Ուղեգրութիւն

[Բ] ՍՈՒՐԲ ՊԵՏՐՈՍ

Եւ օր մի ելեալ գնացաք ի մեծ եւ ի փառաւոր եկեղեցին Սան Փեթրու, որ է Սուրբ Պետրոս։ Եւ ի ճանապարհին տեսաք մեծամեծ տաշած ու վիմած [1] կամուրջ մի ի վերայ գետին, եւ մին կողմն Պետրոս, միւսն Պօղոս։ Եւ այն կոյս կամրջին անառիկ [2] բերթ մի, որ էր Թօբխանայ եւ Ճէպախանայ, որ կային ի նմայն մեծամեծ թօբեր. եւ բազում ազգ եւ ազգ զէնք երկայն եւ հաստ. զընճիլ մի երկաթէ զուգած էր կամուրջովն. եւ երբ քարշեալ ձգէին [3], նա չկարէր ոք անցանել կամ փախչել։

Եւ կայր Սան Փետրու առջեւն արձան մի մեծ մարմարէ նման Ստամպօլայ մօյտանին, կանգնեցուցած ի վերայ չորս պղնձէ առիւծու զայն ահագին սիւնն եւ ի գլուխն ոսկի խաչ։ Եւ այլ յառաջ մերձ ի դուռն տաճարին կոփած էր սպիտակ մարմարէ զարմանալի զՊետրոս եւ զՊօղոս, միոյն ձեռն բանալի, միւսոյն սուր։ Եւ մտեալ եկեղեցի՝ տեսաք ի դուռն ներս զսուրբն Պետրոս սպետրէ թափած եւ ներքեւն սնտուկ մի. եւ սահմանք էր որ մտնողքն նախ զոտն համբուրէին, արկանէին ի սնտուկն ողորմութիւն. եւ ապա մտեալ ի մատուռն։ Ուր կայր պատվական սուրբ մարմինն Պետրոսի, զոր անկեալ ի վերայ երեսաց երկրպագեցաք սուրբ գերեզմանին եւ մեղաց թողութիւն խնդրեցաք եւ մեր ննջեցելոց, այլ եւ բարերարաց եւ երախտաւորաց։  Զուխտն կատարեցաք, մեր մուրատին հասաք. դուք այլ հասնիք ձեր մուրատին։

Եւ շրջեալ տեսաք զմեծութիւն եւ զլայնութիւն եւ զերկայնութիւն. զի էր երկայնութիւնն երեք հարիւր քայլափոխ [4] եւ լայնութիւն երկու հարիւր յիսուն. իսկ գմպէթին բարձրութիւնն վեցհարիւր աստիճան. զի դեռ եւս գործէին արվեստաւորքն. եւ վարէն իբրեւ զճնճղուկ երեւէին։ Եւ ի ճառագայթից ոսկոյն եւ երանգոցն պայծառութենէն պշնուին աչք մարդկան։ Եւ կային բազում մարմարէ սիւնք. ոմն սեւ, ոմն սպիտակ իբրեւ զձիւն, ոմն կարմիր, ոմն կանաչ եւ այլն խէտումէտ։ Այլ եւ չորս պատն ամէն տախտակք էին անցուցած մէրմէրէ, որ իբրեւ զհայելի փայլէին եւ զմարդոյ կերպն ցուցանէին։ Եւ բուն տաճարն սօմախի մէրմէռ էր։ Եւ ի մէջ տաճարին ի վերայ սուրբ գերեզմանին շինած էր ի վերայ չորս մեծամեծ հրեշտակաց գմպէթայարկ կամար եւ մէջն խորան. եւ այն էր աւագ խորանն։ Եւ կախեալ կային բազում կանթեղք մեծամեծք յոսկոյ եւ արծաթի ի վերայ սուրբ Գերեզմանին, որ տիւ եւ գիշեր ի վառ կային։ Այլ եւ եկեղեցոյ ներքեւն մաղարայ էր, ուր բազում նշխարք եւ խորանք սրբոց կային. եւ պատերն ամէն սօմախի գեղեցիկ մէրմէրէ պատած էր։

Եւ ելեալ անտի գնացաք զՈղորմութեան դուռն համբուրեցաք։ Եւ ասին թէ Ողորմութեան դուռն յիսուն տարին ապա բացվէր ըստ յոբելինի ազատութեան. եւ տեսան որ հազարէն մէկն չի հասնիլ այն օրն. խնդրեցին կարճել. իսկ Փափն քսանուհինգ ամ արար։ Եւ յայնմ ամի, յորում բացվի, յոքնախումբ աշխարհաժողով լինի. զի ամէն երկրէ գան։ Եւ տարի մի կամեցաւ Փափն իմանալ զթիւ ուխտաւորացն. եւ եդ [5] մարդիկ ի դրունս քաղաքին եւ գտաւ ՃՌ ըխտաւոր։ Փա՜ռք Աստուծոյ։

Եւ յառաջ գնացեալ շուրջ զեկեղեցեաւ տեսաք բազում արվեստաւորս. ոմանք կոփէին, այլք տաշէին, եւ կէսքն քան[դա]կէին զքարինս. եւ այլք լեռնանման մեծամեծ վէմս սղոցով կտրէին որպէս զփայտ աւազով. եւ այլք այլ ինչ գործէին։ Եւ հարցաք թէ քանի՞ մարդ կու գործէ սորա բոլորն. եւ ասին թէ երեքհազար, թող զայն որ այլ տեղիս։ Հարցաք թէ վաղո՞ւց սկսաք շինել. ասին թէ հազար ամ է եւ դեռ երկուհարիւր ամն չի կատարիլ [6]. եւ դեռ զանկակտուն չունէր։ Եւ ո՞վ կարէ լեզուով պատւել զմեծութիւն եաբուին եւ զծախսն։ Եւ հարցաք թէ ի՞նչ կէլիր ունի Սուրբ Պետրոս. եւ ասին թէ տարին մէկ միլիոն. որ է չորս տարպա հարիւր հազար ֆլորինի, զատ եւ որիշ այնմանէ որ թագաւորք կ՚ուղարկեն օգնութիւն. քովէն ալ շատ կու խարճէ Փափն, դեռ չի օգնել։ Այլ եւ տեսաք լեռնանման սայլս, որ արվեստիւ եւ իմաստութեամբ հինգ, վեց ձիովք ի քաղաքն ածեն անօթիւք, պախարակօք. եւ ազգիազգի հնարիւք երկու, երեք ձին տասն խուլաճ ի վեր հանէ բարձր եւ ի գլուխ եաբուին, որ տեսողացն է սքանչելի, ոչ թէ լսողացն։