/44ա/
Ի
թուին
ՇԺԶ
[516=1067]
մեռաւ
թագաւորն
Տուկիծն,
եւ
մնաց
որդի
նորա
Միխայլ
անուն,
տղայ
գոլով,
եւ
եկաց
աթոռ
թագաւորութեանն
զամ
մի
անթագաւոր.
եւ
թագուհին
որում
անուն
էր
Եւդոքսիա,
յետ
միոյ
ամի
ունելոյ
զաթոռ
թագաւորութեանն,
բերեալ
իշխան
մի
ծածուկ,
որոյ
անուն
կոչէր
Տիօժէն,
եւ
ամուսնացաւ
ընդ
նմա,
եւ
պահեաց
զնա
ի
սենեկին.
եւ
կոչեաց
զԿեսառոսն,
որ
էր
եղբայր
Տուկծին,
եւ
ասէր
ցնա
փորձելով,
զի՞նչ
արասցուք
զի
աթոռ
թագաւորութեանս
անտէր
կայ,
եւ
Միխայլն
տղայ
է.
եւ
կամէր
պատրողական
բանիւք
կորուսանել
զնա։
Ասէ
Կեսառոսն
ցթագուհին,
եւ
ինձ
զի՞նչ
փոյթ
է
այդ,
զի
ահա
ես
եւ
որդիք
իմ
ծառայք
եմք
քո,
եւ
դուք
ում
եւ
կամիք
տուք
զթագաւորութիւնդ։
Եւ
զարմացեալ
թագուհւոյն
ընդ
իմաստութիւն
նորա՝
ասէ,
արի
մուտ
ի
սենեակդ
եւ
երկիր
պագ
թագաւորին.
եւ
մտեալ
երկիր
պագանէր,
եւ
գոհանայր
զԱստուծոյ
զի
ոչ
խօսեցաւ
հակառակ
նմա։
Եւ
վաղիւն
տարան
զՏիօժէնն
ի
սուրբն
Սոփի
եւ
օծին
զնա
/44բ/
ամենայն
ժողովովն
թագաւոր։
Ի
սոյն
ժամանակի
սուրբ
հայրապետն,
որդի
Գրիգրի
Մագիստրոսի,
կամեցաւ
ի
բաց
կալ
ի
հայրապետութենէ
ողջունելով
զվարս
միանձնաւորութեան,
յիշելով
զնախնոյն
իւրոյ
զվարս,
զմեծին
Գրիգորի
Լուսաւորչին,
որ
զկնի
այնչափ
չարչարանաց
ի
միայնաստանս
ճգնէր։
Սոյնպէս
եւ
սա
զբարիոք
նախանձն
ունելով,
եւ
յայսմ
խորհրդակից
իւր
եւ
ընկերակից
ունելով
զդպրապետն
իւր
Գէորգ։
Եւ
լու
եղեւ
բանս
այս
առ
ամենեսեան,
եւ
թագաւորն
Գագիկ
եւ
իշխանքն
Հայոց
արգելուին
զնա.
եւ
նա
ոչ
կամեցաւ
լսել
նոցա.
ապա
ձեռնադրեցին
զԳէորգ
վարդապետն
հրամանաւ
նորա,
ընդ
որ
հիացաւ
տէր
Գրիգորիս,
բայց
ակամայ
կամօք
ձեռնադրեաց,
եւ
ինքն
գնաց
ընդ
միանձունս
աղօթելով
յանապատի։
Ի
սոյն
ամի
թագաւորն
Տիօժէնն,
ժողովեաց
զամենայն
աշխարհն
արեւմտից,
եւ
գայր
բազում
զօրօք
հասանէր
ի
գաւառն
տաճ/45ա/կաց,
եւ
պաշարեալ
զՄնպէճ
բազում
մեքենայիւք,
եւ
մասն
մի
փլոյց
ի
պարսպէն։
Եւ
սասանեալ
բնակիչք
քաղաքին
արարին
ամենեքեան
նիւթ
ինչ
խաչաձեւ,
եւ
առեալ
ի
ձեռս
իւրեանց
ելին
առ
թագաւորն.
իսկ
թագաւորն
ողորմեցաւ
նոցա,
եւ
եդ
նոցա
զօրավարս
եւ
հեծեալս
եւ
եղեն
հարկատուք,
քանզի
թագուհին
առաքեալ
կոչէր
զնա,
եւ
նա
գնաց
փութանակի
ի
Կոստանդինուպօլիս։
Ի
սոյն
ամի
ելեալ
տղայ
ամիրայ
մի,
յազգէ
Ալբասլան
սուլտանին,
եւ
կամէր
գաղտ
ապստամբել
ի
Պարսից
եւ
գնալ
ի
Կոստանդինուպօլիս,
եւ
բազում
զօրօք
հասանէր
մինչ
ի
Սեբաստիա։
Եւ
ելեալ
կուրապաղատն
ի
Կոստանդինուպօլսէ
գայր
ընդդէմ
նորա
ի
պատերազմ,
եւ
դիպեալք
միմեանց
պատերազմաւ
մերձ
ի
Սեբաստիա,
եւ
պարտեալ
Յոյնք
եղեն
փախստականք։
Եւ
ի
միւսում
աւուրն
դարձաւ
Թուրքն
ի
վերայ
նոցա
ի
պատերազմ,
եւ
վանեալ
զնոսա
արարին
փախստական,
եւ
կալան
զկուրապաղատն։
Իսկ
զօրք
Յունաց
կուրացեալք
ի
փոշւոյն,
փախստեայ
գնացեալ
ի
տեղի
մի
քարակտուր
որ
կոչէր
Մակռիտի,
եւ
անդ
հո/45բ/սեալ
ի
վայր
եւ
մեռան։
Եւ
զկնի
աւուրց
ինչ
թագաւորն
Հայոց
եւ
իշխանքն
արարին
սէր
եւ
միաբանութիւն
ընդ
մանուկ
ամիրային.
եւ
նա
առեալ
զկուրապաղատն
եւ
զայլ
կալանաւորսն,
արս
իբրեւ
ԳՌ
[3000]
եւ
զանխլաբար
հասանէր
ի
Կոստանդինուպօլիս,
եւ
թագաւորն
ընկալաւ
մեծաւ
պատուով
եւ
եղեւ
այր
բարեսէր։
