Պատմագրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Թագաւորութիւն առաջնոյ եւ մեծ Աբասին:


Ի հազար եւ ԻԹ [1579] թուին նստաւ Աբաս թագաւոր, այր քաջ ՚ի պատերազմի, ճոռոմաբան, բազմահանճար, յոքնահնար, խորագէտ եւ ճարտարաբան, լի ամենայն հնարիւք, եւ առ ամենայն գործս աջողակ, եւ առ ամենայն իրս պնդաերես եւ աներկիւղ: Եւ ՚ի թագաւորել իւրում` աջողակ գտաւ գործ նորա: Քանզի ՚ի ժամանակի հօր իւրոյ` ապստամբեալ էր երկիրն Ջօջանէթ` որ է Գիլան. այս Աբասս գնացեալ հնազանդ արար ընդ ձեռամբ իւրով: Եւ ինքն գնաց յԱրտաւիլ` տալ ողորմութիւն բնակչաց նորա: Եւ ազգն Պահլաւունեաց` որ է Օզբէկ, ելին ՚ի Բահլ Բուխարոյ, եւ առին զՀրէ քաղաք ՚ի Պարսից: Եւ ելեալ Շահ-Աբասն զօրօք, եւ հալածեաց զնոսա` կոտորելով զբազումս ՚ի նոցանէ. եւ կալեալ զորդի թագաւորի նոցա, եւ ընդ իւր առեալ գնաց ՚ի Խզիրան` որ է Ղազուին: Զսորա ամենայն գործ գրեալ է Առաքել պատմագիրն` անպակաս զամենայն: Ո'վ ոք կամիցի գիտել զստոյգն, ընթեռնուցու զայն, եւ ՚ի նմանէ ուսցի: Այլ ես զոր ինչ լուեալ եմ վասն այս Շահ-Աբասիս, թէ' սուտ եւ թէ' առասպել, եւ թէ' ճշմարիտ եւ յիրաւ, զամենն գրեմ. թէ պարսաւանք եւ նախատինք լինի[ն], եւ թէ' գոհութիւնք եւ գովութիւնք լիցի[ն], նոցա լիցի` որոց պատմեցին մեզ: Քանզի նոքա` որք ականատեսք էին, զստոյգն պատմեցին: Իսկ նոքա` որք ականջալուրք էին, վեր ՚ի վերոյ ասացին. սակայն մեք զոր լուաք, զնոյն պատմեսցուք` թէ' սուտն եւ թէ' իրաւն: