Ս.
Ղազարու
դիւանի
շահեկան
թուղթերու
մեր
հրատարակութիւնը
կը
հասնի
այլեւս
Մեծին
Մխիթարայ
մահուան
թուականին:
Հետեւեալը
գուժալից
թուղթն
է,
որով
Հ.
Եղիա
Վարդապետ`
իբր
Տեղապահ
Աբբայի`
համառօտիւ
կը
հաղորդէ
մեր
քարոզիչ
վարդապետաց,
տալով
տեղեկութիւններ
Գերյ.
Աբբայիս
մահուան
շուրջ,
ինչպէս
նաեւ
անոր
հետեւանքով
ինչ
ինչ
կարեւոր
հրահանգներ:
Վերապատուելեացդ
Հայր
Յակոբ
վարդապետի
եւ
Հայր
Անդրէաս
վարդապետի
Յամի
տեառն
1749
Մայիսի
23
Յիսուսաւանդ
ողջունիւ
յայտ
լիցի
Հայրութեան
ձերում,
զի
պատճառն
վասն
որոյ
այսքան
ժամանակ
գիր
ոչ
եղեւ
յղեցեալ
առ
ձեզ,
այս
է,
զի
Գերյարգելի
աբբայ
հօր
մերում
անցեալ
ամի
դեղնացաւութիւնն
որ
փարատեցեալ
էր,
դարձեալ
եկն
ի
վերայ,
զորոյ
զիարդն
ոչ
կարեմք
այժմ
մի
ըստ
միոջէ
պատմել
ձեզ:
Եւ
թէպէտ
մեր
քաջ
իմաստուն
բժիշկն
բազում
ջանիւք
պէսպէս
դեղ
արար,
եւ
երբեմն
երբեմն
ցաւն
թեթեւացաւ,
բայց
վերջապէս
փառք
բարերար
կամացն
աստուծոյ,
յապրիլի
27
փոխեցաւ
յաստիկենաց:
Եւ
եղեւ
մեզ
անպատմելի
ցաւ
որք
մնալն
մեր
յայնպիսի
գերազանց
շնորհալի
բարերար
խնամակալ
հոգեւոր
Հօրէ
եւ
առաջնորդէ,
որ
եւ
էր
փառքն
ընդհանուր
ազգիս
մերոյ :
Եւ
յոյժ
բարւօք
պատրաստութեամբ
եւ
ջերմեռանդութեամբ
եղեւ
փոխիլն
նորա
յաստի
կենաց:
Ընկալաւ
յառաջագոյն
զամենասուրբ
Հաղորդութիւն
եւ
զՎերջին
Օծումն.
եւ
ետ
մեզ
զՎերջին
օրհնութիւնն
եւ
զպատուէրն:
Եւ
գրեթէ
մինչեւ
ի
յետին
շնչելն
էր
զգաստ:
Յետ
այսորիկ
արարաք
նմա
զարժանի
մեծահանդէս
թաղումն
արտասուօք
եւ
ջերմեռանդութեամբ,
եւ
գութ
որ
այգօղք
արարք
նմա:
Զկնի
թաղման
իբրեւ
փոքր
ինչ
սփոփոեցան
սիրտք
մեր,
յետ
քանի
մի
աւուրց
Ժողով
արարաք
զոմն
ի
մէնջ
կացուցանե
մեզ
Փոխանորդ
աբբայի,
զի
կառավարեսցէ
զմիաբանութիւնն
մեր
ժամանակաւորապէս
մինչեւ
ընտրեցի
եւ
կացուսցի
ոմն
աբբայ
հայր:
Եւ
ըստ
սրբոյ
Կրօնիս
մերոյ
կանոնի
եւ
կացութեան`
նաեւ
ըստ
աբբայ
Հօրն
մերոյԽրատու`
պալատ
ձգելով
ընտրեաց
եւ
ընդունեցաւ
միաբանութիւնն
զիս
լինիլ
Փոխանորդ
աբբայի,
եւ
այսպէս
յիմ
վերայ
եղաւ
Կառավարութիւնն
հասարակութեան
մերոյ
մինչեւ
զնոր
աբբայ
դիցուք:
Արդ
որպէս
ի
ժամանակս
կենդանութեան
աբբայ
հօրն
ամենայն
ինչ
կազմ
եւ
կարգաւորեալ
կայր
նոյնպէս
եւ
այժմ:
Իսկ
զաբբայ
ընտրել
եւ
կացուցանել
այժմ
ոչ
կարեմք,
քանզի
պիտոյ
է ,
զի
որք
արտաքոյ
Վանիցս
են,
եկեսցեն`
եթէ
կարասցեն,
իսկ
որք
ոչ
կարեն
գալ,
զհաւանութիւն
իւրեանց
գրեսցեն
առ
մեզ:
Եւ
քանզի
ձեր
մնալն
այդր`
յոյժ
հարկաւոր
է,
վասն
որոյ
պիտոյ
է
զի
դուք
գրեցէք
զհաւանութիւն
ձեր`
այսու
օրինակաւ:
Ես
հայր
այս
անուն
հաւանիմ
եւ
ընդունիմ
զնա
գոյ
աբբայ
հայր,
զոր
երրորդ
մասն
Ժողովոյ
միաբանութեան
մերոյ
ընտրեսցէ:
Դարձեալ
վասն
հոգւոյ
աբբայ
հօրն
զհինգ
հինգ
պատարագս
մատուսջիք…
Վասն
դադարման
ներողութեանց
ի
սուրբ
տարւոջն`
ծանիք
զի
իրաւի
յամենայն
աշխարհ
որքան
ներողութիւնք
կան,
դադարին
ի
սուրբ
տարւոջն,
ուստի
զգոյշ
լերուք,
զի
մի
յայնմ
տարւոջ
եւս
հռչակիցէք
զներողութիւնս
խորանաց
ձերոց…
Յարեւելս
ի
Հայաստան
է
սաստիկ
խռովութիւն
եւ
դժնդակ
դառնութիւն,
մինչեւ
զի
եթէ
հնար
էր,
ամենեքեան
փախչէին
յայնմ
երկրէ,
զի
այժմ
երեք
Շահ
նստեալ
են
ի
զանազան
տեղիս
եւ
պատերազմին :
(Վենետիկ
Ս.
Ղազար
)
Ն.
Ծ.
Հ.
Եղիա
վարդապետ
Փոխանորդ
