Գիրք քարոզութեան որ կոչի ձմեռան հատոր

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Յամենահրաշ գործոց արարչական խնամոցն՝ ոմանք բանական իմաստութեամբ են խոհեմացեալք որպէս մարդիկ։ Եւ այլք ոմանք՝ բնական վարուք են հնարաւորեալք որպէս կենդանիք։ Եւ վասն երից պատճառաց։ Նախզի՝ բարոյական հանճարով՝ զկեանս իւրեանց հնարեսցեն։ Որպէս մարդիկ բանականութեամբ։ Երկրորդ՝ զի մի պերճասցին մարդիկ միայն իմաստուն գոլ յանձինս. այլ ի նոցանէ ուսեալ, զգաստասցին ի միտս։ Եւ երրորդ՝ զի երեւեսցի մի գոլ միայն ամենեցուն արարիչ. որ զմարդն բանիւ կարգաւորէ. եւ զնոսա բնական կրիւք։ Եւ նոյն աստուածային իմաստութիւն Սողոմօնի զայսպիսի օտարացեալս ի միմեանց բնութեամբ եւ պատահմամբ կենդանիս, բաղազանել միմեանս բաղդատելով՝ զմրջիւնն եւ զճագարն զմարախն եւ զսարդն եւ զայլն ըստ կարգի։ Զի ասելն՝ չորք են որք փոքր են յերկրի, ընդ միմեանս համեմատէ զնոսա։ Նախզի հնարաւորք են։ Երկրորդ զի բարոյական է հնարք նոցա։ Եւ ասելն Իմաստնագոյն քան զիմաստունս, բաղդատէ զնոսա առ մարդիկ։ Երրորդ՝ զի առաւել քան զոմանս ի մարդկանէ ճարտարք են եւ հնարաւորք. վասն այն իմաստնագոյնք են քան զիմաստունս։ Քանզի՝ նախ առաջին Մրջիւն, որոյ ոչ գոյ զօրութիւն. եւ պատրաստէ յամարայնոյ զկերակուրն։ Եւ նա նման է երկրագործի երեք իրօք։ Նախզի երկրագործն՝ նախագիտութեամբ գործէ. որպէս ի գարնան սերմանէ, զի յամառն հնձեսցէ. եւ յաշնան ժողովէ, զի ի ձմեռն վայելեսցէ. յորում ոչ կարէ սերմանել եւ ժողովել։ Նոյնպէս եւ մրջիւնն՝ յամռան ի ցերեկն ժողովէ. զի ի գիշերի եւ ի ձմեռն՝ ոչ կարէ ժողովել, զի կերակրեսցի։ Այլեւ նախագէտ լինի օդոյ խոնաւութեան. զկերակուրն չորացուցանէ. եւ զբնակութիւն իւր յարմարէ։ Երկրորդ՝ որպէս մարդ յափշտակէ զարդիւնս եւ ամբարէ. նոյնպէս եւ մրջիւնն յափշտակէ ի մարդկանէ, եւ ամբարէ զկերակուրս իւր։ Եւ երրորդ՝ զի երկրագործն ինքն անձամբ աշխատի. նոյնպէս եւ մրջիւնքն՝ առ հասարակ աշխատին. որպէս մարդ բանիւ իմաստութեան. նոյնպէս եւ նոքա բնութեան իմաստութեամբ գործեն։ Երկրորդ՝ Ճագար ազգ անհզօր. որք արարին զդադարս իւրեանց ի վէմս ասէ։ Սոքա ազգ են տկար. ընտրեն ամրոց զվէմս, զի փրկեսցին ի գազանաց։ Նման են նոցա՝ որք դղեակս եւ քաղաքս շինեն։ Զի նախ՝ զամրութիւն տեղւոյն ընտրեն շուրջանակի։ Երկրորդ՝ զի մի ի ջրոց հեղեղասցի։ Երրորդ՝ զի ի մէջ շինութեան իցէ։ Չորրորդ՝ զել եւ զմուտ երթեւեկացն ընտրեն։ Երրորդ՝ Մարախ. զի առանց թագաւորի է Մարախն եւ զօրաժողով լինի ի միոջէ հրամանէ օրինօք։ Սոքա զնմանութիւն բռնաւորաց ունին. որք զորս ժողովեալ հրամանաւ թագաւորին, ընթանան ի պատերազմ. նոյնպէս եւ մարախք ի միոյ հրամանէ արարչին ժողովին, եւ գան ի պատուհաս եւ ի պետերազմ մարդկան։
       Չորրորդ Սարդն կռուել ձեռօք յորմեն որ դիւրին է առ որսալ, բնակի ի յարկս թագաւորաց։ Սարդն վասն տկարութեան շինէ յինքենէ զոստայն ի յորմն. եւ ըմբռնէ այնու որս։ Եւ զի մի ըմբռնեսցի ինքն՝ ի ծածուկ եւ յանքոյթ տեղիս բնակի։ Նման է նա ագահաց եւ աւազակաց. որք վասն տկարութեան՝ յանցս ճանապարհի դարանին. զի ըմբռնեսցեն զմարդիկ, եւ կողոպտեալ սպանցեն զնոսա։ Այլեւ ագահք զստացուածս իւրեանց թաքուցանեն ի մարդկանէ։ Այսոքիկ՝ ըստ բանի կերպարանացն է մեկնութիւն կենդանեաց որ ասէ։ «Մրջիւն՝ Ճագար՝ Մարախ՝ Սարդ՝ եւ այլն։ Այլեւ ունին սոքա մտաւոր տեսութիւն։ Նախ Մրջիւնն՝ պատկեր է երկասէր եւ վաստակասէր ճգնաւորաց։ Նախզի մարմնով աշխատին։ Երկրորդ զի զարքայութիւն յափշտակեն։ Երրորդ՝ զի յընդունելի ժամանակս գանձեն ըզփրկութիւն. որպէս ասէ մարգարէիւն Աստուած. «ի ժամանակի ընդունելութեան ասէ լուայ քեզ. եւ յաւուր փրկութեան օգնեցի քեզ»։ Եւ ընդունելի ժամանակ է, որքան ի մարմնի եմք ի կեանս այս. իսկ յետ մահու եւ ի հանդերձեալն՝ ոչ։ Նախ վասն ժամանակին։ Երկրորդ վասն տեղւոյն։ Երրորդ՝ վասն կարոյն։ Չորրորդ վասն շնորհացն. եւ չորեքկին սոքա են ի կեանս յայս։ Զի ժամանակն փոփոխական է. եւ տեղիքս ձեռնտու. եւ կարողութիւն մեր պատրաստ. եւ Տէր մեր նստեալ յաթոռ շնորհաց ըստ առաքելոյն։ Իսկ յետ մահու՝ ժամանակն փոխի ի յաւիտեանն. եւ կենցաղս ի հանդերձելն. Եւ կար մեր՝ անկարացեալ ի գործոյ. եւ Տէր նստեալ յաթոռ արդարութեան. վասն այն ասէ աւետարանն. «գործեցէք մինչ օր կայ. գայ գիշեր՝ յորում ո՛չ ոք կարէ գործել»։ Այլեւ ձմեռն է վախճանն, յորում ոչ սերմանի, եւ ոչ հնձի։
       Այլ զոր ամբարեալ է աստ՝ կերակրի անդ. վասն այն երկասէր ճգնաւորքն՝ վաստակին աստ. եւ զիւղ լապտերաց կուսութեան պատրաստեն որ է ողորմութիւն. եթէ ի մամոնայէ անիրաւութեան կամ գութ առ աղքատս. կամ ընդունել զհիւրս. կամ արբուցանել ջուր եւ այլն։ Զի փոխանակ մարմնաւոր տրիցն՝ զհոգեւորն առցեն. եւ զգութն յԱստուծոյ ընկալցին. եւ ի հիւր օտարութեան այն կենացն, ընկալցին զյարկսն յաւիտենից։ Եւ որպէս լապտերն առանց իւղոյ շիջանի նոյնպէս կուսութիւն առանց ողորմութեան. զի կուսութիւն է՝ որ պահէ զամենայն զգայարանս եւ զխորհուրդն, եւ զհոգի եւ զմարմին ի մեղաց։ Այլ լապտերաց լոյսն՝ է ողորմութիւն հոգեւոր կամ մարմնաւոր. որ առ այլս՝ իւղ ի նիւթ լուսոյ է։ Ուստի յայտ է ի յիմար կուսանացն. որք ունէին զկուսութիւն՝ եւ ոչ զիւղն. եւ շիջան լապտերք նոցա։ Եւ զի ինքեանք ոչ էին ողորմեալ այլոց, եւ ոչ իմաստուն կուսանքն նոցա ողորմեցան։ Եւ որպէս նոքա փակեցին զդուռն եւ զգութ ընդդէմ աղքատաց՝ եւ դուռն առագաստին փակեցաւ նոցա Եւ որպէս նոքա ասէին աղքատացն ի բաց գնացեք ի մէնջ։ Եւ նոցա ասացաւ. «ոչ գիտեմ զձեզ ի բաց գնացէք յինէն ամենայնքն, ոյք գործէք զանօրէնութիւն»։ Այս վճիռ անողորմ կուսանացն։ Իսկ երկրորդն որ ասէ ճագար ազգ անհզօր։ Ճագարն՝ անսուն է. զոր օրէնքն յիշէ կիսասուրբ. զի որոճայ՝ եւ կճղակ չունի։ Զի ի չորս բաժանին կենդանիք։ Ոմանք որոճօղ եւ կճղակահերձ. որպէս ոչխար եւ արջառ. նշանակէ զկատարեալսն՝ որ իմատութեամբ հաւատով եւ գործով սրբին։ Ոմանք ոչ կճղակ եւ ոչ որոճ ունին. որպէս ձի եւ ջորի. նշանակէ զամենեւին պիղծն. որ ոչ հաւատ ունին, եւ ոչ գործ որպէս այլազգիք։ Ոմանք են կճղաւորք եւ ոչ ունին որոճ. որպէս խոզք եւ կիսասուրբ են. նշանակէ զայնոսիկ՝ որ զգործս միայն ունին, եւ ոչ զհաւատս։ Եւ ոմանք ունին որոճ՝ եւ ոչ կճղակ. որպէս ուղտ, ճագար, եւ նապաստակ։ Նոքա են՝ որք ունին զհաւատս եւ ոչ զգործս. այլ տկարացեալ են ի մեղս որպէս ճագարն տկար է զօրութեամբ։ Եւ մասնաւոր է նոցա սրբութիւն հաւատոյն։ Եւ դարձեալ որպէս ճագարն դադարի ընդ վիմօք, զի ապրիցի ի թշնամի գազանաց. նոյնպէս եւ որ ունի զհաւատն այլ տկար է ի գործն, եւ ոչ կարէ ընդդեմ կալ սատանայի. նա իմաստութեամբն երթայ դադարի ընդ վիմի. այսինքն, ընդ ձեռամբ կատարեալ արանց. որպէս աշակերտք առ վարդապետս. եւ մանկունք առ ծերս. եւ ժողովուրդք առ քահանայս, եւ այլն։ Զի ի խրատու նոցին ամրասցին ի ժանեաց որսողին սատանայ ի, մինչեւ հասանին ի կատարելութիւն. եւ ա՛նդ գտցեն զճարակ հոգեւոր եւ մարմնաւոր. Զի մանուկ որ ոչ է առոտս ծերոց անջան որս է սատանայի ասեն սուրբք. եւ վարդապետն է աշակերտացն ամրութիւն. եւ հարք որդւոց. եւ քահանայք ժողովրդոց. եւ տեարք ծառայից. եւ այլն նմանապէս։ Իսկ երրորդ Մարախն որ ասէ զօրաժողով լինի եւ այլն։
       Մարախն վասն տասն յատկութեան նշանակէ զնոսա, որք ի միաբանութիւնս գան եւ ի կուսութեան կրօնս՝ եւ անզբաղ կեանս ըստանան։ Նախզի՝ առանց թագաւորի է մարախն. նոյնպէս եւ մարդիկ առանց բռնութեան ուրուք՝ անձնիշխան կամօք ժողովին ի կրօնս կուսութեան, եւ ի հոգեւոր քաղաքավարութիւնս։ Երկրորդ՝ զի ասէ զօրաժողով լինի . նոյնպէս եւ սոքա զօրաժողով լինին ի մի միաբանութիւն հաւատոյ եւ գործոյ զի պատերազմեսցին ընդդէմ թշնամւոյն սատանայի։ Երրորդ՝ ի միոջէ հրամանէ. այսինքն, ի հրամանէ արարչին ժողովի մարախն. եւ թողուն զբնակութիւնս իւրեանց. եւ ընթանան ըստ հրամանաց նորա յայլ երկիր. նոյնպէս ի միոջէ հրամանէ ժողովին կրօնաւորքն. յայնմանէ՝ որ ասէր. «եթէ ոք ոչ թողուցու զտուն, զհայր եւ զմայր, զկին եւ զորդի եւ զայլսն, եւ գայ զհետ իմ, չէ ինձ արժանի»։ Չորրորդ՝ օրինօք ասէ ժողովի. այսինքն, ի նստիլն յուտելն եւ յընթանալն՝ միաբան օրինօք եւ կարգաւորութեամբ. նոյնպէս պարտ է եւ միաբանիցն՝ միաձայն լինիլ եւ միասիրտ եւ միախորհուրդ. ըստ գրեցելոյն՝ «էր բազմութիւն հաւատացելոցն սիրտ եւ անձն մի. եւ ոչ ոք ասէր զընչից իւրոց, թէ իւր իցէ. այլ էր ամենայն ինչ հասարակաց»։ եւ բոլորն ի սիրտ եւ խորհուրդս պարտ է համակամ լինիլ։ Այլ յարտաքին գործս՝ երիւք է միաբանութիւն. այսինքն, ի սեղանն մարմնաւոր՝ եւ ի ժամատեղն՝ եւ ի բանատեղն. այսմ երիցս՝ պարտ է հասարակ գոլ յամենայն ումեք։ Եւ զի՞նչ է միաբանութեանս գովութիւն՝ որ պարտ է հասարակ լինիլ։ Ասեմք թէ՝ բարին մի է. եւ չարն բազում. եւ այն բազումն որ չարն է՝ որիշ եւ հակառակ են միմեանց. եւ փախչելի է ամենեցուն. վասն այն թողումք զբազմութիւն որ չար է եւ բաժանելի. եւ ի մի միաբանութիւն բարւոյ գամք՝ որ մի է եւ հաղորդելի։ Եւ դարձեալ՝ միութիւն ի յարարիչն տեսանի. եւ բազմութիւն յարարածս. զի մի է աստուածութիւն. եւ մի է բնութիւն սուրբ երրորդութեան. եւ ամենայն ինչ՝ երից ինչ անձանց հասարակէ. տէրութիւն. թագաւորութիւն. իշխանութիւն. մեծութիւն. փառք. երկրպագութիւն. կամք. գործք. եւ այլն ամենայն հասարակէ եւ զոյգ միոյ աստուածութեան։
