Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Theology  
Դարձեալ առարկեն, եթէ Աստուած է հայր՝ եւ անծին է բնութեամբ, եւ որդի ծնեալ է, ապա ուրեմն ոչ է որդի Աստուած. զի ծնելութիւն եւ անծնելութիւն հակառակ են միմեանց. որպէս սեաւ սպիտակ ի կամ լոյս խաւարի։ Առարկութիւնս այս յայտնապէս զորդի կամ զհայր իբաց մերժէ յԱստուածութենէն. ճարտար իմա, ոչ ասէ զհօրէ ոչ գոլ Աստուած. այլ զանծնելութենէն։
       Պատասխանեմք թէ՝ անծնելութիւնն կամ ծնելութիւնն ոչ ասի միայն Աստուածութիւն. զի Աստուածութիւնն հաւասարէ Երրորդութեանն։ Իսկ այսոքիկ առանձնաւորութիւնք են Հօր եւ Որդւոյ. եւ ոչ են բնութիւնք անծնելութիւնն եւ ծնելութիւնն. այլ ի մի եւ ի նոյն բնութեանն։ Ապա թէ ոչ՝ հարկ է քեզ ասել ըստ բազում անուանցն եւ բազում բնութիւնս գոլ Աստուծոյ։
       Եւ զի ոչ է անծնելութիւնն բնութիւն Ա ստուծոյ՝ որպէս ասել թէ Աստուած։
       Առաջին՝ զի թէ Աստուած էր անծնելութիւնն, պարտ էր ունել եւ անծնելութեանն ստեղծուած ինչ։ Եւ զի ոչ ունի, եւ ոչ ոք ասէ ի հեթանոսացն այսպիսի բան. այլ ամենայնքն խոստովանին թէ Աստուած է Աստուած . եւ ոչ անծնելութիւն Աստուած։ Երկրորդ՝ զի անծնելութիւն եւ ծնելութիւն ըստ քո ասելոյդ եթէ բնութիւն իցէ՝ հակառակութիւն եդեր յաստուածութիւնն։
       Երրորդ՝ զի ունակութիւն եւ պակասութիւն եդեր ի մէջ Աստուածութեանն։ Չորրորդ՝ զի առաջին դրեր զպակասութիւն, եւ ապա զունակութիւնն. որ է հակառակ ասացելոցն։ Հինգեր որդ՝ զի որ եդեր նախկին զպակասութիւն, բարձեր զէութիւնն հօր եւ որդւոյ։ Վեցերորդ՝ զի լինի զօրանալ պակասութեանն՝ եւ յաղթահարել զունակութիւնն։ Ապա եւ ոչ է անծնելութիւնն եւ ծնելութիւնն ոորիշ որիշ բնութիւն. այլ ի նոյն ի մի բնութեանն Աստուծոյ։
       Դարձեալ՝ զի յիմարու թիիւն եւ իմաստութիւն են ի նոյն եւ ի մի բնութիւն մարդոյն, եւ ոչ ասին հակառակ միմեանց. այլ միապէս ունի յիմարն զիմաստնոյն բնութիւն եւ զսահման։ Այսպէս անծնելութիւն եւ ծնելութիւն ոչ են հակառակ միմեանց բնութիւնք այլ ի մի եւ ի նոյն բնութիւնն։
       Դարձեալ զի եւ ադամմ անծին՝ ոչ է միայն մարդկութիւն, այլ եւ ծնեալն ի նմանէ ասի մարդ։ Այսպէս եւ ոչ միայն Հայր Աստուած, այլ եւ ծնեալն ի նմանէ Աստուած։