Վասն
է՞ր
է
զի
մարդոյս
գործ
եւ
անասնոցն
հասարակ
են,
եւ
մարդոյս
միայն
է
մեղք։
Պատասխանի.
Վսասն
բանին
եւ
անձնիշխան
կամացն.
զի
անձնիշխան
կամք
անասնոց
ոչ
է.
այլ
բանականութիւն։
Վասն
որոյ
թէպէտ
գործն
նոյն
է,
այլ
բանն
եւ
կամքն
ոչ
է
նոյն։
Այսպէս
ապա
գիտելի
է,
զի
եւ
հրեշտակք
վասն
այն
մեղանչեն
որ
են
բանկանք
եւ
անձնիշխանք։
Յայսմանէ
ապա
ի
միտ
առ
Բ
ինչ։
Նախ՝
զի
որ
կամաւ
եւ
գիտութեամբ
մեղանչէ,
առաւել
է
քան
զակամայն
եւ
զտգիտութեան.
զի
թէպէտ
եւ
սոքա
մեղք
են,
այլ
պատիժն
նուազ.
որպէս
անասնոյն
քան
զմարդոյն։
Երկրորդ
ի
միտ
առ,
զի
որ
առաւել
գիտութեամբ
եւ
կամօք
մեղանչէ,
առաւել
պատժի
քան
զայն
որ
նուազ
գիտութիւն
ունի
եւ
կամք։
Որպէս
եռաւել
է
մեղք
հրեշտակին
քան
զմարդոյն։
Վասն
այն
մին
քահանային
մեղք՝
որ
չափ
բոլոր
ժողովրդեանն
է.
ուստի
յայտ
է
ի
պատարագէ
հնոյն.
զի
վասն
բոլոր
ժողովրդեանն
մին
էր
զուարակ.
եւ
վասն
միայն
քահանայապետին
մին.
եւ
զշնացեալ
դուստր
քահանային
այրէին.
եւ
զժողովրդեանն
քարկոծէին։
Եւ
վա՜յ
ինձ
զի
անձամբ
զանձն
իմ
դատապարտեմ։
Հարցումն.
Զի՞նչ
է
պատճառն
որ
սրտմտութիւն
եւ
ցանկութիւն
եւ
այլն
ի
յանբան
կենդանիսդ
գործ
է.
իսկ
ի
մեզ
ախտ
եւ
մեղք։
Պատասխանի.
Սոքա
ի
յանբանսն
ո՛չ
միայն
գործ
են,
այլ
եւ
պահապանօղ
նոցա։
Զի
սրտիւն
ապրին
մարմնակեր
գազանք
ե
հեշտ
ցանկութեամբ
բազմածին
կենդնիք
աճեն.
եւ
երկչոտութեամբ
ապրին
նահաստակք
եւ
տկարք
ի
հզօրից.
եւ
որկրամոլութեամբ
մնան
բազմամարմինք.
եւ
ատելութեամբ
զերծանի
ոչխարն
ի
գայլէ.
եւ
խրոխտումն
մեծարգոյ
առնէ
զձին.
եւ
այլն
նմանապէս։
Իսկ
գործքս
այսոքիկ
որ
նոցա
պահապանօղք
են՝
մեզ
կորուստ
եւ
մեղք
են։
Եւ
այս
վասն
Բ
պատճառի։
Նախ՝
զի
ի
նոսա
չափաւոր
են
ախտքս
այսոքիկ.
իսկ
ի
մարդն
առաւել
եւ
անչափ։
Եւ
զայս
առնէ
միտքն
իբրեւ
մշակ.
որ
առեալ
զսերմն
եւ
բազմաբեղունս
աճեցուցանէ։
Այսպէս
եւ
միտք
խորհելով
զչարն
զայսոսիկ
ախտս
առաւելու
ի
մեզ։
Որպէս
յայտ
է
ի
տրտմիլն.
զի
խորհուրդն
մշակ
եղեալ
յետոյ
ի
յոխս
եւ
ի
քէնս
եւ
ի
նախանձս
յաւելու։
Նոյնպէս
զցանկութիւնն
ի
շնութիւն
եւ
ի
պոռնկութիւնն
յաւելու
հանապազ.
զոր
անասունք
յիրեանց
ժամանակին
ունին
զխառնումն։
Նոյնպէս
եւ
զորամոլութիւնն
յաւելու
միտքն
հնարելով
զանազան
կերակուրս
եւ
ըմպելիս։
Այսպէս
եւ
զայլսն
ամենայնի
յաւելու
անչափութեամբ.
վասն
որոյ
ախտ
եւ
մեղք
կոչին
առ
մեզ։
Երկրորդ՝
պատճառ,
զի
զայսոսիկ
անասունքն
գործեն
ըստ
բնական
կարգին.
իսկ
մեք
ի
հակառակն
փոխեմք։
Որպէս
անպտուղ
երկիր
կորուսանէ
զբարի
սերմանս
եւ
փուշ
բուսուցանէ.
նոյնպէս
եւ
մեք
զբարի
սերմանս
որ
եդ
ի
մեզ
Աստուած
ի
չարն
փոխարկեմք։
Որպէս
բարկութիւնն
բարի
է
ի
դէմս
չարեացն.
փոխեմք
զայն
ընդդէմ
բարւոյն։
Եւ
զցանկութիւնն
զոր
ունիմք
առ
բարին,
փոխեմք
եւ
ցանկանամք
չարեաց։
Այսպէս
եւ
զխոհեմութիւնն
ի
չար
խորհուրդս
եւ
ի
խորամանկութիւնս
փոխեմք։
Զսերմն
որ
առ
Աստուած
պարտ
էաք,
փախեմք
առերկրաւորս
եւ
ի
մեղս։
Ատել
պարտ
էր
զմեղս.
այժմ
ատեմք
զարդարութիւն։
Խրոխտալ
պարտ
էր
առ
չարսն
եւ
ոչ
հնազանդիլ.
այժմ
անհնազանդիմք
օրինացն
Աստուծոյ
եւ
ամբար
հաւաձիմք
առ
ընկերս։
Անարգեմք
զհոգիս
որ
է
պատկեր
Աստուծոյ.
եւ
պատուեմք
զմարմինս
որ
պատկերն
է
անասնոյն։
Որպէս
ասէ
«մարդ
ի
պատուի
էր
եւ
եթող
հաւասարեաց
անասնոց»։
Հարցումն։
Զի՞նչ
է
մեղքն
եւ
մահ
եւ
դառն
մահ։
Պատախանի.
Մեղքն
այն
է՝
յորժամ
ի
կրօնս
լինի
ոք
եւ
գթէ
մեղօք
եւ
դարձեալ
ապաշխարհէ։
Իսկ
մահն՝
որ
տգիտութեամբ
մեղանչէ.
թէպէտ
ոչ
գիտէ՝
հոգին
մահանայ։
Իսկ
դառն
մահն
է
մահու
չափն.
որ
գիտութեամբ
մեղանչէ.
այս
է
դառն
մահն
յաւիտենից։
Հարց.
Ո՞րն
է
գիտութեամբ
մեղանչելն։
Պատասխանի.
Այն
է
որ
գիտէ
զճշմարիտն
եւ
առնէ
զսուտն.
եւ
այս
յերեք
դէմս
որոշի։
Նախ՝
ի
գործն
եւ
ի
պատիժն.
յորժամ
գիտէ
ոք
թէ
այն
գործն
մեղք
է
եւ
գործ
է.
եւ
գիտէ
զպատիժ
այն
մեղացն
որ
ծանր
է։
Երկրորդ՝
գործօղն
որ
ունիցի
զճշմարտութիւն
ինչ
կարգի՝
թողու
զայն
եւ
գործէ
զմեղս։
Երրորդ՝
ի
յԱստուած
գիտութիւնն.
որ
եկեալ
իցէ
ի
հաւատս
ճշմարիտս.
եւ
գիտէ
զՔրիստոս
Աստուած
ճշմարիտ.
թողու
եւ
գործէ
զմեղս
կամ
զհաւատն։
Արդ՝
Գ
են
գիտութեամբ
մեղանչելն.
վասն
որոյ
ասէ
Յոհաննէս,
«թէ
անգիտութեամբ
մեղուցիք,
թողու
ձեզ
Աստուած.
ապա
թէ
գիտացեալ
զնա
եւ
այնպէս
մեղանչէք,
ե
զառաջինն
եւս
խնդրեսցէ»։
Իսկ
կամաւոր
մեղքն
գրած
է
ի
հին
օրէնքն
ԻԲ
գլուխն
տես.
