ա.
Մոնոմախօս
կայսր
գտել
՚ի
նոյն
աւուրսն
՚ի
դիւանի
իւրում
զյեկտար
նամակին
Յովհաննու
վասն
խոստման
Անւոյ,
պատգամ
յղեաց
առ
Գագիկ
արքայ`
տալ
յունաց
զԱնի
քաղաք
ընդ
պայմանին
եդելոյ
՚ի
հօրեղբօրէ
նորա
՚ի
Յովհաննէ:
Եւ
Գագիկ
սիրով
ընկալեալ
զպատգամն,
ծառայ
եւ
հպատակ
կայսեր
խոստովանէր
զինքն.
այլ
զհայրենի
ժառանգ
ութիւն
իւր
զԱնի
քաղաք
մեծ
տալ
նմա
չառնոյր
յանձն.
բայց
Մոնոմախոս
պահանջէր
եւ
պնդէր
առնուլ
զայն
՚ի
նմէ:
Եւ
իբրեւ
ետես
կայսրն,
թէ
ոչ
կամի
տալ
Գագիկ,
գումարեաց
զօր
բազում
՚ի
ձեռս
Միքայէլի
Ասիտայ
մեծի
իշխանին
եւ
կուսակալի
արեւելից.
եւ
առաքեաց
՚ի
վերայ
Գագկայ:
Խաղացեալ
Ասիտայ
՚ի
Շիրակ
գաւառ
՚ի
վերայ
Անւոյ`
գուն
գործէր
ոգւով
չափ
զպատուէր
կայսերն
՚ի
գլուխ
տանել:
Տեսեալ
Գագկայ`
ըստ
գրելոյ
Կեդրենեայ
յոյն
մատենագրի.
թէ
ինքն
թէպէտեւ
բարեկամութեամբ
եւ
սիրով
է
ընդ
յոյնս.
բայց
նոքա
՚ի
թշնա
մութիւն
զինէին.
վառեցաւ
եւ
ինքն
ատելութեամբ
ընդդէմ
նոցա.
եւ
առեալ
զզօրս
հայոց`
ել
ընդառաջ
ասիտայ,
եւ
եհար
չարաչար
զզօրս
նորա.
եւ
վանեաց
զնոսա
խայտառակաբար
յաշխարհէ
իւրմէ:
Ընդ
այս
անցք
ձախողակ
ելից
դառնացեալ
յոյժ
կայսերն`
առաքեաց
՚ի
վերայ
հայոց
զՆիկողայոս
զօրավար
մեծաւ
պատրաստութեամբ
եւ
զօրու
ծանու.
զի
յերեսաց
այնպիսի
բազմ
ութեան
ընկճեսցի
Գագիկ:
Ետ
նմա
եւ
թուղթ`
յղել
զայն
առ
Ապուսվար
պարսիկ`
որ
էր
իշխան
Դունայ,
զի
որչափ
ինչ
ձեռնհաս
իցէ`
ասպատակաւ
նեղեսցէ
զհայս
եղեալս
՚ի
տէրութեանն
Գագկայ:
Յղեաց
նախ
Նիկողայոս
զթուղթ
կայսերն
առ
Ապուսվար.
միանգամայն
եւ
ինքն
յաւել
գրել
առ
նա
յորդորանս
գրգռութեան`
խոստանալով
նմա
մեծամեծս,
միայն
թէ
հոգ
տարցի
կատարման
կամաց
կայսերն:
Գրեաց
պատասխանի
Ապուսվար,
եւ
ասէ.
յանձն
առնում
կատարել
զկամս
ձեր,
եթէ
կայսրն
գրով
խոստանայցէ
ինձ,
զի
զոր
միանգամ
առից
մարտիւ
՚ի
ձեռաց
Գագկայ`
հաստատուն
ժառանգութեամբ
ինձ
լիցի
այն:
Յանձն
էառ
կայսրն
զայս
պայման
Ապուսվարայ.
որոյ
վասն
եւ
Ապուսվար
վաղվաղակի
ձեռնամուխ
եղեւ
՚ի
գործ
դառնութեան.
եւ
դիմեաց
՚ի
վերայ
բազում
ամրոցաց
եւ
բերդից
Գագկայ:
Եւ
՚ի
խաղալ
նաեւ
Նիկողայոսի
՚ի
վերայ`
ել
Գագիկ
ընդդէմ
նորա,
եւ
սաստկութեամբ
մարտեաւ
ընդ
նմա:
Այլ
՚ի
զօրանալ
Ապուսվարայ
՚ի
վերայ
բազում
ամրոցաց`
երկուցեալ
Գագկայ,
թէ
՚ի
վանել
զյոյնս`
վանեսցի
յայլոց,
հաշտ
ութիւն
խօսեցաւ
ընդ
Ապուսվարայ
տուեալ
նմա
բազում
գանձս.
եւ
ապահովեցեալ
՚ի
նմանէ`
եհար
միւս
անգամ
զյոյնս
անհնարին
հարուածովք,
եւ
դարձոյց
յապակա
նութիւն
զամենայն
պատրաստ
ութիւն
զօր
ութեան
նոցա.
եւ
յետին
անարգութեամբ
հալածական
արար
զնոսա
յաշխարհէ
իւրմէ:
բ.
Զայս
այսպէս
վճարեալ
Գագկայ
արքայի`
կասկած
էառ
զՍարգսէ,
թէ
նա
է
գրգռիչ
յունաց
ընդդէմ
իւր.
կալաւ
զնա,
եւ
կամէր
խեղդել.
այլ
նենգամիտն
Սարգիս
բազում
բանիւք
եցոյց`
թէ
ինքն
ամենեւին
չունի
ինչ
ընդ
յոյնս,
այլ`
պատճառ
այս
ամենայն
չարեացս
ասէ`
է
Գրիգոր
Մագիստրոս.
եւ
զի
զբազումս
՚ի
նախարարաց
ունէր
իւր
մտերիմ
բարեկամ,
ընդ
որոց
չարիս
խորհէր
՚ի
վերայ
Գագկայ,
սուտ
վկայութեամբ
նոցա
հաստատեաց
զամենայն
զոր
խօսեցաւ:
Որոյ
վասն
եւ
Գագիկ
թշնամացաւ
ընդ
Գրիգորի
Մագիստրոսի,
եւ
սկսաւ
հալածել
զնա
բազում
իրօք.
որպէս
երեւի
այս
՚ի
բազում
թղթոց
նորին
Մագիստրոսի,
զորս
գրեաց
առ
Պետրոս
կաթողիկոս,
եւ
առ
Սարգիս
վարդապետ ,
եւ
առ
միանձունս
Սանահնի
վանուցն,
եւ
առ
նոյն
ինքն
Գագիկ:
Տեսեալ
ապա
Մագիստրոսի,
թէ
նա
ըստ
գրգռելոյ
անօրինին
Սարգսի
ոչ
դադարէ
՚ի
հալածելոյ
զինքն,
եւ
ջանայ
գումարել
՚ի
վերայ
իւր
զամենայն
զհայս,
եթող
զԱրարատեան
աշխարհ
եւ
գնաց
՚ի
Տարոն
գաւառ.
եւ
ձեռն
էարկ
անդ
շինել
զեկեղեցիս
եւ
զվանորայս,
եւ
զժամատուն
սրբոյ
Կարապետին,
եւ
զփայտաշէն
եկեղեցի
յանուն
սրբոյն
Գրիգորի:
Բայց
քանզի
անտի
եւս
սկսաւ
հալածել
զնա
Գագիկ,
յանձն
արարեալ
նորա
զսկսեալ
շինութիւնսն
՚ի
գործակալ
իւր`
որ
կոչիւր
Հրահատ,
ինքն
ել
եւ
գնաց
՚ի
Կոստանդինուպօլիս,
ուր
վարժեալ
էր
՚ի
տղայութենէ
իւրմէ
՚ի
բազում
իմաստս
հելլենական
գի
տութեան
եւ
յուսումն
աստուածային
գրոց:
Եւ
մինչդեռ
նա
՚ի
Կոստանդինուպօլիս
էր`
՚ի
թուին
հայոց
նղգ.
գտաւ
անդ
եւ
հագարացի
ոմն
Մանուչէ
անուն`
այր
ճարտար`
եւ
հռետորական
արուեստից
վարժ
եւ
բազում
լեզուաց
տեղեակ`
եւս
եւ
հայոցն,
պատուեալ
յամիրայէն
եգիպտոսի,
եւ
յամիրապետէն
Բաղտատայ,
եւ
՚ի
կայսերէն
յունաց:
Սա
բազում
բանիւք
՚ի
վէճ
անկեալ
ընդ
Գրիգորի
Մագիստրոսի`
խօսէր
՚ի
վպ
քրիստոնէական
հաւատոյ.
ընդ
որ
թէպէտեւ
հաճեալ
երեւեցուցանէր
զինքն,
այլ
մեղադիր
աւետարանչացն,
եւ
զոճ
բանից
նոցա
արհամարհէր.
իբր
թէ
ո'չ
են
յօրինեալ
տաղաչափական
արուեստիւ,
որպիսի
էր
գիրք
իւրեանց:
Իսկ
Գրիգոր
Մագիստրոս
պատասխանին
ետ,
թէ
տաղաչափութիւնք`
մարդկային
արուեստիք
են.
իսկ
Աստուած
ոչ
կարօտի
մարդկային
գիւտի.
այլ
եթէ
ասէ
դու
մեծ
ինչ
կարծես
զայդ,
ահա
ես
շնորհօք
Քրիստոսի
Աստուծոյ
իմոյ
գծագրեցից
քեզ
յերիս
աւուրս
հազար
տուն
տաղաչափ
ոտանաւորս`
յԱդամայ
անտի
սկսեալ
մինչեւ
՚ի
յերկրորդ
գալուստն
Քրիստոսի`
համառօտելով
զհին
եւ
զնոր
կտակարանսն:
Ոչ
հաւատացեալ
Մանուչէի`
թէ
նա
կարիցէ
առնել
զայս,
զի
զայն
իբր
աստուածային
իմն
համարէր,
եդ
գրաւ
՚ի
միջի`
խոստանալով
լինել
քրիստոնեայ,
եթէ
՚ի
գլուխ
տարցի
զայն:
Սովին
պայմանաւ
ապաւինեալ
Մագիստրոսի
՚ի
շնորհս
աստուծոյ,
եւ
սկիզբն
արարել
աւարտեաց
՚ի
մէջ
երից
աւուրց,
զոր
խոստացաւն.
եւ
ընդ
արուեստի
առոգանութեան
ընթերցաւ
զայն
առաջի
նորա:
Տեսեալ
զայն
Մանուչէի`
սքանչացաւ
յոյժ.
եւ
՚ի
շարժել
հոգւոյն
սրբոյ
զսիրտ
նորա`
մկրտեալ
քրիստոնեայ
եղեւ:
Զայս
պատմէ
ինքն
Գրիգոր
Մագիստրոս:
Այս
հազար
տունք
ոտանաւորաց
նորա
կան
՚ի
մատեանս
գրոց
յազգին
մերում.
եւ
յիւրաքանչիւր
զոյգ
տունս`
առաջին
տողն
եօթնոտնեայ
յանգի,
եւ
երկրորդն՝
ութոտնեայ.
եւ
սկսանի
այսպէս.
մեծ
են
գործք`
աստուածային,
եւ
սքանչելի`
նորա
բանին:
Եւ
աւարտի
այսպէս.
եւ
քեզ
փառք`
եւ
գոհութիւն,
ընդ
հօր
յաւէտ`
՚ի
սուրբ
հոգին:
գ.
Էր
՚ի
նոյն
աւուրս
եւ
այլ
ամիրայ
ոմն
Աբրեհիմ
անուն,
որոյ
մայրն
հայ
էր
՚ի
Սիսականաց
զարմէ:
Սա
գրեաց
թուղթ
առ
Գրիգոր
Մագիստրոս,
ուր
հաւան
ցուցանէր
զինքն
յօրէնս
քրիստոնէութեան.
բայց
ունելով
տարակոյսս
ինչ`
առաջի
եդ
նմա
երկոտասան
գլուխս
բանից
՚ի
վերայ
քրիստոնէական
վարդապետութեան:
Գրեաց
առ
նա
պատասխանի
Մագիստրոս,
եւ
ելոյծ
զամենայն
տարակոյս
նորա
սքանչելի
վարդապետութեամբ.
եւ
եցոյց
նմա`
թէ
զիա'րդ
անաղարտելի
ճշմարտ
ութիւն
է
վարդապետութիւն
հաւատոյն
Քրիստոսի:
Զարմացեալ
ամիրային
ընդ
բանս
նորա`
գրեաց
առ
նա
եւ
զայլ
թուղթ.
եւ
Մագիստրոս
արար
նմա
պատասխանի.
եւ
հաճեցոյց
զնա:
Գրեաց
Մագիստրոս
եւ
զայլ
թուղթ
առ
նա
՚ի
վերայ
իմաստասիրական
երաց.
այլ
թէ
յետոյ
որպէս
վճարեցան
իրք
Աբրեհիմայ`
չէ
'
յայտ:
Սոյն
այս
Գրիգոր
Մագիստրոս
գրեաց
եւ
զայլ
բազում
ինչ,
եւ
ազգի
ազգի
ոտանաւորս
՚ի
վերայ
պէսպէս
իրաց:
Յօրինեաց
եւ
քերական
ութիւն
՚ի
խնդրոյ
որդւոյ
իւրոյ
Վահրամայ.
եւ
այնուհետեւ
նովին
վարէին
հայք
մինչեւ
յաւուրս
Յակոբայ
կաթողիկոսի
Կլայեցւոյ.
որպէս
վկայէ
Յովհաննէս
Եզնկացին:
Թարգմանեաց
սա
եւ
զբազում
իմաստասիրական
գիրս`
ըստ
վկայելոյ
իւրոյ
՚ի
թուղթն
առ
Սարգիս
վարդապետ
առաջնորդ
Սեւանայ.
ո'չ
եմք
երբէք
ասէ
դադարեալ
՚ի
թարգմանութենէ
եւ
զբազում
մատեանս,
զորս
ոչ
եմք
գտեալ
՚ի
մեր
լեզուս…
եւ
զերկրաչափականն
զԵւկլիդոսին
(իշխանին
մաթեմաթիգայից
)
սկսայ
թարգմանել.
եւ
եթէ
տակաւին
կամեսցի
տր
երկարանալ
մեզ
՚ի
կենցաղումս,
բազում
հոգս
յանձին
կալեալ`
զմնացեալսն
բոլոր
յունաց
եւ
յասորւոց
թարգմանել
ոչ
դանդաղեցոյց:
Եւ
կարօտիմք
քեզ
մերձելոյ
մեզ
յօգնական
ութիւն
այսպիսում
իրողութեանց.
ապա
թէ
ոչ`
աղօթիւք
օգնեսցես
մեզ:
Գրեաց
սա
եւ
զբազում
թուղթս
առ
զանազան
անձինս.
յորս
յայտնի
երեւի
իմաստութիւն
եւ
հանճար
նորա,
եւ
քաջ
տեղեկ
ութիւն
ամենայն
գիտութեանց
եւ
նախնի
իրաց
եւ
պատմութեանց.
եւ
առաւել
եւս
բարեպաշտ
ութիւն
նորա
եւ
մեծագործութիւն.
որով
արար
բազում
իրս
յաշխարհին
Հայոց`
՚ի
շին
ութիւն
եկեղեցեաց
եւ
վանորէից:
Զիմաստ
ութիւն
սորա
եւ
զբարեպաշտ
ութիւն
եւ
զմեծագործ
ութիւն
՚ի
ներբող
առեալ
Շնորհալւոյն`
գրէ
այսպէս`
՚ի
Վիպասան
ութեան
իւրում.
շձ.
Աստուածային
շնորհօք
լցեալ,
իմաստութեամբ
պայծառացեալ.
հօրն
մերոյ
նա
հայր
եղեալ,
ըստ
մայրականըն
միջնորդեալ.
՚ի
յարքայէն
յունաց
պատուեալ
եւ
նահանգաց
յօգունց
տիրել.
տեսականաւն
ճոխացեալ,
եւ
երկիւղիւն
զարդարեալ.
ընդ
Հոմերի
տաղաչափեալ,
ըստ
Պղատոնի
պերճաբանեալ.
յունականին
ներհուն
եղեալ,
յոքնիմաստիցըն
մակացեալ.
զաստուածաշունչ
տառ
վերածնեալ,
օրըստօրէ
՚ի
նոյն
կրթեալ.
եկեղեցիս
վայելչացեալ
՚ի
Հայաստան
աշխարհ
շինեալ.
զկրօնաստանս
յարդարել,
ըզվանականըս
յանձանձեալ.
զարդիւնական
անձն
ընկալեալ,
զվարդապետաց
հոյլք
ժողովեալ.
հայր
ըստ
Յոբայ
որբոց
եղեալ,
այրեաց
զարանց
խնամ
ածեալ.
զնիւթական
գանձ
ստացեալ,
տնանկաց
յանձինըս
սերմանեալ.
զի
մինչ
գարուն
հոգւոցն
հասեալ ,
բազմաբեղուն
պտղաբերեալ.
սա
այսպիսի
վարուք
կացեալ,
ընդ
Աստուծոյ
յուղեւորեալ:
Եւ
Արիստակէս
Լաստիվերտցի`
որ
ականատեսն
էր,
պատուով
խօսի
զՄագիստրոսէն,
եւ
ասէ`
՚ի
գլուխ.
ժ.
թէ
այր
իմաստուն
էր,
եւ
խելամուտ
յոյժ
աստուածային,
որպէս
թէ
ո'չ
այլ
ոք:
դ.
Եղեն
Գրիգորի
Մագիստրոսի
եւ
աշակերտք
բազում,
որք
ուսանէին
՚ի
նմանէ
զփիլիսոփայութիւն.
յորս
երեւելի
էր
Եղիսէ.
որ
եւ
ձեռնադրեցաւ
՚ի
Պետրոսէ
կաթողիկոսէ
եպիսկոպոս
Սեբաստիոյ.
առ
սա
եւս
գրեաց
թուղթ
նա
ինքն
Մագիստրոսն`
բարեյարմար
ազդարարութեամբք
վասն
ընկալեալ
աստիճանին,
սկսանելով
այսպէս.
Լսեմ
զքէն
մանուկ
դու,
որ
գառնդ
երբեմն
ելով`
այժմ
հովիւ
զքեզ
կացուցին:
Եղեն
Մագիստրոսի
որդիք
չորք.
Վահրամ,
Վասակ,
Վասիլ
եւ
Փիլիպէ.
եւ
քանի
մի
դստերք:
Վահրամ
յետ
պայազատելոյ
յիշխան
ութեան
զկնի
հօր
իւրոյ`
եղեւ
կաթողիկոս.
այն
է
մեծն
Գրիգոր
Վկայասէր.
Վասակ
եղեւ
իշխան
Անտիոքայ.
սոյնպէս
եւ
Վասիլ
եւ
Փիլիպէ
կարգեցան
՚ի
գործս
իշխանութեան.
եւ
գործեցին
բազում
գործս
քաջութեան:
Էին
՚ի
նոյն
աւուրս
վարդապետք
ոմանք
՚ի
Հայս
համբաւեալք
իմաստութեամբ.
առ
որս
բազում
անգամ
գրեաց
թուղթ
Գրիգոր
Մագիստրոս:
՚Ի
մէջ
սոցա
երեւելի
էր
նախ
Անանիա
վարդապետ
՚ի
միաբանիցն
Սանահնի
վանաց.
որ
՚ի
խնդրոյ
Պետրոսի
կաթուղիկոսի
արար
զմեկ
նութիւն
չորեքտասան
թղթոցն
Պօղոսի`
հաւաքեալ
՚ի
բանից
Եփրեմի
եւ
Ոսկեբերանի
եւ
Կիւրղի.
արար
եւ
զհամեմատ
ութիւն
չորից
աւետարանաց:
Հանգոյն
սմին
երեւելի
էր
եւ
Սարգիս
վարդապետ
գիտնական
եւ
լեզուագէտ`
առաջնորդ
ուխտին
Սեւանայ.
որ
թարգմանեաց
զպէսպէս
գիրս,
եւ
արար
ճառս
եւ
մեկնութիւնս:
Սոցին
նման
գտաւ
եւ
Գէորգ
վարդապետ
ոմն`
ծաղկեալ
՚ի
նմին
ժամանակի.
եւս
եւ
Սամուէլ
ծերունի`
առաջնորդ
վանիցն
Խնատի.
եւ
այլք:
ե.
Իսկ
Գրիգոր
Մագիստրոս
ցուցեալ
յամի
հաւատար
մութիւն
մեծ
առաջի
Մոնոմախոսի
կայսեր,
եւս
եւ
գործեալ
բազում
երեւելի
գործս
յիշխան
ութեան
նորին.
պատուեցաւ
՚ի
նմանէ.
եւ
էառ
պատիւ
մագիստրոսութեան,
որ
էր
անուն
մեծի
իշխան
ութեան
՚ի
կարգս
զօրավարաց.
եւ
յայնմ
օրէ
կոչեցաւ
նա
Մագիստրոս`
կամ
մաժիստռ:
Լուեալ
Գագկայ
արքային
հայոց
զփառաւորիլ
Գրիգորի
Մագիստրոսի
՚ի
կայսերէ
հաստատեաց
՚ի
մտի.
թէ
յիրաւի
խորհրդակից
է
նա
ընդ
յունաց
ընդդէմ
իւր.
վասնորոյ
եւ
առաւել
եւս
յատել
ութիւն
դարձաւ
ընդդէմ
նորա .
եւ
գրեաց
առ
նա
թուղթ
յանդիմանութեան:
Այլ
Գրիգոր
Մագիստրոս
գրեալ
պատասխանի`
ազդ
արար
նմա,
թէ
այն
ատել
ութիւն
նորա
շարժեալ
է
՚ի
քսութենէ
անզգամաց,
յորս
գլխաւորն
էր
Սարգիս.
Տէր
իմ
ասէ`
ա՞ղէ
Աստուած
զմտաւ
զքս
ութիւն
ոմանց
՚ի
չարն
միտողաց,
եւ
՚ի
վատթարագոյնսն
ըզքեզ
խրատողաց.
եւ
՚ի
խոհական
ութեան
քում
տպաւորեա
'
իբրու
զկնիք
տառի
դրոշմելոյ
զականակիտն
եւ
զվճիտն
բան.
եւ
՚ի
բարձրագոյն
մակարդակ
լեառն
ձգեա
զքոյդ
վեհական
խոհեմութիւն…
Կամիս՞ ,
զի
յաղթեսցեն
ինձ
այլք.
եւ
ո՞չ
պատկառելի
է
քեզ
այն.
քաջ
գիտեմ,
եթէ
յոյժ.
ապա
եթէ
ես
կամեցոյց,
ոչ
է
ինձ
մեղս.
իսկ
եթէ
հարստահարեցից.
այս
մեղս
համարի
ինձ:
Սակայն
եթէ
ոչ
իցեն
այսոքիկ
մեղք,
աղե
արձակեա
'
՚ի
ձեռն
գրոց.
եւ
զօրութեամբն
Աստուծոյ
ցուցից
անդ
իմոյ
(զանմեղութիւն
նմա,
եւ
զնեն
գութիւն
քսու
արանցդ
):
Մինչեւ
յե՞րբ
ոչ
հասեր
՚ի
վերայ
խաբօղ
սուտակասպասից
եւ
թշնամեացն
աստուծոյ…
մինչեւ
ե՞րբ
զկնի
իմ
զքեզ
ախտացեալ.
հակաճառեն
գրով
առաջի
արքայի
ամբաստանել.
եւ
՚ի
լերինս
եւս
գրել
առ
կրօնաւորս
հակաճառ
ութիւն
զինէն.
եւ
զմարդիկս
ժողովեալ
յայպանել
եւ
՚ի
հայհոյել
զիս.
եւ
այսոքիկ
քաղցրասցին
քեզ`
ընդէ՞ր
տէր
իմ:
Ո՞չ
գիտես,
զի
համբերեցի
այսքան
ժամանակ…
ո՞չ
գիտես`
եթէ
երկնչիմ
յաստուծոյ.
տակաւին
խոցոտես
զիս,
եւ
ոչ
երկնչիս
յաստուծոյ
ամենակալէ…
Այլ
ես
ներեմ,
եւ
աղաչեմ
զաստուած,
որ
ձեզ
կեանք
տայ,
եւ
բարի
միտս.
ո'ղջ
լիք:
Զայս
թուղթ
ընկալեալ
Գագկայ`
զղջացաւ
՚ի
միտս
իւր
եւ
զիջաւ
յատելութենէ.
այլ
սակայն
անօրէնն
Վեստ
Սարգիս
անդադար
չարախօս
լինելով
զՄագիստրոսէ`
դարձեալ
բորբոքէր
՚ի
սիրտ
արքայի
զատել
ութիւն
թշնամ
ութեան
ընդդէմ
մեծի
առն:
Յաւել
ապա
արկանել
գրգիռ
թշնամութեան
բազմադիմի
քսութեամբ
՚ի
մէջ
արքայի
եւ
Պետրոսի
կաթողիկոսի,
ընդ
երկոսին
եւս
՚ի
վերին
երեսս
մտերմութեամբ
վարելով
իբրեւ
հաւատարիմ
ծառայ:
Զոր
ինչ
գործէր
արքայ,
չարն
Սարգիս
պատմէր
կաթուղիկոսին`
այլեւայլ
հանգամանս
բանից
՚ի
մէջ
արկանելով .
նոյնպէս
եւ
զոր
գործէր
կաթողիկոսն`
այլով
օրինակաւ
պատմէր
արքայի.
եւ
իւրով
խորամանկ
խաբէութեամբն
երկոցունց
սիրելի
լեալ`
զերկոսին
եւս
ատելի
արար
իրերաց:
Զայս
գործ
գործեաց
Սարգիս
եւ
ընդ
նախարարս
հայոց
եւ
ընդ
արքայ,
եւ
էարկ
՚ի
մէջ
նոցա
ծածուկ
թշնամութիւն.
որ
եւ
եղեւ
սկիզբն
կործանման
եւ
բարձման
թագաւորութեան
Բագրատունեաց:
Եւ
եղեւ
սա
ինքն
Սարգիս
իբր
անօթ
սատանայի,
եւ
գործի
նորա.
եւ
գտաւ
մասամբ
իւիք
նմանօղ
ազգայնոյն
իւրոյ
չարին
Վասակայ
Սիւնւոյ:
