Քերթուածներ

ՆԵՐԵԱ՛ ԻՆՁ, ԿՈ՛ՅՍ

Ներեա՛ ինձ, կո՛յս, մի՛ զտարփելի զերեսդ յինէն դարձուցաներ.
Գիտե՞ս, ըզդէմսդ եթէ ծածկես, գիշեր լինի ինձ, ո՜ կոյս.
Ըզշող բըբացդ թէ ամփոփես՝ աչկունքս իմ լոյս ո՛չ տեսանեն,
Եւ դանդաչեմ յաղջամուղջ կայս, եւ կարկառեմ բազուկ դողդոջ,
Խնդրեմ ըզքեզ, խնդրեմ զերկինս, խնդրեմ զարեւ եւ զաստեղս…
Ա՜հ, դու ոչ գոս, եւ մոլորեալ, պանդուխտ որդին եմ ես բնութեան.
Ձայնիկ մի ինձ լըսեցո՛, եւ այն լիցի ինձ առաջնորդ.
Որպէս ոգիք գերեզմանաց, երկնահնչակ նուագաց ի թեւս
Լըքեալ շիրմաց ըզմութ մըռայլ, ի վեր, ի վեր ճախրեն մեղմով,
Ձայնիկ մի ինձ լըսեցո՛, զորպիսի դու միայն ունիս,
Եւ վերըստին գըտանեմ ըզլոյս, զաստեղս, զամենայն ինչ։

Ներեա՛ ինձ, կո՛յս, միթէ չիցե՞ս գըթաց, քընքուշ, չիցե՞ս հրեշտակ
Միթէ հրեշտակք բարկանայցեն, միթէ զեփիւռ սըրտմըտիցէ՞,
Միթէ ծաղկունք բուրմանց փոխան ըզհուր եւ բոց ծաւալիցե՞ն։

Ներեա՛ ինձ, կո՛յս, ներեա՛, հրեշտա՛կդ. ո՛հ միանգամ թէ գիտէի՜ր՝
Յո՞ր աւերակս թշուառ սրտիս զիս նազելին եգիտ քո սէր,
Յո՞ր փըշաբեր ամայութեանց զիս ի դըրախտ վերադարձոյց,
Միթէ անդէն յետըս ընդ կըրունկն ես ի շնորհացդ յաքսո՞ր դարձայց
[1] Եւ դու ըզչուս արտասուաթոր տեսցես աչօք անկարեկի՞ր։
Ներեա՛ ինձ, կո՛յս, յերկնացեղիկ առ քո ոգեակ ես աղերսեմ,
Ա՛րկ ըզբեհեզ գըթութեանդ, որ ծածկեսցէ ըզյանցանս իմ։

Ներեա՛ ինձ, կո՛յս, եթէ սաստիկ բանք քո հարին յիս վըրդովս,
Զի խոր անդունդ է ծով սրտիս, վասն այն ուժգին փոթորկեցաւ,
Ներեա՛ ինձ, կո՛յս……………………

ԵՐԳ

[2] Ուստի՞ յանկարծ ծագէ այս լոյս ի յամայւոջ սըրտիս խաւար,
Զերթ արեւուն շող թափանց ի թուխ անտառ գերեզմանաց։

Յո՜յս գեղանի, ոսկեթեւ, զըւարթաթռիչ դու թիթեռնիկ,
Քանի՞ցս արդեօք թեւածեալ զմելամաղձիկ իմ սրտիւ՝
Հարար ի բախտն իմ անողոք. եւ քճքըճեալ քո ծիրանիք
[3] Հանդերձ զարդուքդ անդամանդեայ, աւա՜ղ, յերկիր թօթափեցան.
Ընդ վայր իմովըս ձեռամբ ես ըզճակատ քո պճնեցի,
[4] Դափնիդեայ մի ընձիւղ ոլորեցի քեզ ի պըսակ
Եւ նըշուլիւ մի սիրոյ ըզքո թեւերդ զարդարեցի.
Հէ՛ք թիթեռնիկ, արդ անկենդան անկեալ՝ դընիս յիմ սրտիկ.
[5] Եւ կորուսեալ զամենայն՝ ծածկիմ ոգւոյս ի վիհ մըռայլ.
Զաչըս փակեմ չըտեսանել, եթէ զիա՞րդ պարեն աստեղք,
Զիա՞րդ ծաղկունք փունջ կապեն, եւ կամ բնութիւն նազի յիւր գահ.
Իբրեւ ճըղիկ մի կիպարի, ես խոնարհիմ ի գերեզմանն
Յուսից իմոց եւ բաստից եւ լուսաթոյր երջանկութեան։

Սակայն ուստի՞ ծագէ յանկարծ լոյս ի խաւար իմ սըրտիս…
Ո՜հ զի՜նչ տեսիլ. միթէ հրեշտա՞կ, կոյս, կամ մանո՛ւկ գեղաշնորհ,
Որ յիս մօտի եւ մատնանիշ առնէ զգաւառս ինձ լուսոյ,
Որ ատելի եւ անհանդոյրժ էին տիեզերք աչաց իմոց,
Նա արդ բնութեան գեղով, զարդու, շըքով լինի ինձ յանդիման.
[6] Ո՞ իցես դու արդեօք. զուարթո՛ւնք, անշուշտ դուք ճանաչէք,
Զի քոյր թըւի նա հրեշտակաց. դուք ճանաչէք ըզմաքրափայլ
[7] Ըզճակատն, ուր գայ, նստի, ժմտի, շիկնի պարկեշտութիւն,
Եւ զայն ծիծաղ իւր շրթանց, ոյր չիք անուն յազանց լեզուս,
Եւ զմանկունի իւր այտերն, եւ զխոպոպսըն գեղահոյլ,
[8] Եւ զերկինս, որ ի շողշող լուսապարեն ի սեաւ աչկունս։
Ըզսիրտ նորա եւ ըզհոգեակ անշուշտ, հրեշտա՛կք, դուք ճանաչէք,
[9] Ամենեւին ի պատկեր չըքնաղ մարմնոյն ձեւեալ է այն։
Ե՛կ, ո՜ կուսիկ, որ ի փըշուտ յուղի կենացս երեւեցար,
Հրաշատեսի՛կ երեւոյթ, եւ զճանապարհն իմ լըցուցեր
Խնկով վարսիցդ եւ երեսաց, լուսով բըբացդ եւ նայուածոց,
[10] Մինչչեւ անցեալ, ե՛կ, ո՜ կուսիկ, շուշանափայլ քո զուլանէդ
Կախեմ մանեակ ըզտաղս իմ զայս՝ ընդելուզեալ յայն մի արտօսր,
[11] Ապա՝ ա՛նց, գնա՛, թըռի՛ր, ո՜ կոյս, ես մընացից յամայութեանս,
Զի աննըշան միջատի չիք թոյլ յերկնից աստեղս թեւել։

ԵՐԳ

Յիշեա՜ զի՜ս, կո՛յս, յորժամ գըլուխդ հանգչի ի բարձ փափկիկ թեւոցդ
Եւ զթռչնեկին ննջես ըզքուն. յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, յորժամ անուրջք
Աշխոյժ եւ հոյլ երամով գեղապարեն առ սընարաւդ.
Յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, յորժամ զաչկունսըդ մեծամեծ եւ լուսալիր
Բանա՛ս յողջոյն շողից արփւոյն՝ թողեալ ըզմահիճ,
Ըզբոյնըն զայն այնքա՛ն գեղոյ, այնքա՛ն շնորհաց պարկեշտասուն.
Յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, յորժամ յայգուն ճեմիս ի մարգ ցօղատարափ,
Զի սնունդ տացես մըտացըդ քո եւ երկնաթռիչ խանդից հոգւոյդ՝
Զեփիւռիւ առաւօտուց եւ արփենւոյն նըշուլիւ,
Համասփիւռ բուրմամբ ծաղկանց եւ սոխակին նըւագաց.
Ես ասասջիր, յորմէ հետէ ետես զիս նա՝ վասն է՞ր արդեօք
Ոչ եւս սիրէ ըզծաղիկ, ոչ ըզզեփիւռ առաւօտուց,
Վասըն իւր ցօղատարափ պարտէզք չունին անուշութիւն,
Ո՛չ երկինք նըշուլազարդ, ո՛չ աղաւնեակ եւ ո՛չ սոխակ.
Յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, երբ նայելով ի հայելիդ գոչես խափեալ.
«Զի՞ գեղեցիկ զի՞ սիրուն, զի՞ չարաճճիկ է այս պատկեր»։
Եւ բիւր մանեակս յօրինես ի յոլորից սամոյր վարսիցդ,
Եւ մանկական գողտրիկ ձեւօք ժպըտիս, խաղաս ընդ պատկերիդ.
Ո՜հ, ասասջի՞ր եւ յայնժամ, կո՛յս, «Քանի՜ցս անգամ ջանացաւ նա
Համոզակեր զիս առնել, եթէ աչկունքս են աննըման,
Եւ թէ մեղուք զայտըս իմ եւ ըզշըրթունս կարծեն ծաղիկ,
Եւ հրեշտակա՜ց եմ հանգոյն. արդեօք իրա՞ւ, զոր ինչ ասաց»։
Յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, երբ բերկրանք ձեռն ի ձեռին քեզ տարփացեալ
Փարին, ըզգիրգ քո մարմնով եւ փայփայեն զերեսըս քո.
Յիշեա՛ զիս՛, կոյս, երբ տըրտմութիւն ըզնազելի գըլխիկդ հակէ
Զերթ ցօղալիր վարդից կոկոն, զսէրն իմ դընեմ այնըմ նեցուկ։
Յիշեա՛ զի՛ս, կո՛յս, երբ ըզվայրի, ո՜հ, տեսանես դու ըզծաղիկ
Որ հըսկէ ի վերայ իմ մենաւոր գերեզմանին: