Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Հայրն հաւատոյ եւ հանգիստն հոգւոց՝ հաւատով արդարացեալ, եւ բարեկամն Աստուծոյ մեծարեալ. աստեղացն ժողովօղ՝ եւ Հայր Քրիստոսի վկայեալ ըստ մարմնոյ. ընտրեալն ի խումբս Նահապետացն եւ զատեալն ի հաճոյս կամաց մեծն Աբրահամ։ Արժանացեալ տեսութեան Աստուծոյ եւ ընկալեալ զուխտ նորին ասէ։ «Թլփատեսցի ամենայն արու ձեր ութնօրեայ»։
       Երեք բան երեւի աստ. Նախ թլփատիլ. երկրորդ ամենայն արու. երրորդ ութն օրեայ։ Եւ ո՛չ թէ թլփատութիւն արդարացուցանէր զմարդն. Եւ յայտ է յերից իրաց։ Նախ զի նահապետքն առանց թլփատութեան հաճոյացան Աստուծոյ . որպէս Նոյ. Ենովս. Ենովք. Աբէլ. եւ այլն։ Երկրորդ եւ նոյն ինքն Աբրահամ յառաջ քան զթլփատիլն՝ ասէ. «հաւատաց Աբրահամ յԱստուած. եւ համարեցաւ նմա յարդարութիւն»։ Ապա ուրեմն յայտ է, թէ հաւատն արդարացուցանէ եւ ոչ թլփատիլն։ Երրորդ՝ ի վերջնոցս յորժամ բարձաւ թլատութիւն, հաւատով արդարացան քրիստոնեայքն. որպէս ասէ առաքեալն. «եթէ թլփատիք՝ Քրիստոս ձեզ ո՛չ օգնէ. զի ոչ թլփատութիւն ինչ է, եւ ոչ անթլփատութիւն. այլ հաւատք սիրով յաջողեալ։ Ապա վասն է՞ր է օրէնք թլփատութեան, թէ ո՛չ արդարացուցանէ։ Ասեմք թէ, թլփատութիւն նշանա՛կ էր որոշօղ ի մէջ այլազգեացն. զորօրինակ՝ այր ոք նշան դնէ եւ դրոշմ ոչխարի իւրոյ, զի որոշեսցի յայլոցն. նոյնպէս եւ նոքա թլփատութեամբն որոշեսցին յայլ երեք ազգացն։ Նախ ի քանանացւոցն՝ որք էին անթլփատք. ընդդէմ նոցա ասէ. «թլփատեսցի ամենայն արու ձեր»։
       Երկրորդ՝ որոշեսցին յայնցանէ՝ որք զէգն եւ զարուն թլփատէին վասն բազմածնութեան, որպէս եգիպտացիքն. ընդդէմ նոցա ասէ. միայն արու ձեր թլփատեսցի»։ Երրորդ՝ զի որոշեսցին յայնցանէ՝ որք ի չորեքտասան ամին թլփատէին ի ժամանակ ծնանելոյ հասակին. ընդդէմ նոցա ասէ. «ութօրեայ թլփատեսցի ամենայն արու ձեր»։ Զի մի սովորեսցին յեգիպտացւոցն եւ ուսցին զպաշտօն կռոց նոցա. վասն այն զութօրեայ թլփատիլ նշան դնէ եւ դրոշմ եւ որոշէ ի նոցանէ։ Դարձեալ նշան դնէ եւ հասանէ զաւելորդ ցանկութիւն եւ զխառն անկողինսն որպէս ասէ առաքեալն. «պատուական է ամուսնութիւն եւ սուրբ են անկողինք. բայց զշունս եւ պոռնիկս դատէ Աստուած»։ Վասն որոյ յայն մասն անդամոցն դնէ զնշանն որ աղբիւր է ախտից։ Եւ այս վասն երեք պատճառի։ Նախ՝ թէ յայլ ինչ մասն էր եդեալ՝ որպէս յաչս կամ յականջս՝ յռընկունս՝ կամ իմաստունս, խոսէր եւ պակասէր մասն այն ի գործոյ. իսկ անդամն այն թլփատեցաւ՝ եւ ոչ պակասեցաւ ի գործոյն։ Եւ թէ թըլփատեալ էր զհերն, կամ զմորուսն, կամ զեղունգն, ոչ մնայր թլփատութիւն. այլ աճէր եւ լնոյր զպակասն. այլ հատեալ մասն այն՝ ոչ աճեցաւ. եւ զի՝ անպակաս եւ անաճելի մնաց մասն այն. վասն այն անդ եդաւ թլփատութիւն։ Եւ երկրոդ որպէս ասացաւ՝ մասն այն էր աղբիւր ախտից. եւ թլփատեաց, զի հատցի աւելորդ. ցանկութիւն եւ ախտ պոռնկութեան։ Երրորդ՝ զի ըսկըզբնական մեղքն յայն մասնէ հեղու ի բնութիւնս. ընդդէմ նմա՝ բոլոր հատանեն զնա, զի կսկիծն եւ արիւնն զհեշտ ցանկութիւն մեղացն հատցէ։ Դարձեալ նշանակէ թլփատութիւն մարմնոյ զթլփատութիւն հոգւոյ եւ սրտի. որպէս ասէ առաքեալն. «ի բաց հանէք զամենայն չարութիւն եւ զանառակութիւն, եւ զաւելուածս չարեաց»։ Զի թլփատութիւն մարմնոյ՝ թլփատութեան սրտի է նշան. այսինքն հոգւոյ . զի զամենայն աւելորդ ցանկութիւնս որ է ի մեզ, ի բաց կտրեսցէ. զագահութեան, զփառասիրութեան, զորկորստութեան, եւ զայլսն. որպէս ասէ աւետարանն։ «Ի սրտէ անտի յառաջ գայ շնութիւն, պոռնկութիւն, ագահութիւն, եւ այլն՝ այսմ ամենայն է որ ելանէ եւ պղծէ զմարդն». եւ զնոսա թլփատելով՝ արդարանայ մարդն։ Դարձեալ նշանակէ զաւակին Աբրահամու՝ յորմէ օրհնին ամենայն ազգք երկրի. որ է Տէր մեր Յիսուս Քրիստոս. զի ի մարմնաւոր գալստեան Նորա գործ մասինս այս խզի. եւ անսերմ յղութեամբ գոյաւորի. ի կոյս արգանդէ ծնանի. վասն այն հատանի եւ խզի մասն անգամոյն այնորիկ։ Դարձեալ նշանակէ իբր օրինակաւ զճշմարտութիւն, որ է մըկրտութիւն աւազանին. որ հատանէ եւ սրբէ զամենայն մեղս մեր ի մէնջ զսկզբնականն եւ զներգործականն . եւ ազատէ ի պատժոց յաւիտենից տանջանաց. եւ բանայ զդուռն արքայութեան. ըստ այնմ, «թէ ոք ոչ ծնցի ի ջրոյ եւ ի հոգւոյ, ոչ մտցէ յարքայութիւն երկնից»։ Եւ այժմ կրկին է լուացումն մեղաց մերոց։ Նախ մըկրտութիւն սուրբ ի նախկին յանցանացն։ Եւ երկրորդ ապաշխարութիւն զկնի գործելոյն։ Այսպէս եւ նոցայն կրկին էր որպիսութիւն թլփատութեան։ Նախ ճեղքելով որպէս անդրանկացն։ Եւ երկրորդ հատանելով որպէս կրտսերացն։ Եւ այսու երեւի թէ հաւասար է թլփատութիւն եւ մըկրտութիւն։ Նախ զի՝ թլփատութիւն էր ընդդէմ սկզբնական մեղացն . նոյնպէս եւ մըկրտութիւն։ Եւ դարձեալ որպէս մըկրտութիւն կոչի նոր ծնունդ. եւ յայտ է զի ի մըկրտեալն կոչեն զանունն քրիստոնեայ, կամ այլ ինչ. նոյնպէս եւ թլփատութիւն կոչի նոր ծնունդ՝ յորում անուն կոչի. որպէս այս որ ասէ . «իբրեւ լցան աւուրք ութն՝ եկին թլփատել զնա. եւ կոչեցաւ անուն նորա Յիսուս, որ կոչեցեալն էր ի հրեշտակէն»։ Ապա ուրեմն երեւի թէ հաւասարէ մըկրտութիւն եւ թլփատութիւն։
       Ասեմք առ այս՝ թէպէտ հաւասարք երեւին ըստ անուանադրութեան. այլ ո՛չ են հաւասար ըստ զօրութեան եւ ներգործութեան։ Զի որպէս ի ծնունդս մարմնականս կոչի հասարակ անուամբ մարդ. եւ առանձին սոկրատ. զի ունի հասարակ բնութիւն առանձնացեալ յինքեան. նոյնպէս եւ ի թլփատութեան կոչի հրէայ, Զաքարիա։ Այսպէս ի մըկրտութեան կոչի քրիստոնեայ կամ Պետրոս, որ է հասարակ եւ առանձնակի։ Նոյնպէս եւ ի վերայ բերումն իշխանութեան փոխի անունն որպէս քահանայից եւ վարդապետաց եւ այլոց։ Այլ այսու զանազանին՝ զի առաջին ծնունդն է մարմնաւոր. եւ թլփատութիւն նշանաւոր. եւ մըկրտութիւն հոգեւոր։ Դարձեալ ծնունդն առաջին ի մարմնոյ եւ յարենէ. եւ ի միջինն ի սրոյ եւ յարենէ. եւ վերջինն ի ջրոյ եւ ի հոգւոյ։ Դարձեալ առաջինն է հին ծնունդ. եւ միջինն նոր. եւ վերջինն կրկին կամ վերստին։ Որպէս յայտ է ի սահմանէն որ ասէ. մըկրտութիւն է տուրք սրբութեան վերստին եւ աստուածային ծնունդ։ Իսկ առ միւսն ասեմք, թէ որպէս թլփատութիւն էր ընդդէմ սկզբնական մեղացն. նոյնպէս եւ մըկրտութիւն է ընդդէմ սկզբնական մեղացն. այլ զանազանապէս։ Նախ զի թլփատութիւն ոչ գործէր զարդարութիւն . եւ ոչ տայր շնորհս եւ զփառս. այլ էր նշան եւ կնիք արդարութեան. իսկ մըկրտութիւն՝ գործէ զարդարութիւն եւ տայ զշնորհս եւ զփառս։ Երկորդ՝ թլփատութիւն ոչ բառնայ զմեղս եւ ոչ բառնայ զպատիժս. իսկ մըկրտութիւն բառնայ զմեղս սկզբնական եւ ներգործական. եւ ազատէ ի յաւիտենից պատժոյն. եւ ժառանգէ զփառս որպէս ասացաւ։ Երրորդ՝ թլփատութիւն էր կնիք մարմնաւոր ժամանակեայ եւ անցաւոր. եւ յայտ է զի փոխեցաւ։ Իսկ մըկրտութիւն կնիք հոգեւոր եւ մշտնջենաւոր. զի անփոփոխ է կնիք մըկրտութեան ի հոգին։ Չորրորդ՝ թլփատութիւն էր նշան եւ օրինակ. եւ մըկրտութիւն իր եւ ճշմարտութիւն. եւ այլ է իրն, եւ այլ է նշանն. ա՛յլ է օրինակն եւ այլ ճշմարտութիւն. որպէս ի ծագիլ արեւոյն, ճրագի լոյսն նուազի եւ խափանի։ Հինգերորդ՝ թլփատութիւն տղայոցն եւ անկատարիցն էր նշան. իսկ մըկրտութիւն կատարելոցն եւ հաւատացելոցն է օրէնք. եւ յայսցանէ յայտ է. զի Տէրն ի տղայութեան ընկալաւ զթլփատութիւն. եւ յայր կատարելութեան զմըկրտութիւն։ Վեցերորդ՝ թլփատութիւն ոչ ամենեւիմբ նշանակէր զսրբութիւն մարդոյն . վասն զի լինի իմին մասն մարմնոյն. այլ մըկրտութիւն է բոլոր մարմնոյն. որ նշանակէ զընդհանուր սրբութիւն բոլոր անձինն։ Եօթներորդ՝ թլփատութիւն մասնաւոր շիջուցանէ զցանկութիւն մարմնոյ մասնաւոր հատմամբն. իսկ մըկրտութիւն բոլորապէս զի բոլոր ծածկումն ջրոյն՝ նշանակէ զբոլոր շիջումն ցանկութեան , եւ զմեռանիլն մեղաց։ Ութերորդ՝ թլփատութիւն պակաս ունի զօգուտն քան զմըկրտութիւն. եւ յայտ էր՝ զի թլփատութիւն որոշէր ժողովուրդ մի առանձին. եւ սրբէր ազգ մի առանձին. եւ ժամանակ մի առանձին զութերորդ օրն. իսկ մըկրտութիւն բազում ունի օգտութիւն . զի ոչ առանձին ժողովուրդ, այլ զամենայն առնէ ժողովուրդ Աստուծոյ. եւ ոչ առանձին սրբէ, այլ զարու եւ զէգն սրբէ. եւ ոչ յատուկ ժամանակ, այլ միշտ եւ հանապազ զամենայն ժամանակս սրբէ եւ մաքրէ։ Իններորդ՝ է զօրացեալ ի չարչարանացն Քրիստոսի. ուստի եւ յայտ է՝ զի երեք ընկղմելն՝ նշանակէ զերեք օրեայ թաղումն Քրիստոսի եւ զյարութիւն ի գերեզմանէն. իսկ թլփատութիւն ոչ։ Տասներորդ՝ մըկրտութեամբն լինիմք շնորհօք որդիք Աստուծոյ. եւ ժառանգ արքայութեան. ըստ այնմ, «թէ ոք ոչ ծնցի ի ջրոյ եւ ի հոգւոյ՝ ո՛չ մտանէ յարքայութիւն Աստուծոյ»։ Եւ ահա բազումք թլփատին եւ ոչ կոչին որդիք Աստուծոյ եւ ոչ ժառանգեն զարքայութիւն Աստուծոյ։ Ապա ուրեմն յայտ է՝ զի ոչ են հաւասար թլփատութիւն եւ մըկրտութիւն. թէպէտ երկոքեան են ընդդէմ սկզբնական մեղացն։
       Իսկ ութնօրեայ թլփատիլն՝ նախ նշանակէ ի մեզ զութն խորհրդոց մեղացն հատումն եւ զսրբութիւն։ Որպէս ասէ Եւագրիոս ութն խորհուրդ. ութն խորհուրդ. որկորստութեան. պոռնկութեան. եւ այլոցն. իսկ ըստ այլ վարդապետաց՝ զեօթն մահու չափ մեղացն . եւ ութներորդ զներելիսն։ Դարձեալ նշանակէ զութնօրեայ սրբութիւն բորոտին ըստ օրինացն զկատարմունս քահանային ի վերայ նորա։ Զի եօթն օր արտաքոյ բանակին պահէին զբորոտն, ի նշանակել զեօթն դար կենցաղոյս՝ որ պղծեցաւ մեղօք եւ արտաքսեցաւ ի դրախտէն։ Եւ սրբիլ բորոտին, բերէին Բ հաւ որ է ճնճղուկ՝ եւ փայտ եղեւնեայ եւ կարմիր մանեալ՝ եւ զոպայ. եւ զմի հաւն ըսպանէին ի վերայ կենդանի ջրոյն. եւ յարենէն եօթն անգամ սրսկէին ի վերայ բորոտին. եւ զկենդանի հաւն թաթաւէին յարիւն սպանանելոյն. եւ արձակէին ի դաշտ։ Արդ՝ երկու հաւն՝ նշանակէ զհոգի եւ զմարմին բորոտին. կամ զաստուածութիւն եւ զմարդկութիւն Քրիստոսի, որ միաւորեալ եղեւ մի բնութիւն։ Եւ փայտն եղեւնեայ հաւատն է՝ որ զորդունսն ըսպանանէ. եւ զոպայն յոյսն. եւ կարմիրն սէրն . սպանեալ հաւն ի վերայ կենդանի ջրոյն՝ մարմինն Քրիստոսի որ պատարագեցաւ ի վերայ խաչին. եւ կենդանի ջրով կողին եւ արեամբն՝ այսինքն, մըկրտութեամբն եւ արեամբն սրբեաց զմեզ. եւ եօթն անգամ սրսկել զարիւնն ի վերայ բորոտին՝ այն է որ Քրիստոս. Է անգամ եհեղ զարիւնն իւր ընդդէմ եօթն մահու չափ մեղացն։ Եւ կենդանի հաւն յարիւն սպանելոյն թաթաւեալ՝ այս է՝ զի զչարչարանս մարմնոյն բանն Աստուած յինքն ընկալաւ եւ չարչարեցաւ միաւորութեամբն. եւ այսպէս արձակեցաւ եւ ազատեաց զազգս մարդկան ի դաշտն երկնաւոր յարքայութիւն երկնից։ Դարձեալ թլփատութիւն նշան եդաւ աստուածածանօթ ազգին. որ յութներորդում աւուր բաժանիւր յանհաւատից հեթանոսաց։ Որ նշանակէ զդէմ յանդիման տեսանելն զԱստուած յութներորդ դարուն. եւ բաժանիլ յանհաւատից խոստովանելով զՔրիստոս Աստուած ճշմարիտ ընդ հօր իւրում եւ սուրբ հոգւոյն։ Այլեւ նշանակէ ի նոյն յութներորդ դարուն զհասանիլն ձախակողմն մասանց ի յաջակողմ դասուց, եւ ընկենուլ արտաքս։ Որպէս ասէ Տեառն. «կտրեցէք զդա ընդ մէջ եւ հանէք ի խաւարն»։ Թէպէտ մի էին մարմին ի մի հողոյ, եւ մի բնութիւն մարդոյ, այլ անտանօր բաժանին մեղասէր խոտանքն ի յընտրելոցն. որպէս եւ Դաւիթ ասէ ի սաղմոսն որ յաղագս ութն երորդացն է։ «Ի բաց կացէք յինէն ամենայնքն ոյք գործէք զանօրէնութիւն»։ Եւ թէ «սատակէ Տէր զամենայն շրթունս նենգաւորս եւ զլեզուս մեծաբանս»։
       Իսկ Տէր մեր սպասաւոր եղեւ թլփատութեան ո՛չ վասն պիտոյից նորա. զի ո՛չ ըսկզբնական եւ ոչ ներգործական մեղս ինչ ունէր զի անսերմ յղութեամբ գոյացաւ. այլեւ ոչ օրէնս դնէր որպէս զմըկրտութիւն մեզ։ Այլ պատշաճ էր թլփատութիւն նորա վասն բազում պատճառի։ Նախ զի՝ որ բանն մարդ եղեւ, ոչ գարշի յեդեալ օրինացն իւրոց. զի վասն մարդկան եդաւ։ Երկրորդ՝ զի ցուցցէ զճշմարիտ մարդեղութիւն իւր. եւ ոչ կարծիցի առ աչօք. որպէս զրկեալքն ի շնորհաց նորա ասացին։ Երրորդ՝ զի ցուցցէ զինքն որդի Աբրահամու, առ որ հրաման թլփատութեան եղեւ. եւ խոստումն օրհնեալ զաւակին. եւ այսպէս խոստմանն Աստուծոյ կատարումն ինքն Քրիստոս ցուցանիւր։ Չորրորդ՝ զի պատճառ ամենայն սրբութեան ինքն էր. պարտ էր զգործս սրբարարս յանձն իւր կրել։ Հինգերորդ՝ զի մի կարծեսցի հակառակ ընդդէմ օրինացն Աստուծոյ. որպէս հրէայքն եւ խաչահանօղքն ասէին. «չէ այրն այն յԱստուծոյ. զի զշաբաթս ո՛չ պահէ»։ Վեցերորդ՝ զի կարգեալ օրէնս յինքենէ, պարտ էր անձամբ կատարել. զի հաւատասցի թէ ի նմանէ էին կարգեալ։ Եօթներորդ՝ զի յինքն կրելով զթլփատութիւն եւ զայլ օրէնսն, ի ծանրութենէ թլփատութեան եւ յօրինացն ազատեսցէ զմեզ։ Ութերորդ՝ թլփատութեամբն՝ զինքն եղբայր հրէիցն ցուցանէր. ըստ այնմ, «մարգարէ յարուսցէ ձեզ Տէր Աստուած ձեր իբրեւ զիս նմա լուիջիք». զի մի մերժեսցեն զնա իբրեւ զօտար եւ ոչ վկայեած ի մարգարէիցն։ Իններորդ՝ զի զաւետիս հարցն հաստատեսցէ. զի անսուտ է խուստմունք աւետեացն Աստուծոյ զի որպէս զայս աւետիս ուխտս կատարեաց, նոյնպէս եւ զայլսն կատարեսցէ. ի ծառայութենէ զազատութիւն, եւ զարքայութեան խոստմունսն։ Տասներորդ կատարումն օրինացն Քրիստոսէ. որպէս ասէ առաքեալն. արդ՝ զհինն զամենայն կատարեաց եւ վճարեաց. եւ ապա նորոյս սկիզբն էարկ մըկրտութեան եւ շնորհաց. զի իցէ ինքն սկիզբն եւ կատարումն. ոչ միայն ըստ աստուածութեան, այլեւ ըստ մարդկութեան որպէս ասէ։ «Իբրեւ լցան աւուրք ութն եկին»։ Ոմանք ասեն թէ Յովսէփ թլփատեաց զնա. եւ այլք թէ Զաքարիա հայրն Յովհաննու։ Եւ այն էր՝ զի Զաքարիա ի վերայ բազկացն Յովսէփու թլփատեաց զնա. ոչ հատանելով՝ զի անպաշաճ էր բաժանիլ յարենէ կամ ի մարմնոյ նորա։ Այլ ճեղքելով որպէս օրէն էր անդրանկացն ճեղքել, եւ ոչ հատանել. որպէս Եսաւ անդրանիկն Իսահակայ կցողական դեղովն ողջացոյց զմարմին իւր. եւ արար անթլփատ. զի ցրուեսցէ զուխտն Աստուծոյ։ Իսկ Տէրն մեր՝ էր անդրանիկ ի հօրէ եւ անդրանիկ ի մօրէ. եւ անդրանիկ շնորհաց եւ արդարութեան. եւ անդրանիկ յարութեան մեռելոց. վասն այն անդրանկապէս ընկալաւ զօրէնս թլփատութեան։ Եւ կոչեցաւ անուն նորա Յիսուս որ կոչեցեալն էր ի հրեշտակէն։ Յիսուս որ է Փրկիչ. կոչեցաւ ի թլփատութեան։ Եւ Քրիստոս որ է օծեալ՝ կոչեցաւ ի մըկրտութեան. եւ Մարդ՝ որ է պատկեր՝ կոչեցաւ ի ծննդեանն։ Չորս գիրէ մարդն. որ նշանակէ ի չորից տարերաց մարդկան մարմին առել։ Այլեւ Քրիստոսն եօթն գիր է. նշանակէ զեօթն արփեան շնորհս հոգւոյն լիապէս ունել ի մըկրտութեան. ոչ թէ որպէս ասեն հերձուածողք ի մըկրտութեան ընկալեալ զշնորհս եւ Քրիստոս կոչեցեալ. զի Քրիստոսն օծեալ թարգմանի։ Եւ այս օծումն յարգանդի եղեւ միաւորութեամբն. ըստ որում աստուածութեամբն էօծ զմարդկութիւն իւր։ Որպէս ի ծըննդեան ասէր հրեշտակն. «ծնաւ ձեզ փըրկիչ՝ որ է օծեալ Տէր ի քաղաքի Դաւթի»։ Այլեւ որպէս օրէն է մըկրտութեան, նոյնպէս եւ ի մըկրտութեան Տեառն մերոյ, կոչեցաւ Քրիստոս։ Եւ զոր ի ծածուկ ունէր յինքեան զշնորհս՝ յայտնի եղեւ ի մըկրտութեան. եւ յայնմհետէ բաշխէր անդամոց իւրոց հաւատացելոցն։ Նոյնպէս ի թլփատութեան կոչեցաւ Յիսուս որ յառաջագոյն կոչեցեալն էր ի հրեշտակէն։ Եւ Յիսուսն վեց գիր. Զկատարեալն նշանակելով փրկութիւն մեր. ըստ որում վեց թիւն կատարեալ է։ Եւ է ի խորհուրդ վեց դարուս ժամանակի. ի վեց աւուր կատարեաց զբոլոր էակս. եւ ի վեց դարուն կատարին անհաւատքն թուով։ Այլեւ ըզվեց շարժմունս մարմնոյ մերոյ՝ որ պատճառէ ապականութեան, փոխեաց եւ դարձոյց ի շարժումն անապականութեան։
       Դարձեալ զբոլոր փրկութիւն անօրէնութեան Տեառն նշանակէ որ ի մարդեղութեան իւրում։ Ըստ վեց եղանակի փրկութիւն շնորհեց ազգի մարդկան։ Նախ փրկեաց զմեզ ի մեղաց. ըստ այնմ որ նախ քան զայս ասէր առ Յովսէփ հրեշատակն. «կոչեսցես զանուն նորա Յիսուս. զի փրկեսցէ զժողովուրդ իւր ի մեղաց իւրեանց»։ Երկրորդ՝ փրկեաց յօրինացն ծառայութենէ եւ յանիծիցն. որպէս ասէ Պօղոս. «Առաքեաց Աստուած զորդի իւր որ եղեւ ի կնոջէ եւ եմուտ ընդ օրինօք. զի յորս ընդ օրինօքն իցեն գնեսցէ». այսիքն, ազատեսցէ։ Նմանապէս եւ կրելով յինքեան՝ եբարձ զանէծս օրինացն. ըստ այնմ. «Քրիստոս գնեաց զմեզ յանիծիցն օրինաց եղեալ վասն մեր անէծք»։ Երրորդ՝ փրկեաց զմեզ ի բուռն ծառայութենէ սատանայի. ըստ այնմ որ ասաց ի դիմաց հօրն. «փրկեաց զմեզ յիշխանութենէ խաւարի. եւ փոխեաց յարքայութիւն որդւոյ իւրոյ սիրելւոյ»։ Չորրորդ՝ փրկեաց ի ձեռաց մահու. որպէս ասէ Պօղոս, եթէ «մահուամբ իւրով խափանեաց զայն՝ որ զիշխանութիւն մահուն ունէր այսինքն զսատանայ. եւ ապրեցոյց զայնոսիկ՝ որք մահու երկիւղիւ հանապազ կային վտարանդեալ. ի ծառայութեան»։ Հինգերորդ՝ փրկեաց զհոգիս ի տանջանաց դժոխոց զամենայնսն զարդարս եւ մեղաւորս առ հասարակ ըստ առաքելոյն. «ել ի բարձունս խաչին՝ գերեաց զգերեալսն ի սատանայէ. էառ աւար առ հասարակ»։ Եւ թէ՝ «լուաւ զհեծութիւն կապելոց, եւ արձակեաց զորդիս մահապարտաց»։
       Վեցերորդ՝ փրկեաց ի դիւամոլ կռապաշտութեանց եւ էած յաստուածպաշտութիւն ճշմարիտ հաւատոց։ Որպէս ասէր յետ յարութեան. «երթայք մըկրտեցէք զամենայն հեթանոսս . ուսուցէք նոցա զամենայն զոր ինչ պատուիրեցի ձեզ»։ Եւ զայս ամենայն բարձրագոյն փրկութիւնս որ Քրիստոսիւ լինելոց էր, ծանոյց աւետարանիչն ասելով։
       «Իբրեւ լցան աւուրք ութն, եկին»։
       Որ եւ ազատեսցէ ըզմեզ Քրիստոս Աստուածն մեր յամենայն աւելորդ կրից արտաքին շնչմանց պատրանաց բանսարկուին. եւ հատցէ զմարտ եւ զպատիր խաբէութիւն նորա ի մէնջ այժմ եւ յապագայն՝ եւ յանզրաւ յաւիտեանս յաւիտենից ամէն։