Հայերէն Յիշատակարաններ

       1380
      
       ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ՄԱՐԳԱՐԷՈՒԹԵԱՆՆ ԵԶԵԿԻԷԼԻ, ԿԻՒՐՂԻ ԱՂԵՔՍԱՆԴՐԱՑՒՈՅ ԵՒ ՄԵԿՆՈՒԹԻՒՆ ԴԱՆԻԷԼԻ, ՎԱՐԴԱՆԱՅ ԱՐԵՒԵԼՑՒՈՅ
      
       Օքսֆորդ, Տիրայր վրդ . 88, թղթ. 121,
      
       էջ 1632-1635 (տես նաեւ 1405 թ. )
      
       Գրիչ ` Յոհ[աննէս]
      
       վայր` հանդէպ Ոստան քաղաքի
      
       ա
      
       ... Շնորհիւ տեառն սկսայ եւ ողորմութեամբ նորին կատարեցի զսրբոցս զայսոսիկ մեկնութիւն, զոր արարեալ է սուրբն Կիւրեղ Աղեքսանդրու հայրապետն եւ տիեզերալոյս վարդապետն եկեղեցոյ սուրբն Եփրեմ Խորին Ասորին` զմեկնութիւնս Եզեկիէլի մարգարէի: Ընդ նմին եւ զմեկնութիւն Դանիէլի մարգարէի, զոր արարեալ են սուրբ հարքն եւ հայրապետքն` Եփրեմ, Հիպողիտեայ, Ստեփանոս, զորս վերստին դարձեալ հաւաքեաց ի մի զամենեսեան զսոսայ սուրբ վարդապետն Վարդան, եւ առատացոյց լուսաւոր բանիւք, եւ եթող անջնջելի յիշատակ իւրն եւ արեանաուացն, եւ ետ ի վայելս մանկանց եկեղեցո:
      
       Սոցին փափաքող եղեալ ես` ապիկարս եւ յետնեալս ի մանկունս նոր Սիոնի, Յոհ[աննէս ], եւ գծագրեցի մեղսամած մատամբ իմով, հրամանաւ սուրբ րաբունեացն մերոց Յոհանիսի եւ Կիրակոսի, որ կան բնակեալ ի սուրբ եւ հռչակաւոր ուխտն, որ կոչի Սուրբ Խաչ, ի գաւառին, որ յորջորջի Սըպատկերտ, հանդէպ քաղաքին Խիզանայ: Արդ, աղաչեմ զամենեսեան, որք լուսաւորիք մակացութեամբ, զերանելի վարդապետքս զՅոհ[աննէս ] եւ զԿիրակոս, առաջի գործառութեան ահաւոր եւ սարսափելի զենման որդւոյն աստուծոյ յիշեսջիք: Ընդ նոսին եւ զարտասանութիւնս ամբասիր հնգից բազմախոնջ ձեռին Յոհ[աննիս]ի, որ գրեցի փափաքելի եւ տենչալի սրտիւ, յիշատակ ինձ, եւ եղբարցն իմոյ` Յակոբ կրաւնաւորի, եւ այլոցն, եւ որոց հանդիպի զկնի մեր:
      
       Դարձեալ, կրկին աղաչեմ յիշման արժանի առնել զամենայն վերոյգրեալքս ի սմայ, եւս առաւել զՅոհ[աննէս ] կրաւնաւոր, որ սիրեաց եւ ընդունեցաւ եւ օգնական եղեւ |եւ | զօրինակն շնորհելով, այլ եւ զեղբայրն իւր զՍտեփանոս կրաւնաւոր` զփոխեալն ի Քրիստոս յայսմ ամի, որ բազում տրտմութիւն եղեւ եղբօրն եւ ամենայն սիրե-
      
       լեացն: Նայ եւ Մկրտչին, որ պատրաստէր զհացն, եւ Վարդան քահանային, որ զբնակութիւն շնորհեաց, եւ ամենայն միեղէն եղբարցս, որ ի սմայ ժողովեալ են: Եւ զԹումայ կրաւնաւոր, որ զաւրինակն շնորհեաց զԴանիէլին: Աղաչեմ յիշել զամենայն երախտաւորսն մեր` զհոգեւոր եւ մարմնաւոր, եւ յիշելոցս եւ յիշողացդ ողորմեսցի տէր Յիսուս Քրիստոս , ամէն:
      
       Արդ, գրեցաւ սայ ընդ հովանեաւ սուրբ Աստուածածնին եւ սըրբոյն Գէորգա զօրավարին, հանդէպ Ոստան քաղաքի: Որք աւգտիք ի սմանէ կարդալով կամ օրինակելով, խոշորութեան եւ սխալանացն անմեղադիր լերուք, զի կար մեր այս էր: Ի թվականին Հայոց ՊԼԱ. (1382):
      
