Պատմագրութիւն

Է ազգ մի ՚ի մէջ Պարսից, որք ասին Գիլաք. եւ ՚ի մէջ այսմ ազգիս կայր աղջիկ մի չքնաղ եւ վայելուչ. զնա գովեցին առաջի Շահ-Հիւսէին թագաւորին Պարսից: Եւ հրամայեաց Շահն բերել զնա առ ինքն. եւ յորժամ ետես Շահն զգեղեցկութիւն երեսացն, զբազմութիւն հերացն, զվայելչութիւն հասակին, եւ զկարմրութիւն այտուցն, զմեծութիւն աչացն, զյարմարութիւն յօնիցն, եւ փոքրութիւն բերանոյն, զմանրութիւն ատամանցն, զլայնութիւն երեսացն, եւ հիացեալ մեծաւ զարմացմամբ, եւ ասաց, յայսմանէ բերջիք ինձ Ժ եւս յայսմ ազգէ: Եւ ելեալ ներքինիքն հարճիցն շրջէին ՚ի մէջ Գիլաքացն վասն այնմ իրաց: Եւ համբաւ եհաս յամենայն տէրութիւնն Պարսից, թէ` ԷՌ Օզբէկ` որ է Պարթեւ` եկեալ են ՚ի հաւատս Պարսից, եւ ոչ գիտեն լեզու, վասն այնորիկ շրջին ՚ի մէջ ամենայն ազգաց` ժողովել ԷՌ աղջկունս` մէն մի տալ նոցա, զի ուսուցանէն նոցա լեզու տաճկաց: Եւ վասն այս սուտ համբաւոյս լրոյն` ո'վ ոք ունէր կոյս մի ՚ի Ժ ամէն ՚ի վեր` ետուն առն, թէ' քրիստոնեայք եւ թէ' այլազգք: Այլ եւ աղջկունքն ելեալ շրջէին ՚ի վայրի. եւ թէ տեսանէին երիտասարդ, ըմբռնէին ՚ի հանդերձէ նորին, աղաչէին տիրել ինքեանց, զի մի' անկանիցիմք ՚ի գէրութիւն: Եւ յաղագս այսմ իրաց Ղ անորայքն ամենայն երկրի գտին դուռն շահից. քանզի հրաման հանին յամենայն գաւառ իշխանութեան իւրեանց. եւ ժողովեցին զմնացեալ աղջկունս` վտիտս եւ անգեղս, որպէս թէ հրամանաւ Շահին. եւ ՚ի ծնօղաց նոցա առնուին զգինս, եւ արձակէին զաղջկունս: Նոյնպէս արար եւ իշխանն Երեւանայ Ֆարզալի խան. եւ ժողովեաց բազում աղջկունս աւելի քան Շ, եւ բերեալ զպառաւ կանայք զննել զնոսա, եւ ՚ի չհաւանելն` առին զգինս նոցա ՚ի ծնօղաց, եւ թողին զդստերս նոցա. բայց մնացին Խ աղջիկ` որք ոչ կարացին տալ ծնօղքն զգինս: Այլեւ սակաւ ինչ գեղեցիկ էին` ՚ի մեծ գեղջէն Քանաքեռոյ. որք էին մինն Յովհաննէս երիցոյն` Մարճան անուն, մինն ՚ի Կարբւոյ` Սարգիս երիցու, որ ՚ի Քանաքեռ կայր առ քեռն իւրում` Բեկզատայ անուն. սա գեղեցիկ էր քան զնոսա: Մինն` Աստուածատուր անուն բարեպաշտ եւ երկիւղած քրիստոնէի` մականուամբ Բլպուլ կոչեցեալ, եւ անուն դստերն Շահզաման. պարկեշտ եւ համեստ, հարկաւոր եւ սրբաբերան, որպէս եւ մայրն իւր Յուստիանէ. որ եւ նա յաւուրս փոքր Շահ-Աբասին եւ Նաճաֆ-խանին քարշեալ եղեւ վասն այդմ իրաց. եւ բազում չարչարանս կրեալ` եւ ոչ գնաց. եւ զվարս նորա գրեալ եմ ՚ի յիշատակս Յայսմաւուրն իւրեանց. եւ վասն համբաւոյ մօրն` զդուստրն քարշեալ եղեւ: Եւ ՚ի մտանել նորա ՚ի ժանուարն, որ է քաճաւայ, հարկանէին զնա անողորմ. եւ բեկաւ թեւն, եւ բռնութեամբ մուծին ՚ի ժանուարն. եւ առեալ զնոսա` եւ տարեալ ցուցին Շահին: Եւ Շահն արհամարհեաց զնոսա, եւ հրամայեաց տալ զնոսա ՚ի կնութիւն ծառայից իւրոց: Եւ վասն Բ քահանայից դստերաց ոչ լսեմք ինչ: Այլ սակս Բլպլի դստերն բերէին պատգամ, թէ այր նորա մեռեալ է, եւ չունի այլ ոք ընտանի` զի տիրեսցէ նմա. եւ աղջիկն կայ ահաւասիկ աւանդ ՚ի տան քրիստոնէի միոյ ՚ի Խզիրան քաղաք, որ է Ղազուին: Եւ ահա հայր նորա հանդերձեալ է գնալ, գոնա' զերծուսցէ զնա: Եւ յաւարտել ճառիս եւ ՚ի վճարել տառիս` Քրիստոսի փառք յաւիտեանս:

Եւ յայսմ աւուր` որ զպատմութիւնս աւարտեցաք ՚ի թուին ՌՃԽԸ` եկն կարկուտ ՚ի մայիս Լ` ՚ի չափ ձուի հաւու, եւ փշրեաց զամենայն բոյսս: