Օգուտ Բժշկութեան

Սիլ որ է թոքին խոցնալն որ լինայ առ մարդն

Պատճառ

Էհանան ասէ, թէ սուր գիճութիւն որ ժողվի ի թոքն եւ կրծոց ներքեւն եւ խոց առնէ. եւ արիւն եւ թարախ գայ եւ Բ դիհն եւ կամ ի Ա դիհն։

Նշան։

Էհանան ասէ, թէ թոքն խոց լինի եւ անձն ավաղ. եւ կամկեկ ջերմն. եւ հազայ, եւ թարախ գայ ի փողուն, եւ ջերմն տաք լինի, եւ շունչն կարճ եւ կուրծքն ցաւի։

Ստածումն։

Էհանան ասէ, թէ պատճառ չողջանալուն այս ցաւուս այն է, որ թոքն տուն է շնչին եւ օդին, եւ հանապազ շարժման է. եւ շունչն ի հանգիստ, եւ խոց որ դեղ առնես՝ եւ խաղաղ պիտի, որ դեղն շահ այնէ. զի թոքն անխաղաղ է ի ժիր. եւ դժար լինի ստածումն. եւ պատճառ այլ, որ թոքն տուն է պալղամի եւ ի ժիր գէճ է, եւ խոցն չի չորնար, եւ մինչեւ չի չորնայ՝ չի ողջանար։ Եւ դեղն ի յինքն յուշ կու հասնի. եւ ջերմն կու լինի, եւ սիլ լինայ. եւ դժարանայ։ Եւ այս Բ ցաւն հակառակ է մէկն մէկի, այնոր համար, որ ջերմանն գէճ իրվի պիտի օգտէ, խոցին չոր կու պիտի որ ողջանայ. այնոր համար դժար է. եւ այն որ ջերմին շահ է՝ խոցին զէն է, եւ այն որ խոցին շահ է՝ ջերման զէն է։ Բայց լաւն այն է, որ յառաջն ջերմանն դեղն այնէ։ Եւ թէ ցաւն հին լինայ՝ դեղն չօգտէ։ Եւ յառաջ բասիլիկէն երակ առ այն դիհն որ ցաւն է. եւ թէ ուժն ընկեր է՝ լուծէ՛ մատպուխի խիարշամպով, եւ տո՛ւր զինչ պատեհ է։ Եւ թէ կուրծքն չորութիւն լինայ՝ տո՛ւր գառնալեզվի ջուրն եւ նշի եւ դդմի ջուրն եւ մանուշկի ձէթ. եւ պառկելուն ժամն ասպաղօլ եւ զամխ եւ քիթրայ եւ հայկաւ եւ սերկեւիլի լուապ։ Եւ թէ խոցն ի կուրծքն լինի՝ լաւ է, ա՛ռ գարէ ալուր եւ չոր թուզ եւ յէլք նպատ եւ ստածէ՛. օգտէ աստուծով։

Պատճառ

Ֆօլօսն ասէ, թէ այս ցաւս ի պարսամէն յետեւ լինայ եւ զուգամէն եւ նուզլայէն, եւ իջնու գլխուն, եւ հին եւ յերկար հազէն, որ ի խռչկէն շատ արիւն գայ, եւ զթոքն եւ զկուրծքն խոց այնէ։

Նշան։

Ֆօլօսն ասէ, թէ այն որ ջերմն լինայ եւ անձն ավաղ եւ ըղունգն ծռի, եւ գիճութիւն կու հալի, եւ հազայ, եւ արիւն գայ եւ թարախ, եւ ոտվին ուռեց լինայ. եւ կերակուր չուզենայ սիրտն մարդուն։

Ստածումն։

Ֆօլօսն ասէ, թէ այս այնոր համար դժար է, որ թոքն խոցնալն չողջանայ, որ հանապազ փակվի եւ բացվի որպէս դարբնի փուք. եւ զհով քամին ի սիրտն հասցնէ, զտաքն ի դուրս հանէ. եւ թէ այս շարժմունքն պահ մի խաղի՝ նա այն ժամ սիրտն այրէ զանձն եւ ցաւն զօրանայ։ Եւ դեղն այս է, որ տայ զիշուն կաթն. եւ ա՛ռ խաչէփար եւ զոտվին կտրատէ՛ եւ լվա՛, այնոր ջրովն եւ գարէջրով եփէ եւ եղկ տուր որ խմէ։ Եւ թէ ցաւն երեւնայ՝ չէ պատեհ որ լուծես, զի կու վատուժի եւ կու վնասի։ Եւ թէ ջերմն ուժով չի լինայ՝ տո՛ւր հաւկթի դեղնուց եւ պախրու կաթն եւ մանր դալար ձուկն եւ ածու կամ ուլի լեզու եւ երիկամ եւ բակլայի ջուր եւ նշի մէջն եւ հաւձագ. եւ օրն Բ հեղ աւազան դիր, եւ յորժամ հանես՝ ի քիթն մանուշկի ձէթ եւ դդմի կաթեցո՛ւ որ անձն գիճանայ։ Եւ թէ բնութիւն գէճ՝ տո՛ւր զայս դեղերս. օգտէ. - Ա՛ռ զամխ եւ տապաշիր եւ հայկաւ եւ մրտի պտուղ Ա Ա դրամ, ձարխոտ եւ քիթրայ եւ նշայ եւ պանճի հունտ, ծեծէ՛ եւ մաղէ՛ եւ ղուրս արա եւ պզր ղաթունի լուպայով շաղվէ՛ եւ տո՛ւր օրն Բ դրամ խաշխշի շարապով։ Եւ թէ ջերմն բռնէ՝ տո՛ւր գարէջուր. եւ յորժամ թողու՝ տուր կաթն. եւ զբնութիւնն աղէկ աշէ. աստուծով ամէն։