Գիրք հարցմանց Երիցս երանեալ Սրբոյն Հօրն մերոյ Գրիգորի Տաթեւացւոյն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
Սէրն ո՞րքան շարժի։
       Պատասխան։ Նմանա պէս եւ սէրն է միատեսակ եւ բազմատեսակ։ Միատեսակ է՝ յորժամ ըստ ինքեան ժողովէ յամենայն զգայարանաց, եւ բոլոր եւ միեղէն սիրով հպի յԱստուած. եւ է՛ այս գերակատար սէր։ Իսկ բազմատեսա՛կ է՝ յորժամ ի զգայութիւնս եկեալ բազմանայ։
       Եւ այս լինի կրկնակի։ Եթէ զգայութեամբ եւ մարմնով սիրեսցես զԱստուած՝ լինի կատարեալ սէր։
       Եւ եթէ զգայութեամբ սիրեսցես զմարմնականս՝ լինի անկատար սէր։ Այս է զանազանութիւն սիրոյ. գերակատար կատարեալ, եւ անկատար։
       Առաջինն է հաճոյական սէր։
       Երկրորդն բնական։ Եւ
       Երրորդն՝ մոլեկան։
       Առաջինն է՛ գովելի սէր. վերջինն պարսաւելի։ Իսկ միջինն որ է՛ բնականն՝ ո՛չ գովելի եւ ո՛չ պարսաւելի։ Եւ որոշի դէմք սիրելութեանն յերկուս. ի յինքն եւ ի յայլս։ Ի յինքն՝ զի իւրաքանչիւր ոք սիրէ զինքն եւ կամի զգոլն իւր։ Իսկ որ ի յայլս՝ որոշի յերիս. այսինքն ի վերնագոյնն, որպէս յԱստուած՝ ի հրեշտակս եւ ի սուրբս։ Եւ ի ներքնագոյնն, որպէս ի հնազանդեալս՝ եւ յորդիս։
       Եւ ի հաւասարս, որպէս յեղբարս եւ յընկերս։
       Ա՛րդ՝ ներքնագոյն սիրովն խնամէ Աստուած զարարածս. եւ առաջին դասք հրեշտակաց վերջինսն. եւ հարք զորդիս. եւ վարդապետք զաշակերտս. եւ իշխանք զիշխեցեա լս. տեարք զծառայս։ Եւ այս սիրովս շարունակին ընդ նոսա։ Իսկ վերնագոյն սիրով սիրեն արարածք զարարիչն. եւ վերջին հրեշտակք զառաջինսն . եւ որդիք զհարս. եւ նւազք զմեծամեծս. եւ այս սիրովս միաւորին ընդ նոսա։
       Իսկ հաւասար սիրով սիրէ մարդ զմարդ. եւ ընկեր զընկեր. այլ եւ մարդ զհրեշտակս. եւ հրեշտակք զմարդիկ. զի հաւասար արարածք են։ Այլ եւ մարդ զկենդանիս եւ զանկենդանս. զի համասեռ գոյեղէնք են. եւ այս սիրովս շաղկապին առ իրեարս։
      
       Իսկ սէր եւ գութ՝ ա՛յսպէս զանազանին։
       Նախ՝ զի գութն բնական է, եւ սէրն ստացական։
       Երկ րորդ՝ գութն անբան է, եւ սէրն բանական։
       Երրորդ՝ գութն առ ընտանիս է, եւ սէրն առ օտարս։
       Եւ զի՝ գութն յատուկ տեսանի յանբան կենդանիսն, եւ սէրն յատուկ է առ Աստուած։ Իսկ մարդս զի յերկուց է գոյացեալ՝ ունի զգութ բնական՝ եւ զսէրն Աստուածական։