ՀԱՅՈՑ ՆՈՐ ՎԿԱՆԵՐ (1155-1843)

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

29.
ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՔԱՀԱՆԱՅ ՉՄՇԿԱԾԱԳՑԻ
ՊԾԲ= 1403 սեպտ. 10.

Սուրբ քահանայն Յովհաննէս էր ի քաղաքէն Յերապոլեայ, որ այժմ Զմշկածագ կոչի, բարեյաղթ ծնողաց զաւակ. այլ եւ երկիւղած յԱստուծոյ, հեզ, խաղաղարար, խոնարհ, համբերօղ, երկայնամիտ, աղօթասէր, ժիր, աղքատասէր, ողորմած, գթած ի վերայ տնանկաց, որբոց եւ այրեաց խնամածու: Եւ ամուսնացեալ էր ի կարգ աշխարհի. բայց այնպէս էր յաշխարհի, որպէս հրեշտակ ի մարմնի, եւ որպէս ասէ առաքեալն թէ «Ունիցիմք կանայս, որպէս թէ ո'չ ունիցիմք, զի անցեալ է վայելչութիւն աշխարհիս»: Զի այնպէս սուրբ եւ մաքուր էր մարմնով, որպէս միշտ եւ հանապազ զՔրիստոս պատարագէր:

Եւ յազդմանէ չարին ոխացան այլ քահանայք քաղաքին ընդ նմա եւ զբազում ժամանակս հալածական պահէին զնա ժողովրդեամբ իւրով: Եւ սուրբն սրտնեղեալ ի նոցանէ, առեալ զիւր ժողովուրդն` գնաց արտաքոյ պարսպին ի տեղին` որ կոչի Կարմիր Սարուկ: Հիմն էար մեծ եւ հրաշափառ եկեղեցւոյ եւ առեալ հրաման յամիրայէն` որ կոչի մելիք Մահմուտ, շինեալ կատարեաց զեկեղեցին, բայց փայտաշէն:

Իսկ այլ քահանայք քաղաքին ոխացեալ էին ընդ բանս նորա: Երթեալ չարախօսեցին զսուրբն մելիք Մահմուտին եւ Սայտի բէկին, որ նստեալ էին յՈւշպակ բերդին` որ է յանդիման քաղաքին: Եւ յայնմ աւուր արբեալ էին, զի գինի ըմպէին: Եւ բարկացեալ ամիրայն մելիք Մահմուտ եւ Սայտի բէկ` աթոռակիցն իւր` ետուն հրաման զօրացն իւրեանց երթալ քակել զեկեղեցին:

Եւ ի մի վայր ժողովեալ եւ գնացեալ արարին ըստ հրամանաց բռնաւորին եւ բորբոքեցին հրով, եւ զսուրբ քահանայն Յովհաննէս կապեալ ոտիւք եւ ձեռօք` արկին ի հուրն: Եւ այնպէս աւանդեաց ի մէջ հրոյն զհոգին ի ձեռն Աստուծոյ: Եւ մազ մի ի գլխոյն եւ ի մուրուացն ոչ էր կիզեալ: Եւ կտրեալ զսուրբ աջն տարան ի բերդն առ ամիրայն: Եւ ի տանելն զսուրբ աջն` շնորհօքն Աստուծոյ Ե մատունքն` որպէս մոմ վառէին, քանզի գիշեր էր:

Իսկ ամիրայն տեսեալ զսուրբ աջն` զղջացեալ արտասուեաց: Եւ յառաւօտուն լոյս պայծառ ծագեաց յերկնից ի վերայ սուրբ մարմնոյ նորա: Որոց ամենեցուն տեսեալ արք եւ կանայք` Հայք եւ Տաճիկք` հիացեալ փառս ետուն Աստուծոյ: Եւ ի վաղիւն հրաման առեալ յամիրայէն քրիստոնեայքն` երթեալ բարձին զսուրբ մարմինն հանդերձ աջովն եւ տարեալ թաղեցին յեկեղեցին` մեծաւ պատուով` որ կոչի Աստուածածին` ի ներքս պարսպին:

Կատարեցաւ սուրբ քահանայն Յովհաննէս ի թուականիս մերում Պ եւ ԾԲ ամին, յամսեանն սեպտեմբերի ի Ժ: Եւ ես նուաստ Դաւիթ եպիսկոպոսս արարի զպատմութիւնս: 1

1 Այս վկայաբանութիւնը ունին G էջ. 410 ա '- բ ', H 378 ա '- բ ', K 378 բ ''-379 ա '', L 352 ա ''- բ ', M 417 բ ''-418 ա '', R 394 բ '-395 ա ', Y 119 բ ''-120 ա ''. բոլորն էլ ` արեգի ԺԹ = մարտ 27 Կատարինէ կոյսից յետոյ:

Վերնագիրը` «Յայսմաւուր յիշատակ Յոհաննէս քհնյին» (G յիշատակ է):

Հմմտ. Չամչեան, Գ. 437, Յայսմ. Բ. տպ. 473'-''. Գ. տպ. Բ. 135'-''. Ա. տպ. 682'-'':