Զգիրս
որպէս
է
ընթեռնլի
յեկեղեցի։
Պատասխանի.
Զաւետարանն
յառաջին
ձայնն.
եւ
զառաքեալն
յերկրորդ.
եւ
զմարգարէսն
ի
չորրորդ
ձայնս
է
ընթեռնլի.
եւ
ներբողեանն
ի
վերջին
ձայնն։
Այլ
եւ
կարդացողին
պարտ
է
նմանեցուցանել
զիւր
խօսքն
ասողին
գրոց։
Նաեւ
պատճառին.
թէ
խրատական
է.
թէ
աւաղական.
թէ
սպառնական.
թէ
ողոքական.
թէ
ըղձական.
եւ
այլ
այսպիսիք։
Հարց.
Զի՞նչ
է
որ
նախ
զմարգարէս,
եւ
ապա
զառաքեալս,
եւ
ապա
զաւետարան
ընթեռնումք։
Պատասխանի.
Ասեմք
նախ՝
թէ
մարգարէքն
իբր
յառաջասաց՝
պատմեցին
զմարդեղութիւն
բանին
եւ
զփրկութիւն
մարդկան։
Իսկ
առաքեալքն
իբր
ականատեսք
վկայեցին։
Եւ
յառաջ
է
ասելն
քան
զվկայելն։
Դարձեալ՝
մարգարէքն
ի
հեռուստտեսին.
եւ
առաքեալքն
մերձ
զբանն
մարմնացեալ։
Վասն
այն
եւ
տեղեաւ
փոխեմք.
զմարգարէսն
ի
մէջ
եկեղեցւոյն,
եւ
զառաքեալսն
մերձ
բեմին
ընթեռնումք։
Դարձեալ՝
մարգարէքն
սերմանեցին.
եւ
առաքեալքն
հնձեցին։
Դարձեալ՝
մարգարէքն
ասացին.
եւ
առաքեալքն
կատարեցին։
Դարձեալ՝
նախ
զօրինակն,
եւ
ապա
զճշմարտութիւնն
ուսանիմք
աստ,
եւ
ապա
անդ
անընդմիջաբար
ի
Տեառնէ։
«զի
եղիցին
ուսեալք
յԱստուծոյ»
ասէ.
Հարց.
Զի՞նչ
է
նախ
սաղմոսն
եւ
ապա
մարգարէ
կամ
առաքեալ։
Պատասխանի.
Յետ
Մովսիսի
Դաւիթ
է
առաջին
մարգարէ.
եւ
նմա
սաղմոսն
էր
ի
տաճարին.
եւ
ապա
այլցն
զկնի.
Զնոյն
կարգ
եւ
այժմ
ունի
եկեղեցի։
Դարձեալ՝
Դաւիթ
աստուածահայր
կոչի.
վասն
որոյ
նախ
հրաւիրէ
զայլս
ի
մեծարանս
եւ
վկայս
որդւոյ
իւրոյ։
Իսկ
կցորդ
եւ
սկիզբն,
այն
մին
տունն
է
խորհրդաւոր
ըստ
պատշաճի
աւուրն։
Եւ
բոլոր
սաղմոսն՝
այն
մին
տանն
համաձայնք
եւ
վկայք.
վասն
այն
ասի
սաղմոս
կցորդ։
Այլ
եւ
այս
գիտելի,
զի
սաղմոսն
յարաժամ
երգի.
յառաւօտն,
ի
ճաշոյն,
եւ
յերեկոյն։
Այլ
եւ
յամենայն
խորհուրդս.
այսինքն
ի
կնքելն,
եւ
ի
պատարագելն,
ի
կարգն,
ի
պսակն,
եւ
այլն։
Եւ
այս
վասն
երեք
պատճառի։
Նախ՝
զի
սաղմոսն
երգ
լսի
եւ
ի
հինքն
յամենայն
ժամ
զսա
երգէին
ի
տաճարին.
եւ
զայլ
մարգարէմն
ի
ի
շաբաթն
ընթեռնութիւնն,
վասն
այն
միշտ
սա
երգի
յեկեղեցի։
Երկրորդ,
սա
զամենայն
գրելոց
զօրութիւնս
յիքն
ունի.
զի
սուրբ
գիրք
կամ
զառաջինսն
պատմեն.
որպէս
Մովսէսին.
կամ
զվերջինսն
կան
խաճառեն.
որպէս
Եսայեայն
եւ
այլոցն։
Իսկ
սաղմոսն
զամենայն
յինքն
ունի.
զանցելոյն
զներկայիս
եւ
զապագային.
վասն
որոյ
թէ
ոք
սրբութեանմբ
երգէ՝
լցցի
շնորհօք
հոգւոյն
սրբոյ։
Երրորդ,
աստուածահայր
կոչեցաւ,
պարտ
է
առաւել
զինչս
հօրն
ծախել
ի
տունս
եկեղեցւոյ։
Իսկ
քեզ
վայելէն,
զարարչութեանն
ունի
խորհուրդ.
այլ
եւ
զտնօրէնութեանն
եւ
զկատարածին։
Վասն
որոյ
ի
կիրակէի
երգեմք։
Նմանապէս
եւ
զԵսայի
միշտ
ի
կիրակէս
ընթեռնումք.
վասն
զի
ի
մէջ
մարգարէիցն
աստուածաբան
կոչեցաւ.
զի
առաւել
քան
զայլս
զբոլոր
տնօրէնութիւնն
Քրիստոսի
խօսեցաւ.
զծնունդն.
զխաչն.
եւ
զայլն
ամենայնի։
Եւ
կիրակէն
տօն
է
տէրունի։
Այլ
եւ
յարութիւնն
կատարումն
է
անօրէնութեանցն.
վասն
այն
զԵսայի
ընթեռնումք։
Նոյնպէս
եւ
Պօղոս
հրէից
եւ
հեթանոսաց
վարդապետ։
Այլ
եւ
բոլոր
ամենայն
տնօրէնութեանցն
պատմօղ.
վասն
այն
յամենայն
օր
ի
տօնս,
ի
պահս,
եւ
յատիս,
ի
շաբաթս,
եւ
ի
կիրակէ,
զնա
ընթեռնումք։
Վասն
Աւետարանին
Հարցումն.
Զի՞նչ
է
աւետարանին,
Ո՜րթի.
եւ
մոմ
վառեմք.
եւ
բուրվառ
շարժեմք։
Պատասխանի.
Ի
խորհուրդ
օրինացն.
յորժամ
էջ
Տէր
ի
Սինա,
փող
եւ
որոտ,
հուր
եւ
ծուխ
եւ
այլն։
Եւ
Մովսէսիւ
խօսեցաւ
զօրէնս։
Նոյնպէս
եւ
աստ
փոխանակ
որոտմանն։
Ո՜րթի
բարձրաձայն.
որ
է
յառաջ
մատիք։
Որպէս
ժողովուրդն
գնաց
մերձ
ի
լեառնն,
եւ
մեզ
պարտ
է
յոտաց
կալ
եւ
յառաջ
գնալ
եւ
լսել։
Եւ
ձայն
բուրվառին՝
որպէս
փողքն։
Եւ
ղամպարն
վառեալ՝
հուրն։
Եւ
խունկն
ծուխն։
Եւ
գրակալք
եւ
բեմն,
լեառն
Սինա
անմատոյց
բազմաց։
Ընթերցօղ
սարկաւագն,
որ
է
հրաշտակն
միջնորդ.
կամ
Մովսէս
որ
պամեաց
զօրէնսն
Աստուծոյ.
որպէս
ասէր
ժողովուրն,
«խօսեսցի
ընդ
մեզ
Մովսէս
եւ
մի
Աստուած»։
Յայս
միտս
սարկաւագն
նախ
առաջի
քահանային
ընթեռնու
իբր
ի
նմանէ
ուսեալ.
եւ
ապա
դառնայ
առ
ժողովուրդն։
Եւ
ի
վճարմանն
ասեմք,
փա՜ռք
քեզ
Աստուած։
Որպէս
ժողովուրդն
ասաց
եւ
երկրպագին,
նոյնպէս
եւ
մեք
երկիրպագանեմք
եւ
համբուրեմք
զաւետարանն.
իբր
թէ
ընկալաք
եւ
հնազանդեցաք
մարմնով.
կամ
միացաք
ընդ
քեզ
հոգւով։
Կամ
որպէս
յետ
յարութեանն
Պետրոս
նախ
ետես
զՔրիստոս,
եւ
նա
աւետեաց
այլ
առաքելոցն։
Նոյնպէս
եւ
մինն
այն
ի
մէնջ
համբուրէ
զաւետարանն,
եւ
մեզ
աւետիս
տայ
խոնարհմամբ
գլխոյն։
Վասն
Ալէլուին
Հարց.
Զի՞նչ
է
ալէլուն
նախ
քան
զաւետարանն։
Պատասխանի.
Ալէլուն
է
հրեշտակացն
երգ.
որք
աւետարւորք
եղեն
գալստեան
բանին։
Դարձեալ՝
ի
յեբրայեցի
լեզուն
«ալ,
»
ասէ
թէ՝
գայ
յայտնսցի։
«Էլ,
»
Աստուած։
«ուիայ,
»
օրհնեցէք
եւ
գովեցէք
զկենդանին
Աստուած։
Իսկ
սաղմոս
տունն
է
երգ
մարդկան.
այսինքն
է
զի
հրեշտակք
եւ
մարդիկ
միաբանեալ
օրհնեմք
զԱստուած
փրկիչն
մեր
որ
խօսի
ընդ
մեզ։
Ուստի
յայտ
է՝
զի
ուր
եւ
ալէլու
ասեմք,
սաղմոս
տուն
գոյ
ընդ
նմա։
Հարց.
Զի՞նչ
է
յայլ
լեզուաց
Ովսաննայ.
Պռօսխումէ.
եւ
այլն։
Պատասխանի.
Ովսաննայ՝
ի
յեբրայեցւոցն
ի
մերս
փրկութիւն
լսի։
Եւ
Պռօսխումէն
յունաց
է.
որ
է
ի
վեր
նայեցէք։
Օթէօսն՝
Աստուած
թարգմանի.
նշանակութիւն
է
Գ
ազգ
գրոյն
ի
վերայ
խաչին։
Եբրայեցի.
Յունաց.
եւ
Դաղմատ։
Վասն
որոյ
ի
պատարագն
յիշատակի
եբրայեցին
եւ
յունացն։
Եւ
փոխանակ
դաղմատին
է
իւրաքանչիւր
լեզու
որ
պատարագէ։
Այլ
եւ
Թ
Տէր
ողորմեայն
ի
պատարագն.
եւ
Թ
երեք
սրբեանն,
ի
խորհուրդ
Թ
դասուց
վերնական
յերիս
երրեակս
որոշեալ։
Նմանապէս
եւ
քշոցն՝
վեցթեւեան
սերովբէքն։
Որ
եւ
Մովսէս
նկարեաց
զքերովբէսն
հովանի
ունել
ի
վերայ
քաւութեանն։
Իսկ
թէ
զի՞նչ
է
յորժամ
վերնծայի
խորհուրդն
պաշտմամբ
եւ
հնչմամբ
ժամահարաց։
Այն
է՝
յորժամ
Դաւիթ
զտապանակ
ուխտին
հանէր
յԵրուսաղէմ,
Է
դաս
պարուց
որք
են
քահանայից
դասք.
եւ
սրինկ.
եւ
փողք.
եւ
քնար.
եւ
այլն։
Եւ
ինքն
Դաւիթ
հանդերձեալ
եւ
հոլանեալ
երգէր
զտաւիղն
որպէս
սարկաւագունք.
եւ
բերէր
ի
խորանն
հանգուցանէր.
որպէս
ցուցաւ
յառաջագոյն
յերկրորդ
թագաւորութեանց
ԺԴ
համարն։
