Տարեգիրք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

/29բ/ Ի թուին ՇԳ [503=1054] շարժեցաւ Տուղրիլ սուլտանն Պարսից, անթիւ բազմութեամբ եւ եկն յաշխարհն Հայոց, ի քաղաքն Բերկրի, եւ առ զնա պատերազմաւ եւ մատնեաց զբնակիչսն ի սուր եւ ի գերութիւն։ Եւ անտի յարուցեալ եկն ի յԱրճէշ, եւ պատերազմաւ նեղէր զքաղաքն զաւուրս Ը եւ քաղաքացիքն բազում ընծայիւք առին յանձն զհնազանդութիւն. եւ հաւանեցուցին զնա գնալ եւ առնուլ զՄանծկերտ։ Եւ բանակէր ի տեղին որ Քարագլուխ կոչէր. եւ ի վաղիւն պատեալ զքաղաքն նեղէր պատերազմաւ։ Եւ էր գլխաւոր քաղաքին Վասիլ, որդին Ապուկապայ, այր քաջ եւ պատերազմօղ, եւ զամենեսեան յորդորէր ի պատերազմ։ Ապա սկսան այլազգիքն փորել զհիմն պարսպին, զոր ծանեան հաւատացեալքն եւ փորեցին հանդէպ նոցա, եւ կալեալ զամենեսեան սպանին։ Ապա զայրացեալ /30ա/ սուլտանն, առաքեաց ի Բաղէշ եւ ետ բերել անտի զմեծ բաբանն զոր Վասիլ թագաւորն վասն Հերայ շինեալ էր ԺԵ օղիւ, ահաւոր բարձր։ Եւ յորժամ կանգնեցին՝ դողաց քաղաքն սասանմամբ յահէ նորա։ Յայնժամ գտաւ երէց մի ի քաղաքին եւ շինեաց մեքենայս ընդդէմ նորա, եւ յառաջին քարէն կտրեաց զխոզակ նորա, եւ զօրացան փոքր մի քաղաքացիքն։ Ապա յետ սակաւ աւուրց ամրացուցին այլազգիքն զմեքենայսն եւ հարկանէին զպարիսպ քաղաքին մեծամեծ քարամբք։ Յայնժամ Վասիլն ձայն տուեալ ի քաղաքն ասէր, եթէ ոք ելցէ եւ այրեսցէ զբաբանն զայն, առցէ յինէն տուրս ոսկւոյ եւ արծաթոյ, եւ ի թագաւորէն փառս եւ իշխանութիւն. եւ եթէ ինքն մեռցի՝ ազգականք եւ որդիք նորա ժառանգեսցեն զխոստմունս։ Եւ ահա այր մի եկն յառաջ, հռոմայեցի ֆրանգ, եւ ասէ ես այրեմ զնա եւ զարիւն իմ հեղում վասն քրիստոնէից։ Եւ ետուն նմա ձի ազնիւ, եւ զգեցեալ այրն զրահ եւ սաղաւարտ, հեծաւ յերիվարն եւ կապեաց /30բ/ յինքն նաֆթ Գ շիշ, եւ կապեաց թուղթ ի ծայր ըռմբին, եւ խնդրեաց աղօթս եւ դիմեաց ի զօրս այլազգեացն, եւ նոքա կարծեցին զնա թղթաբեր եւ ոչ խոսեցան ընդ նմա։ Եւ էր միջօրեայ եւ տապ տօթոյ, եւ ամենայն արք պատերազմօղք ննջէին. եւ եկեալ այրն հռոմայեցի մօտ ի բաբանն, եւ կարծեցին թէ ի տես եկն, եւ նոյն ժամայն հանեալ զմի շիշն եհար ի բաբանն, եւ շուր անցեալ եհար զմիւսն, նոյնպէս եւ զերրորդն. եւ բորբոքեցաւ բաբանն եւ այրն դարձաւ ի փախուստ եւ ամենայն բազմութիւնն զկնի։ Եւ այրն զերծեալ անկաւ ի քաղաքն եւ բաբանն կիզաւ. եւ հաւատացեալքն ուրախ եղեն եւ ետուն առնն ինչս բազումս։ Եւ Մօնօմախն լուեալ զայն տարաւ զնա ի Կօստանդինուպօլիս, տուեալ նմա պարգեւս եւ իշխանութեան պատիւս։ Իսկ սուլտանն զարմացաւ ընդ գործ ֆռանգին եւ խնդրէր ի Վասլէն զի տեսանիցէ զնա, եւ խոստանայր տալ նմա պարգեւս. եւ նա ոչ կամեցաւ։ Ապա սկսան փորել ներքոյ /31ա/ պարսպին, եւ քաղաքացիքն հանդէպ նոցա փորեցին եւ երկաթի ճանկով քարշեալ զնոսա սատակէին. եւ առեալ խոզ մի, դրին ի մեքենայն եւ ձգեցին ի բանակն եւ ձայնեցին ի սուլտանն եւ ասեն, ամուսնացիր ընդ դմա եւ տանք զՄանծկերտ պռոյք քեզ։ Եւ յամօթ լեալ եսպան զայրն որ եբեր զնա ի վերայ քաղաքին, եւ դարձեալ գնաց յաշխարհն իւր։