Ի
Քրիստոս
սիրեցեալ
եղբայր`
Յովհաննէս
արքեպիսկոպոս
եւ
աստուածաբան
վարդապետ.
Զպատասխանիս
թղթոցն
քոց`
յառաջնոցն
եւ
ի
յունվար
գրեցելոյն
յաղագս
փոխման
Հայրապետին
գրեալ
եմ
առ
քեզ,
առ
բազումս
եւ
առ
եղբօրորդին
իմ:
Այժմ
հարկադրեալ
եղէ`
կրկին
գրել
ձեզ,
զամենայն
անցս
Պօլսոյ
գիտել
եւ
ըստ
այնմ
տնօրինել:
Բարւոք
էր
որ
երբէք`
զանուն
իմ
ոչ
յիշէիք.
այլ
դուք
ի
կանդանութեան
Հայրապետին
գրէիք
մեզ`
որ
մի
միայն
եմ
ակնկալութիւն
իսրայէլի.
ըստ
որում
եւ
Դաւիթ
վարդապետն
եւ
Եփրեմ
վարդապետն`
երբ
զիս
յարուցիք
ի
կատարումն
բազմականաց
ձերոց
յանձն
առնուլ
զլուծ
անարատ
հարսին
Քրիստոսի
(զորմէ
եւ
նորին
բարձրութիւնն
եւ
երկիր
իւր
խօսիւր
ընդ
իս
ամ
մի
ողջոյն.
)
իսկ
զկնի
մահուն`
ի
յընտրութեան`
ընդ
իս
եւ
զայլս
յառաջ
ածիք
եւ
ի
Պօլիս
զզանազան
գրութիւնս
արարիք,
որպէս
էր
սովորութիւն
միաբանիցն:
Այժմ
տես
դու`
զհուրն
զոր
բորբոքելոց
է
աստի`
նախ`
տեսանես
նորին
Արքայական
բարձրութիւնն,
որ
բոլոր
երկրաւ
իւրով,
կանգնեալ
կայ
վասն
մեր
մինչեւ
ցմահ.
երկրորդ
ամենաողորմած
Կայսրն
ամենայն
ռուստաց`
լուեալ
զկոչումն
ընտրութեան
մերոյ,
ահա
պատրաստի`
մեծաւ
շքով
առաքել
զիս,
այլ
սպասէ
Արքայի
գրոյն
եւ
յատուկ
մարդոյն.
երբ
բոլոր
եւրօպիու
թագաւորքն
չկարացին
սմա
դէմ
կալնուլ,
միթէ
ողորմելի
եւ
տարաբախտ
Ազգն
մեր
եւ
միաբանքն
քսուք,
կարեն
ընդիմանալ
հզօր
հրամանի
սորա:
Երրորդ
եթէ`
ի
բռնութեան
տաՃկաց
եւ
կամ
ի
փառամօլութեան
լրբաց,
համարձակիցի
ոք
յառաջել
ինձ.
եւ
զիմ
օրինաւոր
ժառանգութիւնն
տիրել
եւ
կոչել
ինձ
հայր
եւ
տէր`
յետ
այնքան
աշխատանաց
իմոց
եւ
արդեանց`
որ
առ
ազգս
եւ
եկեղեցիս.
մի՞թէ`
իբր
զդերունքն
(?)
չպարտիմ
ընդունել
զնա:
Չորորդ
տես
թէ`
ինչ
նախատինք
սուրբ
գահին
եւ
ազգին
ոչ
ելանէ
աստի:
Քանզի
ի
յունվարի
23
լուեալ
ի
Պօլիս
պատրիարքին
եւ
իշխանաց
ի
գրութեան
կարնեցւոց,
թէպէտ
հրամայեալ
են
ումեք
չյայտնել
մինչ
գիր
ոչ
եկեսցէ,
սակայն
բանն
ի
հռչակի
է
եւ
վեզիրն
ի
բանակի:
Պատրիարքն
դեռ
զկամս
իւր
չէ
յայտնեալ
յանձն
առնելոց
է
թէ
ոչ.
ի
մի
ի
մէջ
իշխանացն`
մին
քրթմնջիւն,
ոմանք
զմեզ
կամին.
Չօպան
ամիրայն.
Գրիգոր
աղայն.
մահտեսի
Ստեփան
Եղիազարեան,
մահտեսի
Գասպար
Ազնաւուրեան,
ծերունի
Սահակ
ամիրայ.
Պետրոս
ամիրայ
Մարտիրոսեան
եւ
այլք
բազումք:
Իսկ
ոմանք
կամին
զպատրիարք
կացուցանել.
բայց
ընդ
սմին
եւ
ի
զանազան
կողմանց
եպիսկոպոսաց
գրեալ
են
առ
բարեկամ
իշխանս
իւրեանց
եւ
զխոստմունս
արարեալ
նոցա
եւ
ծանր
ընծայ
պատրիարքին:
Իսկ
մի
ոմն`
լիրբ,
չար
եւ
որդի
սատանայի,
որ
կարծեմ
գոլ
վէքիլ
Յովհաննէս
վարդապետն`
առաքեալ
է
ի
բանակն
առ
վէզիրն.
երեք
հարիւր
քիսայ
խոստացեալ
որ
հրամայեսցէ
իշխանացն
զնա
ընտրել,
այլ
թէ
բանն
որպէս
վՃարի,
չէ
յայտ.
այլ
երեւի
որ
ամենայն
ունկն
արծաթոյ
լսէ.
եւ
թէ
դէպ
լինիցի
նմա,
լինի
ոչ
թէ`
հայրապետին
ազգին,
այլ
մատնիչ
յուդայ,
խոտեսցին
այնոքիկ
որք
ընտրեալք
են
արծաթով,
նա
ոչ
լինի
փեսայ`
այլ
սեխեխ
եւ
կամ
պոռնիկ:
Ամօթ
միաբանից
մերոց,
այլ
եւ
այլ
գրութեամբ
լցեալ
են
ի
Պօլիս:
Գրեմ
քեզ
պարզապէս.
ես
օրինաւոր
ժառանգ
եմ
սրբոյ
Աթոռոյն
ի
Սիմէոն
կաթուղիկոսի
գրութեանցն
եւ
ի
այժմոյս
հանգուցելոյն
եւ
ի
հաՃութեան
միաբանիցդ
երեւելեաց
եւ
ի
հաստատութեան
չորից
հրովարտակացն
կայսերական
մեծութեան.
զօտար
ոք
ոչ
Ճանաչեմ
եւ
զհարսն
իմ
ոչ
օտարացուցանեմ
յինէն
եւ
ոչ
տամ
տեղի
սեխեղի
եւ
պոռնկի.
պատրիարք
Դանիէլ
վարդապետին`
շատ
է
Պօլիս
եւ
պատրիարքական
անունն.
արծաթով
ընտրեալն
խոտեալ
է
ի
հոգւոյն
սրբոյ
եւ
ոչ
կարէ
մտանել
յԱթոռն
սուրբ
եւ
այն
չար
օրինակն
թողուլ
յետնոցն.
որպէս
Մելքիսեթ
կաթողիկոսն.
իսկ
այլք
ամենեքեանք
ոչ
ունին
զիրաւունս
մտանելոյ
ի
յայս
աստիՃան:
Վասնորոյ
փափակելով
իմ,
շուտով
շիջուցանել
զհուրս
այս,
ծանուցանեմ
քեզ.
նախ`
նորին
Կայսերական
մեծութիւնն
ամենողորմած
թագաւորն
սուրհանդակ
առաքեաց
ի
Պօլիս
առ
դեսպանն,
ծանուցանել
պատրիարքին
եւ
իշխանացն
չհամարձակիլ
զոք
հանել
յայն
աստիՃան
եւ
եթէ
արարեալ
իցեն
յետս
կոչել.
իսկ
ի
դրանէն
խնդրել,
որպէս
նախնի
կաթուղիկոսացն.
նոյնպէս
եւ
մերն
ֆէրմէնսն
առաւել
լաւապէս
տայցեն
պատրաստել:
Վասն
այսմ,
ես
աներկբայ
եմ,
ար...
ինքն
պատրիարքն
եկեսցէ`
ամօթով
մնալոց
է.
վասն
այսմ
հրամայեմ
քեզ,
սուրբ
գեղարդն
թողուլ
յայդր
ի
միում
սանդուղոջ
երկոտասան
իշխանաց
կնքով
եւ
դու
փութալ
ի
սուրբ
Աթոռն
եւ
տալ
միաբանիցն
գիտել,
մի
լինել
նախատինք
ազգի,
եւ
ընդ
սրբազան
Մինաս
արքեպիսկոպոս
հօրն
իմոյ
եւ
ներսային
եւ
ի
յարտաքսային
հարկաւորութեանցն
մինչեւ
մեր
գալն,
որպէս
յունվարի
26-ին
գրեալ
եմ
առ
քեզ
եւ
առ
Դաւիթ
վարդապետն.
եւ
այս
գիրս
տացես
կարդալ
որոց
հարկ
իցէ.
գրեցին
եւ
տեղդ
առ
Կավալենցկին.
այլն
ի
եղբօրորդւոյս
գիտասջիր.
զի
ահա
պատրաստի
տեսանես
զմեզ
ուղեւորելոց.
եթէ
ընտրեալ
ոք
իցէ
իբրեւ
զահագին
Սահակն`
դադարեցուցանել
ուրեւից
է:
Յովսէփ
արքեպիսկոպոս
1800
մարտի
8,
ի
Պետրպօլք:
