Տարեգիրք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Իսկ ի թուականին Հայոց 418 խորհեցաւ կինն Նիկեֆօռայ խորհուրդ չար. եւ զայր ոմն մահապարտ, որ յաքսորս էր ի կղզւոջ միում, Յովհաննէս անուն Չմշկիկ, գաղտ առաքեալ հանէր՝ որպէս թէ հրամանաւ թագաւորին. եւ եբեր ի Կոստանդնուպօլիս առանց գիտելոյ թագաւորին. եւ ի ծածուկ առնէր ընդ նմա խորհուրդ սպանանելոյ զթագաւորն. եւ խոստացաւ լինել նմա կին եւ նստուցանել զնա յաթոռ թագաւորութեան։ Զոր յանձն առեալ Չմշկիկն հաւանեցաւ առնել զկամս անօրէն թագուհւոյն։ Եւ զայս առնէր կինն չարարուեստ յաղագս վավաշոտ իւրոյ ցանկութեան. քանզի թագաւորն ողջախոհ էր եւ պարկեշտ ի մարմնական ցանկութիւնս, եւ ոչ կատարէր զանսահման յուզումն իւրոյ չար ցանկութեանն անխափան։ Իսկ թագաւորն ունէր սովորութիւն զի ի խաղաղական ժամու հանգստեան երեկոյին մտանէր ի սենեակն օթանոցի իւրոյ առանձինն, եւ ընթեռնոյր զԳիրս Աստուածաշունչս. եւ ապա յարուցեալ առնէր զսովորական աղօթս իւր, եւ տարածեալ յանկողնի ննջէր։ Իսկ կինն յաղտեղի յերեկոյին մինչ ընթեռնոյր թագաւորսն զգիրսն՝ եկեալ նստէր մերձ, եւ շաղապատէր զթագաւորաւն. եւ առեալ զսուսեր թագաւորին կապէր փոկօքն պնդագոյն անելանելի. եւ ելանէր արտաքս առ խորհրդակիցն իւր։ Եւ եկեալ Չմշկիկ ծածկաբար՝ վազեաց ի ներքս ի սենեակն, ուր էր թագաւորն. զոր տեսեալ թագաւորին զարմացաւ եւ ասէ «շու՛ն կատաղի՝ զի՞նչ յուզես աստե. եւ առեալ ի ձեռն զսուսերն ոչ կարաց հանել։ Յայնժամ Չմշկիկն գազանաբար յարձակեալ խողխողեաց սրով զմարմին սուրբ թագաւորին որ ունէր այծազգեստ ի վերայ մարնոյն՝ ներքեւ թագաւորական ծիրանեացն. եւ այնպէս աւանդեաց զհոգին թաթաւեալ յարեան։ Զոր տարեալ թաղեցին արժանաւորապէս պատուով եւ մեծաւ ողբովք ի սուրբ տեղւոջն։

Եւ նստաւ թագաւոր անարժան Չմշկիկ. եւ հնազանդեցոյց զամենայն աշխարհն Յունաց։ Իսկ զորդիս Ռոմանոսին փախոյց յանօրէն թագուհւոյն ի Վասակաւան, ի Հանձիթ գաւառին զի մի՛ մահացու դեղօք սպանցէ զնոսա։ Բայց վասն անիրաւ մահուան Նիկեֆօռայ ի մեծ տրտմութեան էր թագաւորն Չմշկիկ զամենայն աւուրս կենաց իւրոց։