Պատմութիւն Հայոց

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
">

ԳԼՈՒԽ ԾԲ
Որ ինչ զկնի երրորդ պատասխանոյն պատմի վասն Կիւրոնի:

 

Արդ զայս այսպէս պատասխանի արարեալ Կիւրոնիլրբաբանութեամբ առ Աբրահամ, զի որքան յայնժամ յոյսէր ուղղութեան եւ զգուշութեան, իսկ այժմքաջասատարութիւն զհակառակութիւնսն ընդ դէմ իւրոյփրկութեանն: Նա եւ յերկրորդ թղթին այսպէսընդդիմաբանեալ ընդ հակառակսն ճեպիւր. այլթէպէտեւ յիւրում կարգին մեք ոչ յիշատակեցաք`բաւական համարելով զանարժան պատասխանիս նորա, բայցդարձեալ ասեմք յաղագս յանդիմանելոյ զնա. վասնզիինքն զինքն իսկ յանդիմանեաց. քանզի խոշտանկեալ իհրեշտակէ խոստովանի զստոյգ. բազում Եպիսկոպոսունք`ասէ, ոմանք ի Հայոց ոմանք ի Վրաց ի Հայս ուսեալք, եւգիտունք եւ Վարդապետք. եւ ընդ միմեանսխաղաղութեամբ կացին, ի միմեանց ուսանէին, եւ իսրբոյն Շուշանկանն ի պաշտօն գային եւ ի Մծխիթայյաղօթել, եւ օրինաց հաղորդէին: Նոյնպէս եւ որ աստիանդր գային, այնպէս առնէին. ի սուրբ Կաթուղիկէ եւյայլ յեկեղեցիսդ յաղօթս կային, եւ անխիղճ իմիմեանց հաղորդէին ի մարմին եւ յարիւն Փրկչինօրինօք հաւատոյն եւ սիրոյն, եւ միաբանութիւն էրՀայոց եւ Վրաց ընդ միմեանս. եւ ամենեքեան իսկվիճակ սրբոյն Գրիգորի, եւ միաբանութեամբ ընդհաւատոյն Երուսաղէմի... չէին լեալ ի ներքս. իսկ այժմուստի՞ եղեն այդ զոր Երուսաղէմացի սրբոյն Յակոբուեղբօրն Տեառն զտեղին յաջորդեալ է, եւ նա մեզ հաւատտուեալ` եւ մեր հարանցն` եւ մեզ մինչեւ յայս պահեալ. արդ զիա՞րդ թողուցումք զայն` եւ ձեզ հաւատասցուք. եւ կամ այլ եպիսկոպոսունք եւ թագաւորք եւ իշխանք եւամենայն բնակիչք աշխարհիս մերոյ զնոսա զամենեսեանզիա՞րդ մարթի թողուլ, եւ ընդ ձեզ միաբանել: Եւ ոչգիտէր թշուառականն, թէ ինքն եղեւ պատճառկորստեան անձին իւրոյ եւ նոցա: Եւ դարձեալ ասէ, այսերեսուն եւ հինգ եպիսկոպոսունք` որ ի Վրկան չենուղղափառ եւ գիտուն, այդ Մովսէսդ մին եղեւուղղափառ: Եւ այսպէս յամենայն թուղթս իւր մաքառի, եւ գոռայ ընդ երանելւոյն Մովսիսի. վասնզի նա եղեւպատճառ յայտնելոյ զչարութիւն նորա, զոր ծածկեալունէր պատրուակաւ կեղծաւորութեամբ: Եւ ոչ յայնժամմիայն, այլեւ յամենայն ժամ, որ այժմ եւս տակաւինառագաստ ձգեալ կայ ի վերայ սրտից նոցա, եւ ոչվերանայ. քանզի Քրիստոսիւ խափանելոց է. բայց սա առսակաւ յայտնէ զիւր զչարութիւնն աստանօր եւ յայլումվայրի, նախ ի պատասխանում թղթին` որ առ Վրթանէս, թէպէտեւ ոչ գրով է բովանդակ, զոր առ ինքն եւ առայլսն` սակաւ գրով, եւ բազում բանիւք եւ սպառնալեօքի ձեռն մանկանն Մովսիսի, զոր այլ ընդ այլոյ արարեալ, իբրեւ հիւանդ ոք ի չար ցաւս մտեալ, եւ առ նեղ անձինիւրոյ ոչ գիտէ զի՞նչ խօսի: Բայց ապա ի հաւան եկեալկեղծաւորութեամբ, մեք ասէ զայս ունիմք հաւատ եւզայդ, եւ օրինաց աստ հաղորդիմք եւ անդր: Եւ դարձեալմեր Հարքն` ասէ` եւ Վարդապետք եւ ամենայն բնակիչքաշխարհիս` յորժամ գային անդր` աղօթէին ի սուրբեկեղեցիսդ. նոյնպէս եւ ձերդ աստ գային առ սուրբԽաչս Մցխիթայի` եւ աղօթէին. եւ այսպիսի բանիւքխոստովանի եւ մօտի, եւ գործովք ուրանայ եւ հեռանայ, եւ անուամբքն միայն մեծարէ, այլ ոչ արդեամբ` ըստՏերունական բանին, թէ ժողովուրդս այս շրթամբքիւրեանց մեծարեն զիս, եւ սրտիւք իւրեանց հեռացեալմէկուսի են յինէն, եւ զուր պաշտեն զիս:

Արդ զայսոսիկ միանգամ եւ երկիցս գրեալ էաքյայլում տեղւոջ, է ինչ` որ յիւրաքանչիւր թղթոց անտի, եւ է ինչ` որ մեզէն իսկ կրկնաբանեալ, որ կարծեմ ոչզերծանիմք ի բամբասելոյ ի ձէնջ: Բայց գիտէք, զիյորժամ ցաւք հիւանդին խիստ հանդիպի, հեծն յոլովելանէ. բայց յաղագս ստուգելոյ յաւելաք գրել զնորաորոմանցն, որ սերմանեաց ի վերայ ցորենոյն իւրմահաշունչ բերանովն. որ ըստ կարի յապաղանաց իւրոցհազիւ յայտնեաց զանճառելիսն զոչ գովելոյարժանիսն: