Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Յետ ընդ դէմ արտաքս՝ աքսորելոյ զարտաքինսն, եւ ընդ մէջ հերձելոյ զհերձուածօղսն, եւ զճշմարիտն Աստուածաբանութիւն հաստատելոյ ի մեզ, բեր սկսցուք զսկիզբն արարչութեան եղելոց մինչ ի վախճան կատարման այժմոյս՝ ըստ կարգի հին եւ նոր կտակարանաց հետեւեալ։
      
       Եւ նախ հարցանեմ, որո՞վ զանազանի գործ բնութեան եւ գործ կամաց։
       Պատասխան։ Ասեմ թէ բազում եղանակաւ։ Նախ՝ զի գործ բնութեան է՛ բնական։ Իսկ գործ կամացն է պատահական։ Երկրորդ՝ գործ բնութեան է հարկաւոր. իսկ գործ կամացն պատշաճաւոր։ Երրորդ՝ գործ բնութեան է՛ հասարակ . իսկ կամացն առանձնակի։ Չորրորդ՝ գործ բնութեանն է միշտ. իսկ կամացն երբեմն։ Հինգերորդ՝ գործ բնութեանն է մի առ բազումս. իսկ կամացն բազում առ բազումս։ Վեցերորդ՝ գործ բնութեանն է նոյնպէս եւ նման. իսկ կամացն զանազանապէս եւ աննման։ Եօթներորդ՝ գործ բնութեան անբաժան է. իսկ կամացն բաժանական։ Ութերորդ՝ գործ բնութեան ո՛չ առաւելու եւ ո՛չ նըւազէ. իսկ կամացն առաւելու եւ նուազէ՛։ Իններորդ՝ գործ բնութեան առանց ուսմա՛ն է։ Իսկ կամացն ուսմամբ է կրթութեամբ։ Տասներորդ՝ գործ բնութեան ո՛չ ինչ ունի մեղք . զի ըստ բնութեան գործելով ոչ ոք մեղանչէ ասէ փիլիսոփայն։ Իսկ կամացն գործ՝ մեղանչական է։ Վասն որոյ կամաւորին գով եւ պարսաւ հետեւի։