Տարեգիրք

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

Ի թուին 513 [=1064] Ալպասլան սուլտանն եկն շատ զօրօք ի վերայ քաղքին Անւոյ, եւ պատեաց զնա շուրջանակի։ Քաղաքացիքն ելին ընդդէմ նոցա ի կռիւ. եւ անօրէնքն բազմութեամբն յաղթեալ դարձուցին [զնոսա] յետս, եւ արգելին ի քաղաքին. եւ ի յամել կռուոյն բեկեցան [քաղաքացիքն] ոչ ունելով օգնութիւն ուստեք. միայն յաղօթս ապաւինեալ զԱստուած խնդրէին յօգնութիւն. եւ էր քաղաքն լցեալ բազում ամբոխիւ։ Եւ բաբանօք փլուցին զպարիսպս քաղաքին, եւ չկարացին մտնուլ ի քաղաքն, խորհեցան դառնալ յետս։ Իսկ իշխանքն զոր դրեալ էին պահապան քաղաքին, պարոն Սմբատ, հայր Բագարատայ, եւ պարոն Գրիգոր որդին Բակուրանայ, սկսան ամրանալ ի կլայն. եւ սուլտանն եւ զօրքն կամեցան գնալ։ Իսկ քաղաքացիքն յամրանալ իշխանացն բեկան, եւ ամենայն ոք ի փախուստ դարձաւ։ Եւ գլխաւորք քաղաքին անկանէին ի վերայ հողոց թագաւորացն, լային դառն զանտիրանալն իւրեանց։ Եւ իմացան անօրէնքն, դարձան յետս, եւ մտան ի քաղաքն, եւ գազանաբար յարձակեալ սրով սկսան կոտորել զամենեսեան. եւ առին գերի զկին եւ զտղայս, եւ լցան աւարաւ. ձգեցին զմեծ խաչն ի գմբեթէն ի վայր, ձգե/36ա/ցին եւ զպլօր կանթեղն որ էր կախեալ ի մէջ եկեղեցւոյն եւ խորտակեցին ի բազում մասունս, զոր բերեալ էր Սմբատ Տիեզերակալն, ընդ բիւր մի ոսկւոյ, որ էր կշիռն ԺԲՌ [12000] լիտր։ Եւ յորժամ ընկեցին զխաչն՝ եղեւ անձրեւ եւ որոտմունք, եւ ելից զդիակունս կոտորելոցն ի գետն եւ մաքրեաց յարենէ զհրապարակս քաղաքին։ Իսկ սուլտանն յոյժ ապաշաւեաց զխորտակումն կանթեղին։ Եւ զխաչն տարան ի Նախջաւան եւ եդին առաջի դրան մզկթին, զի ամենեքեան որք մտանէին եւ ելանէին՝ կոխէին զնա։ Ի ժամանակին յայնմիկ էր Գագիկ արքայն ի Կարս, եւ յղեաց առ նա սուլտանն գալ նմա ի հնազանդութիւն. եւ էր Գագիկ այր հանճարեղ եւ իմաստուն, խորհեցաւ զերծանել ի նմանէ խաղաղութեամբ. զգեցաւ զգեստ սգաւորի եւ նստաւ ի վերայ սեւ բարձի. եւ յորժամ ետես զնա դեսպանն այնպիսի սեւազգեստ, եւ հարցեալ ցթագաւորն ընդէ՛ր ես այդպիսի սեւազգեստեալ. եւ նա /36բ/ ասէ՝ յորժամ մեռաւ բարեկամն իմ Տուղրիլ սուլտանն, եղբայրն Ալբասլանայ, եւ սեւազգեստեալ կամ։ Եւ զարմացեալ այրն երթեալ պատմեաց սուլտանին, եւ նա լուեալ հիացաւ յոյժ. եւ յարուցեալ ամենայն բանակաւն եկն ի Կարս առ տեսութիւն Գագկայ, եւ արար ընդ նմա սէր, եւ զգեցոյց նմա զգեստ թագաւորական։ Եւ արար Գագիկ մեծ ճաշ սուլտանին եւ զօրացն։ Զայս այսպէս արարեալ Գագիկ զերծաւ խաղաղութեամբ. եւ զկնի սակաւ աւուրց դարձոյց զԿարս ի Յոյնս, եւ նոքա ետուն նմա զԾամնդաւ, զԿեսարիա եւ զԽաւատանէքն. եւ այսպէս տապալեցաւ տունս Հայոց։