Պատմագրութիւն

Գրեցից եւ վասն սրբոյն Գէորգայ` թէ ուստի՞ եկն յաշխարհս Հայոց, եւ կամ թէ զիա՞րդ գնաց յերկիրն Վրաց: Որպէս բազում անգամ հարցաք յԱռաքեալ վարդապետն, եւ նա բազում ինչ ծանոյց մեզ, նոյնպէս հարցաք եւ վասն սրբոյն Գէորգայ: Եւ նա ասաց, թէ` յորժամ նահատակեցաւ սուրբն Գէորգ ՚ի Գամիրս, ՚ի պահեստի կայր զմարմինն` մինչեւ յաւուրս մեծին Ներսիսի. սա բերել ետ զմարմին նորա, եւ եդ ՚ի Յօհաննուվանք: Որով ժողովեաց զուրուկսն եւ զգոթիսն` մինչեւ ցբազում ժամանակս, յորում նուաստացաւ իշխանութիւնն ՚ի Հայոց ազգէ, եւ անկաւ ՚ի ձեռս այլոց ազգաց. սակայն երկիրն Շիրակայ եւ գաւառն Կարբու էր ընդ ձեռամբ թագաւորացն Վրաց: Յորում ժամանակի կալաւ ցաւ չարաչար գոթութեան որդի արքային Վրաց, եւ ոչ գտաւ բժշկութիւն: Ապա պատմեցին նմա, թէ է վանք մի ՚ի ներքոյ իշխանութեան քում, որ կոչի Յօհանավանք, ՚ի գաւառն Կարբի, եւ է անդ մարմինն Սրբոյն Գէորգայ, եւ ժողովեալ են անդ ամենայն ուրուկք եւ գոթիք, եւ գտանեն բուժումն ՚ի սրբոյն Գէորգայ. արդ առաքեա' զորդի քո անդ` եւ ողջասցի: Եւ լուեալ զայս թագաւորն, եւ ուրախ եղեւ. եւ հանդերձեաց զորդի իւր բազում պատրաստութեամբ, զի առաքեսցէ անդ: Եւ կին թագաւորին կացեալ հակառակ` ոչ կամէր` ասելով, նախ` թէ որդի է թագաւորի, ՚ի գնալ դորա անդ` վրդովի երկիրն, երկրորդ` թէ միամօր է ինձ, գուցէ պատահիցի դմա մահ, եւ ես աղէխարշեալ տոչորիմ: Իսկ թագաւորն տարակուսեալ` ոչ գիտէր թէ զի՞նչ արասցէ. եւ ապա խորհեցաւ առաքել եւ բերել զոսկերս սրբոյն Գէորգայ: Եւ պատրաստեցին արս իմաստունս բազում աղերսիւ, եւ թուղթ աղաչանաց եւ սպառնալեաց. եւ զի Կաթուղիկոս ոչ գոյր յԷջմիածին, (առաքեաց) առ Եպիսկոպոսն Յօհաննու վանից եւ առ իշխանսն Կարբու: Եւ եկեալ դեսպանացն առ սուրբ ուխտն, եւ զհրամանս արքունի ցուցին. բայց իշխանքն Կարբու դժկամակ եղեալ` արհամարհեն զհրամանն արքունի: Իսկ նոքա անճարացեալ` առաքեն զպնդադեսպանս առ թագաւորն, եւ ծանուցանեն զիրսն: Իսկ թագաւորն ժողովէ բազում մանկունս ազատացն, եւ առաքէ պատանդս: Բայց վասն մանկանցն` զորս առաքեցին, ոմանք` Խ ասէին, ոմանք` Լ, եւ այլք այսքա'ն եւ այնքան. այլ զոր ճշմարիտն է` երկոտասան գոլ նոցա, զոր եկեալ ՚ի դուռն Յօհաննու վանից: Իսկ նոքա պահեալ զմանկունսն անդ, եւ զմասանցն սրբոյն թողին աստէն յատամանց եւ արիւնն, եւ բոլոր մարմինն հանդերձեցին առաքել, Բ աբեղայ Դ երեց` եւ աշխարհականք Ը` ընդ նմա առաքեցին, նոյնպէս թուղթ սիրոյ եւ աղաչանաց, եւ պայմանաւ առաքեցին զոսկերսն բովանդակ: Եւ յորժամ հասին ՚ի Տփխիս քաղաք, լուան զմահ որդւոյ թագաւորին, որոյ անունն էր Բէժօ, եւ անուն թագաւորին Դաթօ: Եւ կամեցան անդուստ դարձուցանել զսուրբն: Իսկ սոպռ ազգն Վրաց ոչ կամեցան թողուլ` մինչեւ ազդ արասցեն թագաւորին. վասն զի էր նա ՚ի Կածարէթ, եւ ինքեանք շինեցին եկեղեցի, եւ եդին զոսկերս սրբոյն: Եւ եկեալ թագաւորն ոչ եթէ եթող դառնալ անդրէն, այլեւ մեղադրէր պաշտօնէիցն, թէ դուք սպանիք զորդին իմ, եւ վասն դորա եղեւ մահ որդւոյն իմոյ. եւ ձաղանօք արձակեաց զնոսա. եւ առաքեաց զնշխարն յերկիրն Կածարէթոյ, որ այժմ ասի Չխար, եւ է այժմ անդ մինչեւ ցայսօր: Իսկ յորժամ դարձան պաշտօնեայքն ունայն, եւ պատմեցին զեղեալսն, որ մինչեւ ցայնվայր պատուով ընդունէին զորդիսն ազատացն Վրաց, այժմ արկին ՚ի բանտ եւ ՚ի կապանս, եւ տառապեցուցին զնոսա, զի թերեւս ծնօղք նոցա բողոքելով խնդրեսցեն զորդիս իւրեանց` դարձուցանելով զնշխարն. եւ ոչ եղեւ: Եւ այնպէս մնաց նա յաշխարհն Վրաց. եւ որդիքն Վրաց մնացին յաշխարհ Հայոց մինչեւ ցայսօր ժամանակի: