Շահաւէտ
թղթակցութեանց
շարքը
առաջ
կը
տանի
Յովնան
եպիսկոպոս`
իր
մտերմական
նամակներով
Հռովմէն
առ
Մխիթար`
ստէպ
ազգային-եկեղեցական
հարցերու
շուրջ
տեղեկութիւններ
հասցնելով,
անոնց
կարգէն
է
եւ
հետեւեալը:
Գերարգելոյ
Հօր
տեառն
տեառն
Մխիթարայ
Աբբայ
…
ներ
հոկտեմբերի
խռովութիւն
մեծ
անկաւ
ի
մէջ
Խաչատուր
վարդապետին
եւ
տէր
Ստեփանին:
Պատճառն
է,
զի
մուրհակ
չարախօսութեան
տւեալ
են
ի
սանթուֆիցն
հինգ
փունթով
ի
վերայ
կարգաւորացն
արեւելականաց,
թէ
փոփոխեալք
են
զսովորական
արարողութիւնս
եկեղեցւոյն
իւրեանց,
մանաւանդ
ի
պատարագն:
Գիրն
տւաւ
Սաքրիպանդին,
եւ
նա
Խաչատուր
վարդապետին,
զի
ցուցցէ
կարգաւորացն
եւ
գրեսցէ
զպատասխան:
Գրեաց
նա
զպատասխանն
եւ
տարեալ
եցոյց
կարտինալին,
որ
ասաց.
Լաւ
է,
բայց
պիտոյ
է
զի
ստորագրիցին
եպիսկոպոսք
եւ
քահանայք
գտեցեալքն
ի
Հռոմ:
Եւ
նորա
առեալ
զգիրն
մինչ
դարձաւ
ի
ժամն,
էգիտ
զտէր
Ստեփանն,
որ
եկեալ
էր
ի
եայլայէն:
Պատմեալ
նմա
գիրն
եւ
ցուցեալ
զգիրն`
ասացեալ
էր
թէ
պարտի
ստորագրել:
Եւ
նա
ձգեալ
էր
առ
վաղիւն:
Եւ
ի
վաղիւն
ընդ
առաջադրելն
լւաւ
թէ
ի՞նչ
կարտորաս,
կամաց
կամաց:
Միւսն
եւս
զայրացեալ
ելանէ
առ
Վրդանէս
եպիսկոպոսն,
զի
տացէ
նմա
ստորագրել.
եւս
նա
հրաժարեալ
է
ի
ստորագրելոյն,
թէ
ստութեան
ես
ոչ
վկայեմ,
զի
ներ
հայոց
ոչ
գոյ
թիւ
պատարագ:
Ընդ
բորբոքիլն
լուեալ
է
ի
տէր
Ստեփանէն
զնախատինս
ոչ
թեթեւս:
Գնաց
առ
կարտինալն
եւ
ասաց,
թէ
են
ոմանք,
որք
ոչ
կամին
ստորագրել.
եւ
նա
հրամայեալ
էր
առաջադրել
ամենեցուն,
զի
ծանիցէ
թէ
ովք
իցեն
ստորագրողքն
եւ
ոչ
կամեցօղքն:
Նա
մինչ
առեալ
զթուխտն
եւ
դարձաւ,
Վրդանէս
եպիսկոպոսն,
տէր
Ստեփանն
եւ
տէր
Պաղտասարն
գնացին
առ
կարտինալն
տալ
զպատասխան
թարց
գրի
եւ
գանկատեալք
զնմանէ
թէ
ամենայնում
իրի
ներ
խառնէ
զինքն,
եւ
զփոքր
իրն
մեծացուցանէ
աղաղակաւ,
միթէ
ոչ
գտանի
ոք`
որ
պատասխանիցէր
առաւել
բարեպէս:
…
Գերարգելութեան
քոյոյ
նուաստ
ծառայ
Յօնան
Եպս .
Սեպաստիոյ
գրեցաւ
1725
Նոյեմբերի
Ի
սուրբ
Օնօֆրին
