[ԵՂԾ ԱՂԱՆԴՈՑ ԵԶՆԻԿԻ ԿՈՂԲԱՑՒՈՅ]

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Նա եւ անբանաւորացն անասնոցն վասն այլ եւ այլ բարուցն ոչ երկուս արարիչս պարտ է իմանալ, որպէս նոքայն առ տխմարութեան կարծեցին՝ թե Որմըզդն զանասունս, զչորքոտանիս եւ զթռչունս եւ զձկունս եւ զամենայն ինչ՝ որ 251v բարի եւ գեղեցիկ է՝ արար. եւ Արհմնն զգազանս չարս եւ զթռչունս պիղծս եւ զսողունս եւ զաւձս եւ զկարիճս եւ զամենայն վնասակար ճճիս։

200 Եթե երկինք եւ երկիր եւ աւդք եւ ջուրք Որմզդի արարածք իցեն, զիա՞րդ վնասակարքն արարեալք յԱրհմենայ ի նորա երկրի բնակիցեն, եւ զնոյն աւդս ծծիցեն, եւ նովին կերակրովք՝ որ յերկրէն են՝ բուծանիցին, եւ ի նոյն ջուրս պիղծ ճճիքն ընդ սուրբ ձկունսն սնանիցին, եւ ի նոյն աւդս գիշակեր [146] թռչունքն ընդ ազնուագոյն թռչունսն շողայցեն. զորս պարտ էր Որմզդի բարիոք արարածոցն սատակել եւ ոչ սնուցանել, քանզի նորա է երկիր եւ ջուրք եւ աւդք։

201 Եւ եթե գազանք վասն վնասակարութեանն ի չարէ ումեքէ արարչէ կարծիցին, զմարդիկ առաւել արժան է ի չարէ արարչէ իմանալ, եւ ոչ զնոսա։ Զի ռսոքա աւելի վնասակար են գազանացն՝ քան գազանքն սոցա։ Զի սոքա ելեալ ի քաղաքաց եւ ի գիւղից՝ հետամուտ լինին կոտորելոյ զգազանսն, եւ նոքա սրացեալ ի լերինս եւ յափափայս ճեպեին անկա252rնել փախստականք։ Յորոց կիսոցն եւ մորիքն արտաքոյ ընտելութեան մարդկան են։

Նոյնպէս եւ սողնոցն զխաւշիւն միայն զմարդոյն առեալ, է որ ի ծակս, է որ ի սորս, է որ ընդ փապարս երկրի մտեալ ղաւղեն. եւ եթե ի կարի նեղելոյ զնոսա մարդկան՝ մեղանչիցեն, եւ այն մարդկան վնաս է եւ ոչ նոցա [146. 26].

[147. 7] Դարձեալ՝ ի նոցա վնասակարութիւնն հայեցեալ՝ միմեանց չմեղանչել։ Զի թե զնոցայն վնասակարութիւնն՝ որ ոչ խորհրդով լինի՝ ատեալ պարտ իցէ, ո՞րչափ եւս առաւել զմարդկան մեղանչականութիւն՝ որ խորհրդով եւ նենգութեամբ լինիցի։

202 [146. 26] Եւ այնու ոչ ի չարէ ումե[147]քէ պարտ է զգազանսն եւ զճճիս իմանալ, այլ ի միոջէ ի բարւոյ արարչէ. զկէսսն ի պէտս, եւ զկէսսն ի զարդ, եւ զկէսսն զարհուրեցուցիչս՝ վասն զտարապարտ հպարտութիւն մարդոյն ցածուցանելոյ [147. 7]։

[147. 15] Նա եւ չքոտեաւքն զկծեցուցանէ զմեզ, որպէս լուովն եւ ճանճիւ եւ մժխով եւ գոռեխով, մնով եւ մկամբ, եւ այլովք նոյնպիսեաւք, որ չնչիկքն են, եւ զմեզ աշխատ կարեն առնել։ 252v ռԶի ի նոցանէ <է>՝ որ զմեզ աշխատ առնէ, եւ է ինչ՝ որ մերումն վնասակար լինի. որպէս եւ մուկնն եւ ցեց եւ որդն, եւ որ ինչ նոցա նմանող իցէ։ Եւ նոքաւք ցածուցեալ զնստուցանէ զմիտս մեր. զի յորժամ գիտիցեմք՝ թե եւ փոքունքն [148] կարող են մեզ վնասակար լինել, իջցուք ի տարապարտ հպարտութենէ՝ չունել զանձինս առ մեծարգիս, դարձեալ՝ եւ զխնամն եւս Աստուծոյ զմտաւ ածել՝ թե ուր փոքունքն կարեն մեղանչել մեզ, զիա՞րդ կարեալ ապրել՝ թե ընդ սողունս եւ ընդ գազանս բնակակիցս արարեալ է զմեզ։

Այլ եւ յայն եւս հայել պարտիմք՝ թե որչափ անասունս վասն մերոց պիտոյից ընդ մեւք հնազանդեաց, զձիս եւ զուղտս եւ զփիղս եւ զարջառ եւ զոչխար. եւ ի լերանց եւ ի դաշտաց՝ զայծեմունս եւ զեղջերուս եւ զառինս եւ զվարազս, յորոց կէսքն կրելիք են եւ կէսքն ուտելիք։

Եւ զայն եւս ետ գիտել մեզ, թե որոց նա կամի՝ յաղթականք կարեմք լինել. եւ որոց ոչ կամի՝ չկարեմք յաղթել՝ ոչ միայն արգաւորացն, այլ եւ չնչենոցն։ Զի՞նչ վատթարագոյն քան զլուն 253r եւ զմուկն կայցէ։ Եւ զայն ոչ սպառել կարեմք, եւ ոչ յաշխարհէ մերժել։ [149] Եւ այլն եւս ինչ մի ի ջուրս է, եւ զմեր պէտս ոչ հարկանիցէ, բայց միայն զի զկծեցուցանիցէ։ Յորժամ տեսանիցեմք՝ թե չեմք բաւական զնոսա սպառել, ծանիցուք զանձանց տկարութիւն, եւ զիջցուք ի զուր հպարտութենէ, եւ նմա միայն տացուք զյաղթութիւն, որ չնչենովքն զմեզ աշխատ առնէ, եւ զմեծամեծսն հնազանդէ մեզ. իբրեւ զփիղս եւ զուղտս եւ զառեւծս եւ զինծս եւ զյովազս, զորոց զկէսսն ի կրելիս, եւ զկէսսն ի զբաւսանս ընտելուցեալ համբուրեցուցանէ։