       Իսկ ի նմանէ յառաջ եկեալ արարածք՝ ի բազումս բազմանան. յերկինս՝ ինն դասք հրեշտակաց. ի բազմութիւն լուսաւորացն. եւ ի զանազան տարերս. եւ ի հակառակ շարժումն սոցա. եւ ի բազում սեռս եւ ի տեսակս . ի տարբերութիւնս, յանհատս, եւ յայլն. ի զանազան կամս եւ ի բազում գործս. եւ ի յորոշեալ ստացուածս մարդկան. թողումք զայս որ բազմութիւն է արարածոցս. եւ նմանիմք մի հաղորդութեան եւ հասարակութեան եւ բարութեան Աստուծոյ։ Ա՛յս է խորհուրդ եւ դիտումն միաբանութեանս ժողովելոյ։ Այս չորրորդն է՝ որ օրինօք ժողովի։ Հինգերորդ՝ զի սեւազգեստ են կամ դեղին մարախք. նոյնպէս եւ զգեստ կրօնաւորաց՝ զմեռելութիւն նշանակէ. այն որ մեռեալ մարթէ եւ մաշկ որպէս մաշկեակն Ադամայ զոր զգեցոյց Աստուած. կամ մաշկեակն Եղիայի եւ այլոցն։ Եւ կամ սեւազգեստ է՝ որ նշանակէ զսուգ եւ զտրտմոթիւն վասն մեղաց աշխարհի։ Զի սեւ զգենուն եւ ի մութն մտանեն որք տրտմին վասն կարօտի սիրելեաց։ Նոյնպէս եւ սուրբքն տրտմին վասն աշխարհի բնակելոյն, եւ կարօտութեան երկնից . ըստ որում ողբայր մարգարէն զերկարիլն ի կենցաղումս. «վա՛յ ինձ՝ զի ընդ երկար եղեւ պանդխտութիւն իմ. զի բնակեցայ ես ի վրանս Կեդարու»։ որ է խաւարն։ Դարձեալ նշանակէ զգեստն զըսպառազինութիւն մեր, ծածկելով զգլուխս եւ զզգայարանս. զմարմին եւ զձեռս եւ զընթացս եւ զայլն։ Վեցերորդ՝ առանց զինու պատերազմի մարախն. այսինքն բերանովն. նոյնպէս «զէն զինուորութեան մերոյ՝ ոչ է մարմնաւոր, այլ հոգեւոր. եւ գերեմք զամենայն միտս հրարտացեալս ասէ առաքեալն. «զի մարտն մեր՝ ոչ է ընդ մարմնոյ եւ ընդ արեան, այլ ընդ իշխանանութիւնս եւ ընդ պետութիւնս. ընդ այսս չարութեան որ ի ներքոյ երկնից»։ նոյնպէս բանիւ եւ անմարմին զինուք է գործ պատերազմին։ Եօթներորդ՝ զի սուրբ է յօրէնս. որեւ մկրտիչն կերակրիւր մարախ եւ մեղր վայրենի. նոյնպէս եւ միաբանիցն պարտ է սուրբ լինիլ խորհրդով. «զի սուրբքն սրտիւք՝ զԱստուած տեսցեն ասէ աւետարանն»։ Այլեւ սուրբ՝ զգայարանօք տեսանելովք լսելովք բերանովք ձեռօք եւ ոտիւք եւ բոլոր մարմնով, ապա լինիլ սրբութեամբ մարմինք ձեր հաճոյ՝ պատարագ ընդունելի Աստուծոյ։ Ութներորդ՝ զի անարիւն կենդանի է. նոյնպէս եւ անարիւն պարտին լինիլ ի նիւթոյ մարմնականաց. զի այս ցամաք երկիր՝ աստուածասէր է ասէ իմաստունն. «եւ գիրկ այրին՝ մռեալ է կենդանոյն ասէ առաքեալն». զի գիրացաւ ստուերացաւ լայնացաւ, եթող զՏէր Աստուած զարարիչն իւր եւ այլն»։ Իններորդ՝ զի խաչաձեւ թռչին յօդս. նոյնպէս եւ մեզ պարտ է հանապազ զխաչն Քրիստոսի բառանալ ի մեզ եւ վերանալ առ նա. ըստ այնմ, «որ ոք կամի գալ զհետ իմ, առցէ զխաչ իւր եւ եկեսցէ»։ Այս է խաչն՝ ուրանալ զկամսն. հնազանդել զմիտսն. ճնշել զմարմինս արթնութեամբ արիութեամբ պահօք աղօթիւք, եւ այլովն ամենայնիւ։ Տասներորդ՝ զի ամենակեր է եւ անյագ մարախն. նմանապէս եւ միայնակեացն՝ պարտ է զի անյագ ամենակեր լիցի. այսինքն, զաչսն յարտասուս . զլեզուն ի սաղմոս. զձերս ի գործս. զմիտսն յերկինս. եւ զայլսն հանապազ անխոնջ եւ անվաստակ պահեսցէ. զի այնու՝ մարտնչի ընդ թշնամւոյն սատանայի։ Եւ այսպէս արարին հարքն սուրբք. սկսել երանելւոյն Անտոնէ մինչեւ ի մեզ, եւ առ յապայ։ Այս է միտքն որ ասէ. «Մարախ զօրաժողով լինի ի միոջէ հրամանէ»։ Իսկ չորրորդն որ ասէ. «Սարդ կռուեալ յորմն»։ Եւ յարմարի սա սպասաւորաց բանին։ Նախ որպէս՝ սարդն տկար է մարմնով. եւ նոքա տկարք երեւին եւ հեղգ ի գործիականն. եւ այս վասն պատահման, կամ վասն դանդաղութեան. այսինքն, կամաւ եւ ակամայ վասն ընթերցմանց սուրբ գրոց. եւ այսպէս դիւրաւ ըմբռնելի կարծէ զնոսա սատանայ. զնոյն կարծեն եւ մարդիկ տեսեալ ի չափաւոր հանգիստ զնոսա. եւ զայս ոչ տեսանեն, որ միտք նոցա հզօրացեալք են ի տեսականն. եւ այնու ի ներքուստ հանապազ կրթեն եւ չարչարեն զինքեանս. որպէս գործիականն արտաքուստ եւ երբեմն։ Երկրորդ՝ զի յինքենէ թել արձակէ ի վերայ եւ կախի. նոյնպէս եւ ընթերցասէրն՝ զմիտսն ուղղէ առ Աստուած յերկինս. եւ առ նա կապի սիրով. «եւ զայն խորհի՝ ուր Քրիստոս նստ ընդաջմէ Հօր Աստուծոյ ըստ առաքելոյն». եւ ոչ զերկարւորս զայսոսիկ։ Երրորդ՝ շինէ զոստայն եւ պարսպի. եւ սպասաւորն բանի՝ կազմէ զիմաստութիւն եւ նովաւ պարսպէ զմիտս եւ զխորհուրդս ի չարէն առ նա մերձենալոյ. քանզի բան եւ իմաստութիւն Աստուծոյ շուրջանակի պահապան են սրբոց. ըստ Դաւթի. «որպէս զզէն շուրջ եղիցի զքեւ ճշմարտութիւն նորա. եւ ոչ երկիցես դու յերկիւղէ գիշերի եւ այլն»։
       Չորրորդ՝ նովաւ ըմբռնէ որս. եւ սպասաւորն բանի՝ իբրեւ զվարմունի զբան իմաստութեան. եւ նովաւ ըմբռնէ որս զհերձուածօղս եւ զսատանայ, որք թշնամիք են ճշմարտութեան։ Այլեւ նովաւ որսայ զհոգիս մարդկան ի կեանս, իմաստութեամբ եւ գիտութեամբ իւրով ուղղելով զնոսա ի բարին. ըստ այնմ, «այսուհետեւ զմարդիկ որսասցես ի կեանս»։ Հինգերորդ՝ զպատառեալն վերստին կազմէ. այսպէս եւ ընթերցասէրն՝ ուղղէ վերստին զթիւրեալսն ի հակառակաց. եթէ ի հերձուածս, եթէ ի չարս. որպէս ճարտար բժիշկ ի ձեռն դեղոց զախտացեալսն. նոյնպէս