Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[Զ] ՎԱՆՈՐԱՅՔ ԵՒ ԵԿԵՂԵՑԻՔ

Եւ այլ աւուր ելեալ շրջեցաք ի մէջ քաղաքին եւ տեսաք զարմանաշէն տներ ի մէջ խորս ծովու՝ յոյժ բարձր, չորս, հինգ, վեց տապաղայ եւ կամարակապ բարձրաբերձ. նոյնպէս կամուրջս անտես եւ անհնարին գործ տեսողացն։

Այլ եւ տեսաք վանք մի գեղեցիկ եւ խիստ վայելուչ գմպէթաշէն կամարակապ. այլ եւ բազում վանորայք հաբեղայից եւ կուսանաց եւ մեծամեծ եկեղեցիք զուտր մարմարիոնեայ, ամէնն փառաւոր մի քան զմի վայելուչ. զի աչք հազար պիտի տեսողացն։

Եւ ասին թէ վանք մի կայ մեծ, որ հինգ հարիւր կոյս աղջիկ կա[յ] ի նմա. եւ այն վանքն ընկենուն տղաք պոռնիկ կանայքն։ Զի այսպիսի սահման կայ յաշխարհն Ֆռանկաց. ամէն քաղաք կայ եկեղեցի մի ապաստանից, որպէս ի հինն ութ. զի թէ ոք մարդ սպանանէ կամ այլ ինչ եօթն մահացու մեղք գործէ եւ փախչի յեկեղեցինն այն ազատի եւ այլ ոչ ոք իշխէ զնա հանել անտի, եւ եթէ եւ թագաւորն գայցէ։

Եւ վանք մի այլ կայ կուսից. որ ինչ բոզ կամ այրի կամ կոյս յղասցի, նա գիշերով բերեն եւ այն վանքն ձգեն. զի կայ պատուհան մի եւ վերեւն զանկակ մի. անդ դնեն զտղայն եւ զարնեն զանկակն. իսկոյն իմանան եւ գան առնուն տանին զբիճն փութով եւ սնուցանեն կաթամբք այծից եւ ոչխարացն, մինչեւ զարգասցի եւ ի չափ հասակի հասցէ։ Ապա մայրապետն կոչէ զամենայն  կուսանս. կոչէ եւ զտղայն ի պոռնկութենէ ծնեալ առաջի իւր, թէ արու լինի եւ թէ էգ. եւ ասէ ցնոսա. Որդեակք իմ եւ դստերք, գիտէք զի մեք չեմք ձեր մայրք, այլ դուք այսպիսի ծնունդք էք։ Եւ զամենայն  մի ըստ միոջէ ծանուցանէ նոցա. ապա քարոզէ նոցա զօրէնս եւ զպատվիրանս Աստուծոյ. այլ եւ ցուցանէ նոցա զճանապարհն Աստուծոյ եւ զաշխարհիս՝ զհոգեւորն եւ զմարմնաւոր։ եւԶի աշխարհն ֆռանկի կոյս աղջկունք եւ կանայք բուն վարդապետք են. եւ չկայ մարդ մի որ կարդալ չգիտնայ. նաեւ համալնին, կէմիճիքն, խաթըրճիք եւ հովիւքն եւս։ եւԴառնա[յ] եւ ասէ դարձեալ.

Ով որդեակք, մինչեւ ցայս տխմար եւ տգէտ էիք. եւ արդ իմաստուն եւ կատարեալ էք. որ գիտէք զչարն եւ զբարին. զի մեք վասն Աստուծոյ սիրուն պահեցաք զձեզ եւ սնուցաք եւ որպէս մայր զամենայն չարչարանս ձեր յանձն առաք. այլ եւ զսուրբ գիրս ուսուցաք ձեզ։ Այդ այժմիկ [1] ասացէք մեզ զի՞նչ է կամք ձեր. կամի՞ք աստ մնալ եւ ծառայել Աստուծոյ մինչեւ ի մահ, թէ աշխարհս մտանէք եւ ամուսնանայք։ Իսկ որք լցեալ են սուրբ հոգ[ւ]ով՝ ասեն. Սուրբ մայր եւ հոգեւոր ծնօղ մեր, ոչ կամիմք ելանել աստի ի սուտ եւ յանցաւոր յախտալի [2] աշխարհս։ Ասէ մայր. Տեսէք եւ զգոյշ լերուք, զի Աստուծոյ ծառայելն դժուարին [3] է որպէս եւ տեսանէքդ։ Եւ նոքա ասեն. Մեք կամաւ եւ յօժարութեամբ յանձն առնումք զամենայն նեղութիւնս եւ զչարչարանս յուսալով յողորմութիւնն Աստուծոյ եւ [ի] ձեր սուրբ աղօթքն թէ զմեզ անարժանս ընդունիցիք ի սուրբ վանս ձեր։ Եւ մայրն տեսեալ զջերմեռանդ սէրն եւ զյօժարութիւնն կամաց եւ զփափագ սրտից նոցա, յետ բազում խրատից եւ վարդապետութեան կտրէ զմազն եւ զգեցուցանէ սքեմ։ Թէ էգ է, մնայ առ նոսա մինչեւ ի մահ ծառայելով Աստուծոյ. իսկ գարուսն առաքեն հաբեղայից վանս. երթեալ անդ եւ անչափ ճգնին եւ կրթին ի վարս եւ ի կրօնս մինչեւ լինին հաբեղայ առաքինի։ Եւ որք ոչ կամին մնալ ի վանսն՝ ասեն թէ Սուրբ մայր, մեք ոչ կարեմք ժուժել վանացս. տուք մեզ հրաման ելանել աստի։ Իսկ նոքա տրօք եւ պարգեւօք հանեն ի դուրս եւ ամուսնացուցանեն կամ յայլ արվեստս տան։ Եւ այսպիսի բարի եւ շահավէտ խրատովն ապրեցուցանեն զբազում հոգիս անմեղ տղայոցն. եւ լինին պատճառ բազում բարեաց, զոր յայլ աշխարհ վասն ահի եւ ամօթոյ ոչ թողուն ծնօղք յառաջ գալ անմեղ տղայոց, այլ դեղօք եւ պէսպէս չարիւք սպանանեն զծնեալս կամ չտան ծնանիլ։



[1]            յայժմիկ

[2]            յաղթալի

[3]            դժւարին