Հայերէն Յիշատակարաններ

ԳՐԻԳՈՐԻ ՆԱՐԵԿԱՑՒՈՅ ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ

Երեւան 6273, էջ 38ա

Գրիչ` Վասիլ

Վայր` Հռոմկլայ

Փառք քեզ անսահման անուն… Շնորհիւ ամենախնամող ողորմութեան Աստուծոյ յանկեալ աւարտեցաւ մատեանս աստուածային սուրբ եւ երանեալ վարդապետին Գրիգորին Նարեկացւոց, ի խնդրոյ աստուածապատիւ սուրբ կաթողիկոսի եւ բարի բնութեան երջանիկ դիդապետի տանս Թորգոմայ տեառն Կոստանդեայ. եւ հրամայեալ իմում նուաստութեանս Վասլի Ուռհայեցւոյ բազմամեղ գրչի եւ ծառայի նորին, զի գրեցի զսա ի վայելումն մեծաշուք անձին իւրոյ եւ յիշատակ բարի հոգւոյ իւրոյ:

Եւ արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք ընթեռնուք զսա ի աղօթէք սովաւ, յիշեսջիք սրտի մտօք զսուրբ հայրապետս մեր զտէր Կոստանդին զստացող սորա, եւ զծնողսն նորին, եւ զեղբայրսն զգնացեալսն առ Քրիստոս: Եւ զմեծաշուք զեղբօր որդին իւր զԹորոս սրբահոգի քահանայն, եւ զորդեակն իւր եւ զվայելուչ պատանին Ստեփաննոս, աղաչեմ յիշել զնոսա առաջի Աստուծոյ:

Բայց գրեցաւ յանմատչելի դղեակս Հռոմկլայ, ընդ հովանեաւ Սըրբոյն Գրիգորոյ եւ Սրբոյ Աստուածածնին եւ Սուրբ նշանին Վանգոյ, ի թուականութեանս Հայոց ՈՂԸ (1249) ի յառաջնորդութեան տեառն Կոստանդեայ ստացողի զսա, եւ ի թագաւորութեան քրիստոսապսակ թագաւորին Հեթմոյ եւ աստուածասէր թագուհւոյն իւրոյ Զապիլի, եւ որդոց նոցին Լեւոնի եւ Թորոսի, որոց տացէ Տէր Աստուած երկար ժամանակս եւ անթիւ աւուրս թագաւորել ի վերայ Հայոց ազգին:

Ընդ որս եւ ես` մեղաւոր եւ նուաստ գրիչս Վասիլ աղաչեմ երկիր պագելով ար գարշապարս ձեր, յիշել եւ զիմ տխմար գրչութիւնս, եւ ծնողսն իմ, եւ զուսուցիչս իմ Կիրակոս…

Յիշեսջիք զՎարդան քահանայ զկապող սորա եւ զՎասիլ կրօնաւոր:

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 7690

Գրիչ` Կիւրակոս

Վայր` Հոռոմկլա

<359b> Փառք քեզ անսահման անուն, եւ անզուգական անձնաւորութիւն Հայր եւ Որդի եւ Սուրբ Հոգի ամենայն եղանակացս, ամէն:

Շնորհիւ ամենախնամ ողորմութեանն Աստուծոյ, յանկ ելեալ աւարտեցաւ մատեանս աստուածային հրամանաւ եւ ծախիւք սուրբ եւ երջանիկ կաթողիկոսիս Հայոց տեառն Կոստանդեա: Քանզի տեսեալ զլաւ եւ զընտիր նիւթ մագաղաթիս, հրամայեալ իմում նուաստ եւ մեղաւոր գրչութեանս լնուլ զփափագ նորա, եւ որպէս զբովանդակ ինչս իւր եւ զկեանս նուիրեալ էր Տեառն, նոյնպէս եւ զայս նիւթ, թէպէտ եւ փոքրագոյն էր ի գիրս Աւետարանի, յաղագս կատարեալ սիրոյն զոր ունէր առ փրկիչն մեր Քրիստոս եւ առ սուրբ հրամանս նորա, ետ եւ զսա գրել եւ վայելչացուցանել յոսկւոյ սրբոյ եւ ի պատուելի երանգաց սիրելի առնել զսա ներքոյ եւ արտաքոյ:

Եւ ես ըստ իմում կարի լցի զփափագ նորա, եւ աւարտեցի զսա ի սուրբ եւ յաշխարհամուտ յաթոռս Հոռոմկլա, ընդ հովանեաւ բազմահաւաք սրբոց որ պաշտին աստ: Ի թուականութեանս Հայոց ՈՂԷ (1249), ի թագաւորութեանս Հայոց Հեթմոյ բարեպաշտի, եւ սրբոց նորա բարի շառաւեղաց Լեւոնի եւ Թորոսի, եւ սրբահոգի թագուհոյ իւրոյ Զապիլի, որոց տացէ նոյն ինքն բանն Աստուած կեանս երկայնս եւ յաղթողս թագաւորել ի վերայ ազգիս Հայոց: Իսկ սուրբ դիտապատս Հայոց տէր Կոստանդին, որ ստացաւ զսա ի վայելումն իւր եւ ի յիշատակ հոգւոյ իւրո գանձ անապական յերկինս, գրասէր եղեալ մանաւանդ թէ աստուածասէր, իմացեալ թէ Որ յեկրէ նիւթք, ի նոյն ունին կորնչել, եւ բանն Տեառն մնայ յաւիտեան, ետ գրել յոլով Աւետարանս եւ գրեանս ի պայծառութիւն սրբոյ եկեղեցւոյ, եւ յուրախութիւն մանկանց նորա:

Եւ արդ աղաչեմք զամենեսեան որք ժառանգեէք զսա եւ կամ տեսանէք կամ աւկտիք, յիշեսջիք սրտի մտաւք զսուրբ կաթողիկոսս տէր Կոստանդին, որ ստացաւ զսա, եւ զծնաւղսն իւր, եւ զեղբարս, եւ զքուերս` զվաղ երթեալսն ի Քրիստոս, եւ զեղբաւրորդիս սորա, որ եւ նոքա հանգուցեալ են ի Տէր, եւ որ այժմ կենդանի է սրբասէր քահանայն Թորոս, եւ որդի նորին Ստեփանոս, աղաչեմ զամենեսեան, զի խնդրեսջիք հանգուցելոցն հանգիստ ի Քրիստոսէ, եւ որ այժմ կենդանի է երկար եւ անխռով կեանս ունել որդւովն իւրով եւ ամենայն զարմիւք:

Յերես անկեալ յոքնամեղ գրիչս Կիւրակոս յիշել եւ զիմ անարժանութիւնս եւ զծնաւղսն իմ, զի ողորմեսցի նոցա Տէր ի գալստեան իւրում: Ընդ արժանաւոր յիշատակի յիշեսջիք զմաքուր կրաւնաւորն եւ ըստ հոգւոյ եղբայրն Բարսեղ, որ եբեր զմագաղաթս եւ նուիրեց բանին Քրիստոսի, եւ զԿարապետ սրբահոգի վանական եւ բեմբական քահանայ եւ զամենայն երախտաւորսն մեր, եւ զաշխատաւորսն…

***

ԱՒԵՏԱՐԱՆ

Երեւան 7635

Գրիչ` Սոսթենէս

ա

Զմեղապարտ եւ զանարժան Սոսթենէս յիշեսջիք ի Տէր:

բ

Նուիրող` Աւետեաց

Վայր` Հոռոմոսի վանք

<267a> Աւետարանս Հոռոմոսի վանից Սուրբ Յովանիսի է աւանդեալ ի մեղապարտ ծերոյս յԱւետեացս, որդոյ Խաչեղբաւրն, աղաչէ յիշել յաղաւթս:

Ի ՈՂԸ (1249) թվին:

Ով զմեզ յիշէ բարի մտաւք, ինքն յիշեալ եղիցի յԱստուծոյ եւ յամենայն սրբոց, ամէն:

***

ԺՈՂՈՎԱԾՈՅ

Երեւան 1283

Գրիչ` Սոսթենէս

ա

<180a> Աւրհնեալ Սուրբ Երրորդութիւնն: Գոհ եմ Քրիստոս զքո բարոյս: Աւրհնեալ Սուրբ Նշանն եւ Սուրբ Աստուածածինն եւ Սուրբ Կարապետն: Աստուած իմ Քրիստոս, քո եւ քոոցն եւ ամենայն պարգեւս: դու ես բան եւ գիր, եւ գրող, եւ գրիչ եւ ամենայն պատրաստութիւն գրոյ: Եղիցիս աւրհնեալ դու յամենայն արարածոց: Գիտեմ Տէր յայսմհետէ զի գթաս յանարժանս:

Փառք քո տերութեանդ:

Որք ընթեռնոյք կամ աւրինակէք, յիշեսջիք յաղաւթս զանարժան գծողքս զՍոսթ[ենէս] եւ զՀայր[ապետ] եւ զծնողսն մեր զՍտեփանոս եւ զՏիրատուր ի Քրիստոս հանգուցեալսն եւ առհասարակ զամենայն նընջեցեալսն:

Աղաչեմ յիշել եւ զերկրորդ ծնողսն զԿիրակոս փիլիսոփ[ա] եւ զԴաւիթ միայնակ[եացն], եւ զեղբարսն մեր զՅովաննէս եւ զՊատուականն եւ զայլսն ամենայն, եւ Աստուած յիշողացտ ողորմեսցի:

բ

<46a> Տէր Աստուած, ողորմեա Տիրատրոյ եւ Ստեփանոսի ի քում գալստեանդ:

գ

<112b> ԶԳծողքս Սոսթենէս, եւ եղբարսն զՅովաննէս եւ զՊատուականն յաղաւթս յիշեսջիք:

դ

<F134a> Վայ զիս, վայ զիս, վատ նիւթ եւ գրաւղս:

ե

<145b> Տէր Յիսուս, ողորմեա Ստեփանոսի եւ Տիրատրոյ ի քում գալստեանդ: Զդաստիարակսն եւ զծնողսն զԿիրակոս փիլիսոփայն եւ զԴաւիթ միայնակեացն յիշեսջիք ի Տէր: