Թղթեր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Առ արքեպիսկոպոսն եւ առ տէր Գրիգոր:

Յեռանդեանն խոստացեալ քեզ բան, զոր ըղձայիր ի մէնջ իմաստասիրել քեզ, աւադիկ այժմ զտենչումն քո ընձեռեմք ձիր:

Մատեանն Կռիտասայ ծերոյ յայտնէ զորթ տնկեալ Դիոնեսեայ: Հետեւին եւ նմա այլք ժամանակագրաց Աթենացւոց եւ Ելլադացւոց եւ բոլորք հեթանոսական մատենագիրք: Եւ ի սկզբանն իսկ յայտնէ նոյնս Կռիտաս այսպիսի յեղանակաւ. Առեալ, ասէ, հող եռորական զանգեալ ջրով եւ յարենէ ինքեան որակացուցեալ զնա ատրորական զառաջինն, իսկ զերկրորդն շիկորակ. քանզի սակաւ յայն ամանեաց զարիւնն, իսկ երրորդն դարձեալ սակաւ քան զայլսն. եւ ստեղծնոյր սպիտակափառ եւ ի սոցունց այլք յոքորականք եղեալք. եւ այս յաղագս նախկի գոյացութեանն: Արդ սա մինչ տակաւին մանուկ տղայն էր, պատրանօք խաբմամբ խաղուց խաբեցին Տիտանքն, եւ զենեալ յօշմամբ, ի սան ամանեալ, եդին ի վերայ Հեփեստեայ, իսկ յանդամոցն ի շամփուրս հարեալ, ի վերայ ունելով հրատին: Զոր ի ճենճերաց հոտոյն ազդ եղեալ հօրն Արամազդայ, շանթիւ զՏիտանսն տանջէր, եւ զանդամսն Դիոնեսեայ ի տապանակի եդեալ, Ապողոնի որդւոյ իւրոյ յանձն առնէր. իսկ նորա առեալ ի Պառնասոս տարեալ, անդ ուրեմն եդեալ: Յորոյ դրան տաճարին բուսանէր որթն հրաշատեսիլ, յորոյ միոյ յողկուզէ եռապատիկ իննուց հազարաց ճմլիւր ի միում սանի. բայց ի մեռանել սորա Դիոնեսեայ ի կաթլաց արենէն կարծեցին բուսանել զնռունսն: Արդ այսոքիկ Կռէտասայն, եւ որք զկնի նորա: Բայց առ Հրէից եւ յաստուածեղէն մատենից նա'եւ ի Քաղդեաց զՔսիւսութրէս իմանամք զորթ տնկեալ: Եւ ի ծերոց առասպելաբանեն ասել յԱկոռի, եւ ստուգաբանեն եթէ Արկ ուռի: Զոր թուի ինձ ոչ նախուստ այսոքիկ բաղկացութեան պատճառ, այլ իմանամք նախ եղեալ այգիս, ապա ի մեծ ի ջրհեղեղէն ապականեալ, եւ ապա Նոյի ի մայրս ուրեք անտառի ի մնացելոցն ի ծայրս ծառոցն հատեալ, կրկին տնկէր զնա: Զի եթէ ոչ այսպէս, զի՞նչ արդեօք. մի՞թէ ստեղծօղ զնա կարծեմք: Եւ եթէ ոչ նախ էր տեսեալ զնա ի հարցն ճմլեալ եւ ամանեալ, զիա՞րդ ընդ երեկոն ըմպեալ արբենայր, վասն որոյ ծիծաղեալ Քամայ:

Այլ ինձ յոյժ նախապատուելի մանաւանդ պաշտելի եւ երկրպագելի իմոյն Յիսուսի եւ Աստուծոյն եւ Փրկչի, որ տնկեցաւ յերկրի որթ ճշմարիտ եւ ճմլեցաւ ի խաչին ողկոյզն անսպառ յուրախութիւն տրտմեցելոց. վասն որոյ մշակ է Հայրն ամենեցուն, որ զմեզ նորոգեաց մարմնով իւրով եւ եբարձ ի մէնջ զանիծիցն մարմին, եւ արեամբն իւրով կենդանացոյց, արտաքսելով ի մէնջ զանիծաբերն մեռելութիւն, եւ խոստանայ նոր ընդ մեզ ըմպել յիւրումն արքայութեան:

Կամէի քեզ այժմ զԱսկլեպեանն եւ զՀիպոկրատեանն իմաստասիրել, որ յադագս ողկուզի որթոյ եւ գինւոյ զբոլորն տրամաբանել, որ ի սոցունց պատշաճագոյն եւ վնասակարագոյն, բայց արգելի սակս աստուածպետականին Յիսուսի տնօրէնութեանն, զի եղեւ յիշատակ այնորիկ. եւ այս` այսքան:

Բայց հողմահարս պատառիչ օդոյ ի մորթոյ Դովրացւոյ դղրդիչ յոյժ աստուածոցն Ակկարովնի եւ զօրուն Փրկչին, որ տուաւ քաջին Յեսուայ, այսպէս երբեմն եթէ խոկացեալ Քանանացւոցն ոչ արտակացեալ թուէր ինձ եւ յիւրոցն սեփականէ. եւ այս սակաւուք քեզ ի մէնջ բան:

Սակայն զտանձս տինեան կժակարկաժ տարազեալ պարտ էր տալ, ի~ւ ածի~ն, զի յայսմանէ ճաշակեալ ի բացանցութեանց դադարեալ, վաղ ուրեմն զձեզ ազատեալ, ողջ լե'ր: