Պատմագրութիւն

Վասնզի յանձն առաք առ ՚ի յայտնել սակս սուրբ մենաստանիս, եւ զոր ինչ գիտեմք ՚ի գրոց յաղագս թէմի` ցուցից եւ զայն առանց ձանձրանալոյ: Չոքայ ես ՚ի սուրբ ուխտն Սանահին ՚ի պէտս ինչ իրաց, եւ էր Առաջնորդ Սարգիս Եպիսկոպոս յազատ ազգէ, այր խոհեմ եւ յոյժ հանճարեղ. եւ խօսեցաք ընդ նմա ՚ի գրոց: Եւ նա ՚ի կարգ բանիցն ասաց: Է մեզ գիրք մի հին, եւ ՚ի բազում տեղիս յիշէ Յօհանավանք: Եւ մեք խնդրեցաք զայն. որ եւ բերեալ ետ ինձ հին եւ վաղեմի գիրք փտեալ եւ մեծ` որ ոչ կարացի զամենայն ընթեռնուլ. եւ զոր ինչ ողջ էր` զայն սկիզբն արարի յընթեռնուլ մինչեւ ցաւարտ, եւ զպիտանիսն գրեցի` եւ վեր առի այսքանս: «Եւ մեռաւ հայրն Մարմառաշինու, եւ նստաւ ՚ի տեղի նորա հայր զարմանալին եւ սքանչելագործ այրն Աստուծոյ Երեմիայ, այր պարկեշտ եւ սուրբ, եւ գիտուն, զարդարեալ ամենայն առաքինութեամբ` կրկին մարդով` ներքնօք եւ արտաքնօք, եւ առնէր հրաշս եւս, զոր մի ՚ի բազմացն ճառեցից: Մերձ ՚ի վանացն գոյր ջրաժողով փոքրիկ ծովակ, եւ սուրբն գնացեալ առ ափն ծովակին` աղօթէր: Եւ եկեալ մի յաշակերտաց նորա ՚ի միւս կողմն ծովակին` ձայնէր առ հայրն: Եւ նա ոչ լսէր ձայն աշակերտին, վասնզի բազմութիւն գորտաց աղաղակէին: Իսկ սքանչելի այրն Աստուծոյ Երեմիայ սաստեալ գորտացն` ասէ, լռեցէ'ք: Իսկոյն լռեցան գորտքն. եւ մինչեւ ցայսօր կան լուռ` եւ ոչ խօսինե: Եւ այլ բազում բանք են գրեալ: Եւ մեք այսքանս կարեւոր համարեցաք գրել: Եւ յետ բազմաց զայս ինչ եւս գրեալ էր: «Ի սոյն ժամանակս սքանչելին Երեմիայ` հայրն Մարմառաշինու` թողեալ զտուն իւր ձեռնասուն աշակերտին իւրոյ Սոսթենեայ, եւ ինքն գնաց ՚ի սուրբ եւ ՚ի հռչակաւոր մենաստանն` յանապատն Յօհաննու վանից` առ զարմանալին Մխիթար հայր անպատին. եւ անդ ճգնեալ, եւ անդ վախճանեալ, եւ անդ թաղեցաւ: Եւ ՚ի ժամ մահուն եկեալ Սոսթենէս աշակերտ նորա, ընդ նմա եւ Գրիգոր վարդապետ առ Սկայորդին (՞), եւ թաղեցին զնա հանդերձ հայր Մխիթարիւ. եւ դարձեալ եդին դաշինս ՚ի մէջ իւրեանց, զի սիրով լիցին առ միմեանս, եւ զվիճակեալ թէմսն երկուց վանացն ՚ի միասին լիցին, եւ մի' հարստահարեսցեն զմիմեանս` ՚ի գետոյն Քասաղու մինչեւ ցդուռն Կարուց եւ Ծաղկոցաց. եւ հայրն Յօհաննու վանից իշխօղ լիցի Մարմառաշինու: Եւ գրեցին կոնդակն Յօհաննու վանից, եւ եդին կնիք Սոսթենէս եւ Գրիգոր վարդապետքն, զոր գրեցաք, Վաղթանկ իշխան, եւ ազատքն Արուճայ եւ Թալնայ, եւ այլք` որք գտան անդ. եւ կանգնեցին խաչ, եւ արձան գրեցին ՚ի վերայ գերեզմանին Երեմեայ, եւ գնացին յիւրաքանչիւր տեղիս: Եւ գիրն` որ գրած էր ՚ի վերայ գերեզմանին` այս է. ՆՁԲ թուին, ես հայր Երեմիա` Առաջնորդ սուրբ ուխտին Մարմառաշինու` սիրեցի զվարս միայնութեան, աւանդեցի զվերակացութիւն ուխտին իմո անդրանկին իմում Սոսթենէսի, եւ ես եկեալ բնակեցայ յանապատի աստ, եւ ՚ի տեղւոջս ընկալայ զփոխումն. արդ աղաչեմ` յիշեսջի'ք ՚ի Քրիստոսե: