Խորհրդածութիւնք ի կարգս եկեղեցւոյ

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա
ՈՉ ԻՆՉ անպատշաճ վարկանիմ յետ ՚ի հաւատարիմ վկայութենէ սրբոյ հօրս ուսանելոյ զՀոռոմոց յորդորումն հաղորդութեան, քննել եւ զՓռանգացն։ Քանզի նոքա նուրբ եւ անօսր ընթանան զայս շաւիղ, եւ բազմաց անգիտելի. այսինքն զի ոչ տիրապէս ճաշակեն ՚ի տէրունական սեղանոյն ժողովուրդքն՝ բաշխելով քահանային, այլ՝ այլ իմն նորաձեւ ունին օրէնք օտար յայլ քրիստոնէիցս ազգաց շաւղաց. վասն զի քահանայն որ պատարագէ ՚ի մէջ ժողովրդեան, յետ ճաշակման սուրբ մարմնոյ եւ արեանն՝ զսարկաւագն համբուրէ. իսկ նա իջանէ եւ համբուրէ զմի ոք ՚ի ժողովրդենէն, եւ ՚ի նմանէ ընդ ամենեսեան տարածի համբոյրն երկեւղիւ եւ հաւատով, եւ այսպէս միանան ամենեքեան ընդ քահանային, եւ նովաւ ընդ Աստուծոյ։ Ինձ թուի թէ ՚ի ճարտարութենէ իմաստութեան գտեալ զայս՝ հանճարեղ նոցին առաջնորդաց. զի յորժամ տեսին զեկեղեցի օր ըստ օրէ հեղգացեալս առ սրբոյ մարմնոյն ճաշակումն, որպէս եւ գրեացդ Յոհան, որոց հարկ է հանապազ ՚ի սմա վայելել, նայեցեալ ՚ի տկարութիւնն՝ ոչ կամեցան զժողովեալսն անբաժին ՚ի ժողովրդենէն առնել, այլ հաղորդին Քրիստոսի եւ միմեանց համբուրիւն . քանզի եւ նոյն ինքն ստուգաբանութիւն անուանս՝ զտարացոյց խորհրդոյս մեզ յայտնէ. համբիւր. համն՝ մի ստուգի, այսինքն թէ բազումքն այսպէս հազորդեալ իրերաց միանան, ուստի ճաշակեալ քահանայն զՔրիստոսի միացաւ ընդ նմա, եւ հաղորդեցուցանէ իւր զսարկաւագն համբուրիւն, ձգեալ եւ ՚ի նա զշաղկապ հոգւոյն զոր ընկալաւ ընդ մարմնական ողջունին, որպէս եւ ինքն առ զմարմնոյն Քրիստոսի ճաշակմամբն։ Իսկ սարկաւագն նմին հոգւոյն հաղորդեցուցանէ զամենայն ժողովուրդն, իրերաց եւ գլխոյն Քրիստոսի. այսպէս կամեցան նոքա զտկարութիւն ժողովրդեանն կցորդս առնուլ հաղորդութեանն։
       Իսկ Հոռոմք ոչ այսպէս, այլ այլով օրինակաւ։ Քանզի զնշխար մնացուածոյ պատարագին բաշխէ քահանայն եկեղեցւոյն՝ առ ՚ի նոյն միտս հայելով, այսինքն ՚ի հաղորդութիւնն. զի որք ոչ ՚ի սեղանն, գէթ նշխարի մնացուածոյն լիցին արժանի, եւ մի՛ Քրիստոսի եկեղեցին մեղացն զատեալ՝ մեկնեսցի ՚ի հաղորդութենէ գլխոյն. այլ լիցին այսու փոքրկացեալքն յառաքինութենէ՝ փոքր ինչ նմին հաղորդեալք։ Իսկ որք մաքրեն զանձինս որպէս պարտ է, եւ յօժարամիտ բաղձանօք ՚ի տէրունական սեղանն ընթանան, երկոքին ազգդ հաղորդեցուցանեն սրբոյ մարմնոյ եւ արեանն։ Բայց մուծին երկրորդ օրէնք՝ զիջանելով առ տկարութիւն ժողովրդեանն. քանզի ՚ի սկզբանն ամենեքեան հաղորդէին պատարագին յամենայն օր, որպէս յայտ է յառաքելոյ եւ ՚ի սրբոց հարցն բանից. յետոյ նուազեցաւ սրբութիւն եւ սէրն՝ ըստ որում ուսար ՚ի Յոհաննէ. եւ խորշին ՚ի սեղանոյս բազումք, հայեցեալ ՚ի խիղճս մտաց իւրեանց. եւ նոքա որ խորշին՝ չեն օտարք, այլ մկրտութեամբն հարկաւորապէս անդամք Քրիստոսի։ Հեռանալ ոչ կարեն՝ զի չեն անձանց տեարք, թէպէտ եւ գրաւին ՚ի մեղաց. սորին վասն բարեփորձ հարքն այսու ամբողջ հաստատեցին զառաջնոցն օրէնք հաղորդութեան, զի մի՛ ամենեւին սոքա անբաժին գնասցեն ՚ի շնորհաց հոգւոյն Քրիստոսի։ Այլ ոմն սփռէ յոգիս ազգին իւրոյ զՀոգին սուրբ իջեալ յինքենէ մարմնոյն համբուրիւ, եւ ոմն տայ նոցին զնոյն շնորհ նշխարովք սեղանոյն, եւ պահեն հաղորդ զարդարս եւ զմեղաւորս հանապազ ընթացակցութեամբ գլխոյն իւրեանց Քրիստոսի։