       Հետ. ստացող ` Զաքարիայ
      
       բ
      
       Զստացող գրոցս Զաքարիայ վարդապետս, եւ զծնաւղսն իմ, եւ զեղբարսն, եւ զամենայն արեան մերձաւորս իմ` զկենդանիս եւ զհանգուցեալս ի Քրիստոս, յիշեցէք ի տէր, եւ աստուած զձեզ յիշէ , ամէն:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 7601
      
       Գրիչ ` Գէորգ
      
       վայր ` Երուսաղէմ
      
       Յամի ութհարիւր Հայոց թըւի
      
       Եւ յերեսուն սկսեալ եւ մի (1382),
      
       Ես Գէորգ նւաստ, մեղաւք ի լի,
      
       Եւ ծառայ ծառայիցդ Քրիստոսի,
      
       եկի ի տեղիքս այս ցանկալի,
      
       Ի գերեզման տեառն անմահի`
      
       ՅԵրուսաղէմս պանծալի
      
       Եւ ի քաղաք մեծ արքաի:
      
       Արդ, դուք, որք գայք զմեր կնի
      
       Եւ հանդիպիք սմին իրի, յիշեցէք ի Քրիստոս զանարժանս Գէորգ եւ զծնղաւսն իմ` զԱռաքել քահանայ, նաեւ զամենայն արեան մերձաւորսն ` եղբարբք եւ զարմիւք, որք կարդայք կամ աւրինակէք, եւ դուք յիշեսջիք: Նայ եւ զեղբայրս մեր զԵսայի յիշեսջիք առ տէր Յիսուս, հանդերձ ծնողիւք, որ աշխատեցաւ ի թուխտս եւ ի թանաք եւ ի ծաղիկ, բայց ես մեղապարտ ի յայլակերպութենէն ի հետ գրեցի , ո՜հ:
      
       ԱՒԵՏԱՐԱՆ
      
       Երեւան 4171 (տես նաեւ 1411, 1650 եւ 1727 թ . թ. )
      
       Հետ. ստացող ` Էլբէգի
      
       Արդ, ես` նուաստ ծառայս աստուծոյ Էլբէգի տեսի զսուրբ աւետարանս ի ձեռն այլասեռից ի գերութիւն կրկին անգամ. եւ ես, յոյժ դառնացեալ եւ հեղցամղցուկ սրտիւ տոչորեալ, բազում աղերսանօք եւ սէր ցուցանելով, |եւ | ետու Ճ. (100) դ[ահե]կ[ան ], այլ եւ թափեցի զտիրական հրամանքս, յիշատակ ինձ, եւ ծնաւղացն իմ Բուղիկա, եւ մաւրն իմոյ Գոհարին, ի վայելումն որդո իմոյ Ներսէս քահանաի, զոր տ էր աստուած վայելել տացէ խորին ծերութեամբն, եւ որք այլ աշխատեցան ի տուրք եւ ի գին սորայ` Խէրադին ներկարարն, եւ մայրն` Թաջ-Խաթունն, եւ Գոհար-Խաթունն, եւ դուստրն իւր` Նասրաթ: Աղաչեմք զձեզ դասք սրբայզան եւ զլուսերամ քահ[անայից ], յորժամ կարդայք առաջի սուրբ սեղանոյն. յիշեսջիք ի մաքրափայլ յաղաւթս զմեզ, եւ զերախտաւոր զհոգեւոր հայրն մեր զտէր Ստեփանոս, եւ զորդին իւր զՅակոբ քահանայ, զի յոյժ կամակից եղեն եւ առաջնորդ սուրբ աւետարանիս, եւ զաւակին իմ Ներսեսին ուսմանն, զոր տէր աստուած վարցայհատոյց լինի հարիւրայպատիկ եւ ի հանդերձելումն , ամէն:
      
       ԹՎ . ՊԼԱ. (1382):
      
       ԳԻՐՔՍ ՅԱՂԱԳՍ ՎԵՑՕՐԵԱՅ ԳՈՐԾՈՑ ԱՐԱՐՉՈՒԹԵԱՆ
      
       ԲԱՐԹՈՒՂԻՄԵԱՅ
      
       Երեւան 1656
      
       Գրիչ ` Մխիթար
      
       Զաղքատս եւ զունայնս ի մարմնոյ արդեանց եւ առաւել ի բարի գործոց զՄխիթար բանի սպասաւոր յիշման արժանի մաղթեմ, բանի սիրողք, զի ի գիշերի եւ ի տըւընջեան թաքնաբար եւ երկիւղիւ սեւագրեցի, վասն տառապանաց աղքատութեանց, որ կայ յերկար ի մարմինս սեռաբար: Եւ անմեղադրութիւ նս խնդրեմ խոշորութեան եւ սխալանաց, զի վասն կարեաց եւ անձեռնահաս լինելոյ այսչափս ժամանեցի, ի թվ. ՊԼԱ. (1382ֆ ), Լ . (30) օր: