէ չմնաց ազատ կամ ունայն:

 

Գիտակցութիւնը յաջորդեց սորան.

Ազգի վիճակը ծանրացաւ սրտիս …

Ապոլլոն տուեց ինձ իւր քնարը,

Որպէս փարատիչ տրտում ցաւերիս:

 

Աւա՜ղ. այդ քնարը իմ ձեռքում հնչեց,

Նոյնպէս լալագին, նոյնպէս վշտահար,

Ինչպէս իմ սիրտն էր, իմ զգացմունքը.

Ուրախացուցիչ չգտայ մի լար:

 

Ես այն ժամանակ միայն զգացի,

Որ այդ ցաւերից ազատուելու չեմ,

Որչափ իմ ազգս կը մնայ ստրուկ

Օտարների ձեռք, անխօս, տխրադէմ:

 

Մանկութեա՜ն օրեր, ինչո՛ւ այդպէս շուտ

Թռաք գնացիք, անդարձ յաւիտեան.

Ես այն ժամանակ անհոգ ու ազատ

Կարծում էի ինձ աշխարհի իշխան:

 

Գերութեան շղթան ինձ զգալի չէր,

Եւ ոչ բռնութեան անգութ ճանկերը.

Ձեզանից յետոյ ծանրացան նոքա,

Ո՛հ, անիծում եմ ես այս օրերը:

 

Լո՛ւռ կաց, դու քնար, այլ մի՛ հնչեր ինձ,

Ապոլլոն, յե՛տ առ դարձեալ դու նորան,

Տո՛ւր մի այլ մարդու, որ ընդունակ է

Զոհ բերել կեանքը սիրած աղջկան:

 

Ես պիտի դուրս գամ դէպի հրապարակ,

Առանց քնարի, անզարդ խօսքերով.

Ես պիտի գոչեմ, պիտի բողոքեմ,

Խաւարի ընդդէմ պատերազմելով:

 

Ներկայ օրերում այլ ի՛նչ սեւ քնար,

Սուր է հարկաւոր կտրճի ձեռքին.

Արի՛ւն ու կրա՛կ թշնամու վերայ,

Այս պիտի լինի խորհուրդ մեր կեանքին:

 

Թո՛ղ պատգամախօսը, հնացած Դելֆի,

Իւր եռոտանու վերայ փրփրի.

Թո՛ղ միջին դարու գաղափարներով

Ամբոխը խաբել ճգնի աշխատի:

 

Թո՛ղ նա թարգմանէ զրպարտութիւնը,

Թո՛ղ մխիթարուի ծովի ափերում,

Մեք ազատութեան ենք միայն թարգման,

Միայն այս խօսքս ունինք բերանում:

 

«Ո՛վ Հայր, ո՛վ դու Հայր, որ երկնքումն ես,

Խնայիր թշուառ մեր անտէր ազգին.

Մի՛ տար զոհ գնալ թշնամիների,

Նա այլ չէ լսում Դելֆեան հարցուկին: