Թղթեր

Ես բնաւորեալ եմ ի խրատուէ ոչ խուսափել եւ յանդիմանէ ոչ հրաժարել մանաւանդ զթագաւորականն եւ զարքունի. քանզի հլու հնազանդութեամբ անհեղգաբար զինքն համարել, զի մի' իբրու զչամոքելոցն ի հնազանդութիւն կրիցեմ պատիժս. վասն զի այն դուժիցն եւ դժնէիցն է անգ, որք ժպրհելով ժամանեն ի պատասխանիսն փութալ իբրու յաստուածաւանդն գտեալ տախտակի լուսաբեր մերոյն աւետաբեր տառի. Տէ'ր ե՞րբ տեսաք քաղցեալ կամ ծարաւի, եւ զկնի այդմ պատկանեալ պարայարմար հետեւեալ ողորմելի եւ սարսափելի բան: Վասն որոյ եւ երանելին Յոբ անգ գտեալ, պարտ միոյն վարկանիւր զափիբերանն լինել. այլ Տէր զինչ յամպոյն եւ ի միգէն ո՞չ ասէ. Պնդեա' իբրու այր զմէջ եւ տո'ւր ինձ պատասխանի: Եւ կինն Փիւնիկ արիական եւ աղերսական բանիւ զբարկութեանն շիջուցանէ զվճիռ հրաժարելոյն եւ ոչն ընձեռելոյ բժշկութեանն, այլ ընկալաւ զդատողութեան. այսպէս եւ տնտեսն, սոյնպէս այրին սակս աշխատ առնելոյն:

Եւ ծառայ քո յայսոսիկ հայեցեալ համարձակի. ընկա'լ երկայնամտութեամբ եւ հեզաբար. բաւական գոլ, շուրջ հայելով եւ անաշխատաբար զփոշէտեսակն եւ զամբարեալն ի բջիջս մեղու, արտաբերեալ հրազարդն միգաւ զխայթոցն, խոկայ ի բաց մղել:

Նախ այսքան առկայասցի առ ասացեալս պատճառ մակագրութեան սակս ոչ օգնական լինել ի բարիսն կոյս ի կռփողացն եւ ի նախատչացն. զորոյ ներեցի նոցա, որք զքէն խօսէին, որ նստէին առ դրանն, եւ այպն արարին, որք ըմպէին զգինի: Եւ առ այսոսիկ զի՞նչ արդեօք. յաղօթս կայի ասէ ի ժամանակ ընդունելի եւ ապրեցո' զիս ի կաւոյ, զի մի' ընկլայց, ապրեցո' զիս յատելեաց իմոց, եւ որ այսմ հետեւաբար երգի:

Երկրորդ առ այսոքիկ, եթէ անտես արարեր ի նեղութեան ի դէպ ժամանակի. Յիսուս յայտնապէս ասէ, եթէ զոր լսեմն, դատեմ եւ դատաստանն իմ արդար է. իսկ եթէ որ զծածուկսն քննէ եւ զանյայտսն յորովայնի ճանաչէ, զլսելն խնդրէ ի դատողութեանն, զիա՞րդ, անլուր եւ անտես գոլով, դատէի զդոսա, զորս ոչ երբէք գիտէի մեղուցեալ զքեզ:

Գրեալ էր քո, եթէ հալածեաց զվարդապետն իմ, որ ըստ հոգւոյ կենդանութեան պատճառ էր իմ գոլոյ: Եւ յիրաւի այս. քանզի վարդապետք բարի ելոյ պատճառք են եւ առաւել պատիւ ընդունելոյ քան զհարք ըստ մարմնոյ. քանզի նոքա միայն ելոյ պատճառ, իսկ վարդապետք բարիոք ելոյ. քանզի Բանն Աստուծոյ ի ձեռն դորա սերմանեցաւ առ քեզ. քանզի այսպէս գրէ աստուածպետականն Յիսուս. Բանն իմ, զոր լսէք, կեանք են եւ լոյս. զի օրէնք Տեառն լոյս են եւ լոյս տան աչաց:

Սակայն ի հալածելն իւրում քաղաք ոչ սպառեսցի Իսրայէլի: Մի' այսպիսի տրտմականս ի քեզ թուլացուսցես երբէք: Բայց ի փախստեան իւրում զիա՞րդ ոչ առ մեզ փութացաւ ապաստանել, զի զփորձութիւն յուզողացն անդրէն նահանջեալ ի գլուխս իւրեանց դարձուցանէի:

Ապ՚եթէ վարդապետն քո ծայրագոյն, ի Ծար ծարաւի ծորեալ, ի քէն ջերմուկն ջայլիր ջոկ կապեալ ջնարոհարացդ, ջատագով քաջին ջեռուցանէն, զի՞նչ իմ առ այս վնաս վարանելի վտանգ ի վերայ կացուցանես` վտարել վիրօք զրահետ վարեալ նետիւք: Ի դատաստանին երկրորդումն ինձ հատուցանել հրամայես, զոր յուսամ աղօթս սրբազանս ի վերայ իմ առնել, իբրու իրաւացի է ի վերայ ծառայից եւ բնակչաց եւ հնազանդելոց եւ հաւանելոց արքայի եւ քո իսկ բնական եւ հայրենի հարազատ զօրու: Յիրաւի եթէ այսպէս է, որպէս կասկածանս կարծեաց կարկատեն կաշկանդել, կոհակս կեղծեաց կոփել, եւ զբան անօրէնութեան եթէ պարտ է առ այն ասել ինձ, զոր ինչ գիտէի հարցանէին զիս, եւ յայսոսիկ յարմար եւ զկնի կացցէ բանս զի մի' յոլորտս պրկելոցն սպրդեալ մտցէ եւ զանծառայաբարսն համարձակիցեմք զընդդսէմսն ի դէտ երեւել, այլ զհնազանդիցն ընկալեալ ուղեւորութիւն ի վերջին բարձի եւ զկնի յաստիճանս ճեպիցեմք, ճողոպրելով յանճոռնեացն եւ ի ճոռոմիցն ճակատէ, եւ յարդարն Յիսուս դատաւորն յարել, յամբատաւանն եւ յանտրտումն, եւ զնա ածել մեզ անպատկառ ի պատասխանիսն վկայ:

Անվրէպ գոլ գոյիցն գաղտնի նենգութեանց ոչ գիտեմք. արդարեւ ոչ եմք գիտակ. Տէր է ճանաչող ճանապարհաց իմոց. նա գիտէ զգաղտնիս սրտի իմոյ. դու սպառնաս անիծանել, այլ ես աղօթել ի վերայ քո. զորս ոչ երբէք սխալեցի եւ ոչ սխալեմ. դու խոստանաս դատել յերկրորդումն գալստեան, ես խոստովանիմ, եթէ ոչ ամաչեցայց վասն այսր եւ վասն քո երբէք ի Տեառնէ. դու խրատս խնդրես. ես ոչ իշխեմ զպիտանացուն պեռեկել զխորոցն. վասն զի ի կասկածի կարծեաց ծուլացաւ յիս երիկամունք իմ. եթէ այսպէս է, արդարեւ որդի եմք բարկութեան, զկամս մտաց եւ մարմնոյ:

Այլ դու եթէ ի մէնջ զօգնութիւն խնդրեցեր, ո՞ր էր, որ օգնէր. ո՞ արար տեղեակ զիս. զիա՞րդ ճանաչես զիս` հալածելոցն հաւաքի՞չ կամ խռովութեան շիջուցի՞չ, եթէ ընդ խազմարարս խռովիչ, ասա' առաջի Տեառն:

Բայց վարդապետն ի Վարդիկն վահանաւորեալ վաղվաղեաց. ես զիա՞րդ անպարտականս պակուցեալ պաղատիմ թողութեան, զորս գտայց շնորհս առաջի տեառնն իմոյ. ողջ լե'ր: