Տարեգիրք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի թուին ՉԸ [708=1259] թագաւորն Հեթում ԲՃ [200] արամբք մտեալ ի նաւ գնաց ի Տրապօլիս, առ ի խաղաղացուցանել զփեսայն իւր որ էր բրինծ Անտիոքու եւ կոմս Տրապօլսոյ, զի ընդ իշխանս իւր եւ ընդ նա քսութիւն ինչ էր անկեալ, եւ թագաւորն համոզեաց ի մէջ /161բ/ նոցա եւ դարձաւ յաշխարհն իւր։ Ի սոյն ամի ի տօնի գալստեան Հոգւոյն սրբոյ, եղեւ ժողով մեծ ի Տարսոն քաղաք, եւ յետ աւուրց ինչ ձեռնադրեցին զարքայեղբայրն զՊաղտինն եպիսկոպոս, եւ անուանեցաւ տէր Յոհանէս։ Ի սոյն աւուր ձիաւորեցուցին զորդի թագաւորին զԹորոսն։ Իսկ յառաջ քան զայս՝ իշխան ոմն, ազգաւ Յոյն Օշին անուն, գողացաւ զդղեակն Մունդաս, եւ սուլտանն Հոռոմոց Ըռուգնատինն իբրեւ լուաւ՝ ժողովեաց ի զօրաց իւրոց բազումս, եւ եդ նոցա գլխաւորս եւ առաքեաց ի վերայ անուանեալ դղեկին Մունդասու պաշարել զնա, եւ ելեալ ի նոյն բերդէն մի ոմն եկն առ թագաւորն Հեթում, եւ պատմեաց զայնքան հաւաքելոց քրիստոնէիցն ի դղեակն յայն, եւ զգալ սուլտանին ի վերայ նոցա։ Եւ թագաւորն հրամայեաց զորաց իւրոց ժողովել, եւ առեալ զնոսա գնայր վաղվաղակի, եւ եհաս մինչեւ ի սահմանս բեր/162ա/դին։ Եւ էր ընդ թագաւորին կենսունակ սուրբ նշանն որ անուանի Կօսիտառցի, յորմէ եղեւ մեծ սքանչելիք, զի ի գիշերին մինչ գնային գաղտագողի՝ երեւէր ամենեցուն, զի ղամբար վառեալ երթայր առաջի թագաւորին։ Եւ իբրեւ մօտ եղեն ի բերդն եւ գնային ի վերայ ձիւնի, եւ էր յուլիս ամիսն, եւ ասպասալարն Լեւոն, մականուն Ապլհասնանց, յառաջագոյն գնայր, եւ եգիտ ի վերայ ճանապարհին գունդ մի ի զօրաց անօրինացն զոր կացուցեալ էին պահապան զօրաց իւրեանց, եւ յայնժամ յարձակեցան յիրեարս, եւ պարտեալ անօրինացն՝ ի փախուստ դարձան, եւ գնացին մինչեւ յԱռակլի։ Իբրեւ լուաւ բանակ անօրինացն զաղաղակ հաւատացելոցն՝ զինեցան եւ ելին ընդ առաջ եւ պատերազմէին ճակատ առ ճակատ, եւ սկսան հարստահարել զքրիստոնեայսն, եւ զանուանի զօրականն զՎահրամ Համուսցին ի մէջ առեալ եւ նիզակ եդեալ ի /162բ/ չորեցունց կողմանց յիրեարս մղէին մղէին եւ ոչ կարէին ընկենուլ զնա. եւ զայն տեսեալ արիագոյն զինուորն, սպարապետն Հայոց Սմբատ, հարազատն արքային, եւ առեալ նիզակ գնայր ի վերայ եւ դիաթաւալ ի նոցանէ յերկիր ընկենոյր, եւ ազատէր ի նոցանէ զփեսայն իւր Վահրամ եւ քաջապէս մղէր զնոսա յիջեվանս իւրեանց։ Եւ յայնժամ եհաս զօրութիւն սրբոյ նշանին եւ ամենեքեան քաջապէս ջանային ի մարտն, եւ ի փախուստ դարձուցեալ զնոսա՝ զբազումս կոտորեցին յանօրինացն, եւ մնացեալքն փախստեայ գնացին յԻկոնիոն, առ սուլտանն իւրեանց, լի ամօթով։ Իսկ թագաւորն բազում աւարաւ եւ կարասեաւ նոցա դարձաւ խաղաղութեամբ ի Կիլիկիա. եւ զայնքան բազմութիւն հաւաքելոցն ի նոյն դղեկէն հանեալ եբեր յաշխարհն իւր։