Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Ո՞րպէս զանազանի հին օրէնքն եւ նորա։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ զի հինն ստուեր եւ օրինակ էր. իսկ նորս էութիւն եւ ճշմարտութիւն։
       Երկրորդ՝ այն մարմնական, եւ այս հոգեւոր փրկութիւն։
       Երրորդ՝ անդ նկարեալ էր մեր հոգեւորն. եւ աստ բացայայտեալ խորհուրդ տնօրէննութեան Քրիստոսի Աստուծոյ մերոյ։
       Չորրորդ՝ այն անցաւոր. եւ այս անանցանելի։
       Հինգերորդ՝ այն մասնաւոր ազգի. եւ այս բոլոր աշխարհի։
       Վեցերորդ՝ անդ երկրաւոր խոստմունք. եւ աստ երկնային։
       Եօթներորդ՝ անդ մարդկային Մովսէսիւ. եւ աստ Աստուածային ի ձեռն Քրիստոսի։
       Ութերորդ՝ նդ տանն տնտեսն. եւ աստ տանն առնօղն։
       Իններորդ՝ անդ խոստացաւ. եւ աստ յայտնեաց Աստուած զսրն իւր ի մեզ։
       Տասներորդ՝ ընդ նոսա ձայնն Աստուծոյ խօսեցաւ. եւ ընդ մեզ բանն։
       Եւ այս բազում զանազանութեամբ։
       Առաջին՝ զի նախ ձայնն հասանէ, եւ ապա բանն իբր կարապետ եղեալ բանին։
       Երկրորդ՝ նոքա զձայնն ի հեռուստ լսէին. եւ մեք զբանն ի մօտոյ։
       Երրորդ՝ զձայնն միայն լսեցին եւ զտեսիլն ո՛չ տեսին. եւ մեք լուաք եւ տեսաք եւ շօշափեցաք զբանն կենաց։
       Չորրորդ՝ նոցա ձայնն միջնորդով օդիւ եւ մարգարէիւքն. եւ ընդ մեզ բանն Աստուած անընդմիջաբար խօսեցեալ։
       Հինգերորդ՝ նոցա ձայնն որոտմամբ ահագին. եւ մեզ բանն հանդարտ եւ քաղցր։
       Վեցերորդ՝ նոցա ձայնիւ օրինակաւ. եւ մեզ բանիւ ճշմարտութեամբ։
       Եօթներորդ՝ նոցա ձայն զգայարանաց. եւ մեզ բանն իմաստութեան։
       Ութերորդ՝ ձայն փոփոխի. եւ բանն մնայ։
       Իններորդ՝ զձայն եւ անասունք լսեն. եւ զբանն մարդ միայն։
       Տասներորդ՝ ձայնն երկիւղէ տղայոց. եւ բանն երկիւղ է կատարելոց։
      
       Հարցումն։
       Զի՞նչ հասարակ եւ զի՞նչ յատուկ քահանայութեան Տեառն մերոյ՝ եւ հնոյն քահանայութեան։
      
       Պատասխան։ Հասարակ, զի ամենայն քահանայ միջնորդ եւ հաշտարար է Աստուծոյ եւ մարդկան. զընծայս ժողովրդեանն Աստուծոյ նուիրելով եւ յԱստուծոյ շնորհս եւ քաւուոըիւն ողովրդեանն առնլով։
       Իսկ յատուկ. Նախ՝ զի նոքա մարդիկ էին անկեալ ընդ տկարութեամբ։ Ըստ այնմ. «Օրէնք զմարդիկ կացուցանեն քահանայապետ զզգացեալս տկարութեամբ. իսկ բանն երդմանն յետ օրինացն զորդի»։
       Երկրորդ՝ զի նոցա նոցայն ժամանակեայն եւ խափանելի. իսկ Տեառն մերոյ մշտնջենաւոր եւ յաւիտենական. ըստ այնմ. «Դու ես քահանայ յաւիտեան ըստ կարգին Մելքիսեդեկի»։
       Երրորդ՝ այն առանց գթութեան հատուցանէր պատիժս պարտուց. իսկ Տեառն մերոյ շնորհիւ եւ ողորմութեամբ. ըստ այնմ թէ. «Զի ողորմած լիցի եւ հաւատարիմ քահանայապետ»։
       Չորրորդ՝ զի նոքա ո՛չ կարէին լինիլ ախտակից տկարացելոցն. իսկ Տէրն որ զփորձ էառ՝ կարօղ է եւ փորձանաւորացն օգնել. ըստ այնմ։ «Ո՛չ եթէ ունիմք քահանայապետ որ ո՛չ կարէ ախտակից լինիլ տկարութեան մերում. այլ փորձէ ամենայնիւ ըստ նմանութեան առանց մեղաց։
       Հինգերորդ՝ նոքա մատուցանէին պատարագ նախ վասն իւրեանց, եւ ապա վասն ժողովրդեանն անգիտութեան. իսկ Տէրն մեր ո՛չ արար մեղս ըստ մարգարէին. այլ անմեղն վասն մեղաւորաց պատարագեցաւ. ըստ այնմ թէ. «Նա վասն մեղաց մերոց չարչարի»։
       Վեցերորդ՝ նոքա հանապազ մատուցանէին վասն հանապազ յանցմանն ի բազմօրինակ մեղս. իսկ Տէրն մեր. «Մի ո՛չ անգամ եմուտ ի սրբութիւնս յաւիտենական, գտեալ զփրկութիւն»։
       Եօթներորդ՝ նոքա յօտարաց մատուցանէին. այսինքն զուարակ եւ նոխազ. իսկ քահանայապետն մեր Քրիստոս զմարմին իւր պատարագեաց հօր ի հոտ անուշից. ըստ այնմ. «Քրիստոս եկեալ քահանայապետ ո՛չ արեամբ նոխազաց եւ զուարակաց. այլ իւրով արեամբն»։
       Ութերորդ՝ նոքա մատուցանէին ի ձեռագործ խորանսն որ ի Մովսիսէ կանգնեցաւ. իսկ Տէրն մեր անցեալ ի ներքին կողմն վարագուրին. այսինքն յանձեռագործն մատոյց. ըստ այնմ թէ. «Սրբութեանցն պաշտօնեայ եւ խորանին ճշմարտութեան զոր կանգնեաց Տէր եւ ո՛չ մարդ»։
       Իններորդ՝ նոքա ծառայաբար մատուցանէին. ուստի յայտ է զի ո՛չ կարէին նստիլ ի սրբութիւնսն կամ ի քաւութիւնսն. իսկ քահանայապետն մեր տիրապէս եւ Աստուածաբար նստեալ ի յերկինս ընդ աջմէ Աստուծոյ. ըստ այնմ. «Այսպիսի ուինիմք քահանայապետ որ նստաւ ընդ աջմէ մեծութեան ի բարձունս»։
       Տասներորդ՝ նոքա յօրինակ էին եւ ի ստուերն. ըստ այնմ. «Զստուերն հանդերձելոց բարեացն ունէին օրէնքն». իսկ քահանայապետն մեր եմուտ ո՛չ յօրինակս ճշմարտութեան, այլ ի բուն իսկ յերկինս յանդիման լինիլ յերեսացն Աստուծոյ վասն մեր»։
       Մետասաներորդ՝ նոքա ո՛չ իշխէին ճաշակել զպատարագս իւրեանց. այլ արտաքոյ այրէին. իսկ Տէրն մեր եւ մեք ճաշակեմք զպատարագ նորոյս. ըստ այնմ. «Ունիմ մեք սեղան, ուստի ո՛չ ունին իշխանութիւն ճաշակել որք պաշտեն զպաշտօն խորանին»։
       Երկուտասաներորդ՝ նոքա հին ուխտին էին միջնորդ. իսկ Տէրն նորոյս. ըստ այնմ. «Այս նոր ուխտ է իմոյ արեան փոխանակ հնոյն»։
       Երեքտասաներորդ՝ նոքա փոփոխականք էին վասն մահու արգել լինելոյ. իսկ Տէր մեր անփոփոխ եւ յաւիտեան է քահանայ. վասն յետ յաւիտեան եւ անմահ գոլոյն։
       Չորեքտասաներորդ՝ նոքա յերկրէ եւ յերկրի մատուցանէին պատարագ. իսկ Տէրն մեր յերկնից եւ յերկինս մատոյց։ Որպէս ասէ. «Թէ յերկրէ էր, թերեւս գոյին յերկրի քահանայք»։
       Հնգտասաներորդ՝ նոցայց քահանայապետ Մովսէս եւ Ահարօն ո՛չ կարացին մտանել յերկիրն պարգեւաց. իսկ քահանայապետն մեր էանց ընդ երկինս. ըստ այնմ. «Ունիմք քահանայապետ մե անցեալ ընդ երկինս զՅիսուս զորդին Աստուծոյ. եւ նմա կրկնի ամենայն ծունր. եւ ամենայն լեզու խոստովան լիցի զնա Տէր Յիսուս Քրիստոս ի փառս հօր ամէն»։
      
       Հարցումն։
       Հին օրինակ էր, եւ նորս ճշմարտութիւն. հանդերձեալն զի՞նչ փոխի։
      
       Պատասխան։ Նախ՝ հինն օրինակ էր եւ նորս ճշմարտութիւն. եւ հանդերձեալն առաւել ճշմարտութիւն որպէս սուրբ սրբոց։
       Երկրորդ՝ այն անկատար. եւ աստ կատարեալ. եւ անդ կատարելագոյն որ է գերակատար։
       Երրորդ՝ այն մարմնաւոր. եւ աստ մարմնաւոր եւ հոգեւոր. եւ անդ միայն հոգեւոր։
       Չորրորդ՝ այն տղայ հասակի. եւ աստ երիտասարդ. եւ անդ ծեր։
       Հինգերորդ՝ այն զգայական. եւ աստ բնական. եւ անդ իմացական։
       Վեցերորդ՝ այն սկիզբն. եւ աստ մէջ. եւ անդ եզր եւ կատարումն։
       Եօթներորդ՝ անդ ի հօրէ. եւ աստ ի մարմնացեալն բան է. եւ անդ ի հոգւոյն սրբոյ։ Այլ եւ միշտ եւ անփոփոխ. եւ անմիջաբար դէմ յանդիման քահանայագործութիւն է անդ ըստ իմանալեացն օրինի։