եւ նա իմաստութեամբն իւրով զինքն եւ զայլս։ Եթէ գթի պատահմամբ՝ վերստին ուղղի եւ խրատի ի ճանապարհս. զհոգի եւ զմարմին բժշկէ. զուղղափառութիւն հաստատէ. զեղծեալսն նորոգէ. որպէս եզր դպիր ի հնումն՝ նորոգեաց ըթերցմամբ եւ գրելով զսուրբ գիրս մարգարէից մատենից։ Վեցերորդ՝ երագ է եւ սուր. այսպէս ընթերցասէրն՝ երագ է մըտօք ճարտար ի խորհուրդս. փոյթ ի հասկացումն կիրթ յաշխատանս. «եւ լեզու նորա որպէս գրիչ երագագ ի դպրի ըստ մարագարէին»։ Եօթներորդ՝ ի յարկս թագաւորաց բնակի. նոյնպէս եւ բանասէրն՝ մտօք ընդ թագաւորին Քրիստոսի բընակի. ըստ այնմ որ ասաց. «կացէք յիս եւ ես ի ձեզ»։ Ութներորդ՝ ի բարձունս շինէ. եւ բարձր է քան զամենայն սէրն առաքինութեան. որպէս ասէ առաքեալն, «թէ սէր ոչ ունիցիմ , ոչ ինչ օգտիմ. եթէ ջամբիցեմ զինչս իմ աղքատաց եւ մատնիմ յայրումն հրոյ»։ Եւ բանասէրն՝ սիրոյն եւ գիտութեան հպատակ է. զի սիրովն ի գիտութիւն ժամանէ. եւ գիտութեամբ զսէրն Այտուծոյ ըմբռնէ։ Իններորդ՝ յակճիռս նստի յանքոյթ. այսպէս եւ միտք նոցա յակճիռս կայ ի վերայ բանին. եւ տեսանէ զնա հանապազ. եւ ի նոյն վարժ ի եւ կրթի տեսանել զոչ տեսանելին. ըստ այնմ, ոչ զերեւելիս, այլ զաներեւութսն գիտեմք»։ Տասներորդ՝ տըկար մարմնով ոչ յաղթի սարդն. նոյնպէս եւ նա մտօք յերկինս խոկալով՝ առանց գայթակղութեան մնայ յորսողաց յորժամ մերձենան առ նա. ըստ այնմ, «ի մերձենալ առիս չարաց յուտել զմարմին իմ, տկարասցին եւ անկցին»։ Ա՛յս է՝ զի թէպէտ սպասաւորքն բանի մարմնովն տկար եւ հեղգ երեւին ի գործիական առաքինութիւնս. սակայն անտես ի մարդկանէ տեսականաւն հոգւով ամրացեալ եւ գերամբարձեալ սիրովն վարին. եւ ի ներքուստ անտի չարչարեն եւ կրթեն զմարմինն. որոյ յետոյ ի տեսանիլն՝ զարմանք ըմբռնէ զամենեսեան։ Այսպիսի ետես զարսէնիոս գործիական եգիպտացին. եւ զարմացաւ ընդ նա։ Նոյնպէս եւ երանելին Եփրեմ՝ ետես զմեծն Բասիլիոս արտաքոյ շքեղացեալ պատուով. եւ յորժամ եհաս ի վերայ ճշմարտութեան, ասէ սիւն հրեղէն է բասիլիոս յերկրէ յերկինս հաստատեալ։
       Յորում եւ զմեզ հաստատեսցէ Քրիստոս իմացմամբ մտաց եւ պարզ խորհրդով միշտ զվերին խորհելով ի կեանս յայսմիկ անզբաղ մտօք։ Եւ յետ մահու՝ հոգւով. եւ յետ յարութեան՝ հոգւով եւ մարմնով ի փառս խոստացեալ ժառանգութեան մասին վիճակի սրբոցն ի լոյս, ի Քրիստոս Յիսուս ի Տէր մեր. որում փառք եւ զօրութիւն յաւի։