Վասն
նահանջիս
երիս
իրս
խնդրելի
է.
նախ
թէ
զինչ
է
նահանջ,
երկրորդ`
թէ
ուստի
գոյանայ,
երրորդ`
թէ
զինչ
է
ներգործութիւն
սորա:
Վասն
առաջնոյն
ճառելի
է,
զի
նահանջն
յաւելուած
թուոյ
անուն
է,
թէ
մասանց
լիցի
յաւելուած
եւ
թէ
աւուրց
եւ
թէ
ամսոց
եւ
թէ
տարեաց:
Զի
որ
ի
մասանց
յաւելուածոյ
լինի
օր,
ասեմք
այնմ
«նահանջե
եւ
երբ
օր
նահանջիցն
շաբաթանայ,
կոչի
«նահանջից
նահանջ
Արեգականնե,
զի
դառնայ
Արեգակն
ի
շաւիղ
շրջանին
իւրոյ,
յորում
ստեղծաւ:
Իսկ
յորժամ
ժողովի
Է.
(7)
ամիս`
պակաս
օր
մի,
ի
մետասան
աւուրց
վերադրացն
եւ
կատարի
յԺԹ.
(19)
մասանց
Լուսնի
միոյ
աւուրն,
ասի
«նահանջից
նահանջ
Լուսնիե,
զի
եւ
Լուսինն
դառնայ
ի
շաւիղ
շրջանի
իւրոյ
ստեղծմանն:
Եւ
երբ
տարիքն
ժողովեալ
լինի
ՇԼԲ.
(532)
ամ,
յայնժամ
ասի
«նահանջից
նահանջ
Արեգական
եւ
Լուսնիե
զի
ի
միասին
կատարեալ
զաւագ
շրջանն
եւ
դարձեալ
դառնան
ի
միասին
ի
շաւիղ
շրջանին,
որպէս
ի
սկզբան
լինելութեան
իւրեանց,
որ
երկոքինն
ընթացան
ի
շաւիղն
յայն:
Իսկ
վասն
երկրորդին
գիտելի
է,
զի
գոյանայ
օր
նահանջիս
յարեգակնային
մասանցն
եւ
այս
ըստ
կրկին
յեղանակի.
առաջին`
զի
Արեգակն
ընթանայ
զչափ
աւուրն
ԻԴ.
(24)
ժամ
եւ
Ժ.
(10)
մասն
ու
կես
այլ
աւելի
եւ
երկրորդ`
զչափ
աւուրն
ըստ
ԺԲ.
(12)
ժամու,
յորժամ
ընթանայցէ
Ե.
(5)
մասն
եւ
չորրեակ
մասին
մի
ընթանայ
այլ
աւելի:
Եւ
չորրեակ
մասին
մի
բաժին
է
ի
մասնէ,
յորժամ
ի
Դ.
(4)
բաժինս
բաժանես
զմի
մասն:
Եւ
բաղկանայ
օր
նահանջիս
յարեգակնային
կես
մասանցն
եւ
ի
չորրեակ
մասին
միոյն:
Արդ`
յարեգակնային
կես
մասանցն
բաղկանայ
օր
նահանջիս.
այսպէս`
յաւելու
յօրն
կես
մասն
եւ
յամիսն`
ԺԵ.
(15)
եւ
ի
տարին`
ՃՁ.
(190)
մասն
եւ
ի
Դ.
(4)
տարին`
ՉԻ.
(720)
մասն:
Արա
զԼ.
(30)
մասն
ժամ
մի,
լինի
ԻԴ.
(24)
ժամ
եւ
կատարի
օր
մի,
եւ
օրս
այս
ասի
նահանջ,
որ
է
յաւելուած
արեգակնային
մասանց:
Իսկ
ըստ
չորրեակ
մասին
միոյ
գոյանայ
նահանջի
օրս
այսպէս`
ի
Դ.
(4)
օրն
յաւելու
մասն
մի
եւ
յամիսն
Է.
(7)
մասն
ու
կես
եւ
ի
Դ.
(4)
ամիսն
Լ.
(30)
մասն
եւ
ի
տարին
Ղ.
(90)
մասն
եւ
ի
Դ.
(4)
տարին
ՅԿ.
(360)
մասն:
Լ.
(30)
մասն
արա
ժամ
մի,
լինի
ԺԲ.
(12)
ժամ
եւ
առնէ
օր
մի
ըստ
ԺԲ.
(12)
ժամու:
Ապա
յայտնի
եղեւ
օր
նահանջիս,
որ
բացակատարեցաւ
յարեգակնային
մասանցս,
որպէս
ցուցաք:
Իսկ
վասն
երրորդին
ասելի
է,
թէ
զինչ
է
ներգործութիւն
նահանջիս.
նախ
զի
յաւելու
օր
մի
ի
տարիս
եւ
որոշումն
գործէ
ժամանակաց,
երկրորդ`
զի
կրկին
աճեցուցանէ
զեօթներեակն
այլոց
ազգաց,
երրորդ`
զի
պակասեցուցանէ
թիւ
մի
ի
վերադիրս
հայոց:
Բայց
ոչ
գովին
հայք
յիմաստասիրաց,
զի
նահանջն
յարեգակնային
մասանցն
բաղկանայ,
որպէս
ցուցաք:
Պարտ
էր
յեօթներեակս
յաւելել,
զի
եւ
եօթներեակն
յարեգակնային
մասանցն
է
եւ
ոչ
ի
վերադրացն
պակասեցուցանել
եւ
զթերութիւն
լցեալ
Լուսնին
ԺԱ.
(11)
վերադրաւն
զօր
նահանջիս
ի
վերայ
յաւելել
եւ
յանշարժութենէ
շարժել
զբովանդակ
կանոնեալսն
տումարական
արհեստիս
եւ
աշխատանս
մեծ
հասուցանել
նորամուտ
ուսումնականաց:
