Օգուտ Բժշկութեան

Ղուտրուպ եւ մանիան. Բ այլ ի խէվութենէ որ լինի ի մարդն

Պատճառ ղուտրուպին այս է

Մասուվային որդին ասէ, թէ այս ցաւս ի մալուխուլիայէն ազգ մն է, եւ շատն ի փետրվար ամսնուն լինայ, եւ արիւնն այրի եւ սավտայ դառնայ, եւ կամ ի սավտայի արենէ լինի այս։

Նշան ղուտրուպին այն է, որ աչվին ի փոսն ընկնի, եւ անձն աւաղնայ եւ երեսն դեղնի, եւ հանապազ ի բլբլանքն եւ ի հողվարքն շուրջ գայ, եւ ի ժիր կանչէ, եւ շուրջ գայ, եւ ձայն ածէ։

Ստածումն ղուտրուպին այս է։

Մասուային որդին ասէ, թէ դժար ընդունի ստածումն, այնոր համար որ պատճառն այրած արիւնէն է։ Եւ ի յառաջն երակ առ, հա՛ն զարիւնն, որ վատուժի, եւ տո՛ւր հաւձագ եւ շուրվայ եւ դալար մանր ձուկն. եւ տո՛ւր հազար եւ դդում եփած նշի ձիթով, եւ ի բաղանիս տար եւ եղկ ջրով լից, եւ թէ անձն ուժ կայ՝ լուծումն աֆթիմոնով եւ պանրաջրով եւ սրքնճուպինով. օգտէ։

Ըռօֆօսն ասէ, թէ ցաւուն սրութեան ատենն երակ առ, եւ ոչխրի փաչայ տուր որ ուտէ. եւ սպանդ եւ դդում եփած եւ թերխորով հաւկիթ, եւ նստի ի յեղկ ջուրն. եւ սեւ հալիլայ եւ շէրամլաճ եւ պասվայիճ եւ աֆթիմոնն ծեծէ՛ եւ տո՛ւր ի ժմուն Բ դրամ՝ պանրաջրով, եւ տո՛ւր աւագ թրիաքն. շատ օգտէ։ Եւ թէ քուն չի լինի՝ մանուշակի ձիթով աղջիկմօր կաթ օծէ ի գլուխն. օգտէ. եւ ի բամբակն թաց եւ ի գլուխն դիր. օգտէ որ զըղեղն հովցնէ եւ գիճացնէ։

Մասրճուէն ասէ, թէ մանուշակն եւ զխաշխշին կեղեւն եւ հազրին հունտն եփէ՛ ջրով եւ եղկ ի գլուխն լից, որ քուն բերէ, եւ մանուշակի եւ դդմի եղ ի քիթն կաթեցուր եւ ի գլուխն օծէ, եւ դդմի եւ հազրի հնտով սանպուսայ արա եւ կե՛ր. եւ տո՛ւր զհով եւ զգէճ կերակուրքն, եւ եղկ ջրով հանապազ լվա՛ զգլուխն եւ տա՛ր ի բաղնիս շուտ շուտ, եւ շատ թող չի նստի. շատ օգտէ աստուծով։

Պատճառ մանիային այս է

Գեղիանոս ասէ, թէ ի սաֆրային սրութենէն եւ ի տաքութենէն եւ կամ սէվտայէ սուր այրած։ Մանիայ ասելն պարսկերէն խէվութիւն ասել է, գիտացի՛ր։

Նշան մանիային այն է, որ քուն չի լինի, եւ զինչ տեսնու՝ վախէ, եւ ձրի զրուցէ, եւ հանապազ ի յոտվին նայէ, եւ աւաղ լինի եւ պեղծ երազ տեսնու։

Ստածումն մանիային այս է։

Գեղիանոս ասէ, թէ յառաջն գարէջուր տուր նշի ձիթով եւ դդմի ջրով եւ սրքնճուպինով, եւ լուծում արա թմրհնտով եւ դամոն չրով, եւ տո՛ւր շարապի նինֆար եւ մուզաւարայ մաշով եւ դդմով, եւ տո՛ւր զքասնին եւ զհազարն. եւ թէ գիտենաս, որ անձն խլտ մնացել է՝ տո՛ւր հապի ղարիղոն. եւ թէ չկարէ առնուլ՝ դու հոկնայ դիր կակուղ. եւ հաւձագ եւ գառին միս. եւ զգլուխն ածիլէ՛։ Եւ ա՛ռ մանուշակ եւ ուռի տերեւ, նինոֆար եւ վարդ, գարի կտուած, եւ խաշխշի կեղեւ. զամէնն եփէ՛ ջրով եւ եղկ ի գլուխն լից. եւ զաղջկմօր կաթն ի գլուխն օծէ եւ յականջն կաթեցուր։

Էհանան ասէ, թէ խաշխշին շարապն եւ նռան ջուրն օգտէ. եւ թէ քուն չի լինի՝ ա՛ռ աֆիոն եւ քթին մէջն օծէ եւ ի յոտքն օծէ, եւ ի բաղանիս տար եւ շուտ հանէ, եւ վերջն կիֆալէն երակ առ. թէ պատճառն այրած արիւն է՝ նա տո՛ւր հով եւ գէճ կերակուրքն։

Զաքարիային որդին ասէ, թէ արենէ է՝ երակ առ, թէ ի սաֆրայէ՝ լուծումն արա աֆթիմոնով եւ դեղին հալիլայով. եւ թէ սաֆրային սրութենէն լինի՝ ա՛ռ այարիճի եւ ըստախօտոս Ե Ե դրամ, ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ հապ արա մեծ մեծ, եւ զանձն յիստկելուն յետեւ Բ գիշերն Ա Բ դրամ տուր եղկ ջրով. օգտէ աստուծով։

Եւ լմնցուցաք զմանիանին եւ զստածումն կամօքն Աստուծոյ մերոյ. ամէն։