Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[ԺԸ]  ՀԱՆԴԷՍՔ ԸՆԾԱՅԱՏԱՐՈՒԹԵԱՆ Ի ՄԷՔՔԷ

Այլ եւ ասին մեզ եթէ ի Մսըր իրեք սէյիր կայ [1] եւ թամաշայ մեծ. որ մեծ շէնլիք եւ տօնանմայք կու լինի. Ա. սուվքէսէմին. Բ. երբ օրդուն [2] Մէքին տանին. եւ Գ. երբ մուխթասիպն փոխի։ Ապա ես զերկուսն միայն տեսի. եւ սուվքէսիմին միայն չտեսայ։ Եւ այնպէս շէնլիք եւ ամբոխ կու լինի յաւուրսն [3] յայն, որ քաղաքն ամէն թունտ կ՚ելնէ. եւ կանայք երբ քէպին կտրեն, զայն իրեք օրն խաւուլ կ՚անեն. զի այս իրեք սէյիրս երթան. զորս ի բազմաց սակաւ մի պատմեցից։

Ատէթ է զի ամէն տարի Մահմատին կոռին վ[ե]րայ սեւ խատիֆայէ օրդու կու տանին. եւ հինն շէխերուն [4] մնայ։ Եւ զայն օրդուն [5] Մսըր պիտի բանի. ամէնն գործած ու սիրմայով նախշած։ Եւ ասին, թէ ԲՃ կին կու գործէ, Բ-ԳՌ մսխալ սիրմա կ՚երթայ. թող զայլ խարճն եւ մարգրտէ շարվածքն։ Խ-ԾՌ կու հայի մէկ օրդուն. ԽՌ ոսկի ալ ճանփուն խարճլխ. եւ աղքատ հաճիքն եւ շատ մարդիկ [6] այնով տանին։ Եւ երբ կատարի՝ առօք փառօք տանին Եշիլ մէջիթն դնեն։ Եւ յետ երկու շաբաթու տասն ազնիւ ուղտ [7] մեծ զարդարեն եւ վրանին խումաշ ձգեն եւ վիզերն դաֆդայ ձգեն. զի նոքա օրդուն [8] վերցնեն։ Եւ այլ բազում ուղտք եւ ձիք զարդարեն. եւ աղա մի կամ փաշայ դային լինի որ զայն տանի. զի մեծ խզմէթ է այն. եւ վասն այն խզմաթին պարոնութիւն կամ փաշութիւն կու տան։ Եւ աղան այն զարդարի հեծելազօրօք. այլ եւ քաղաքացիքն. եւ գան առօք փառօք եւ պատվով մեծաւ, առնուն եւ դնեն ի վերայ տասն ըղտուն. եւ որչափ խուլ կայ եւ ծառայ, պիտի ձիաւորին եւ կազմին որպէս ի պատերազմ։ Իսկ քաղքցիքն եւ ամենայն մերձակայք եւ գեղօրայք ժողովին, որ մէկ խանութ կամ տուն պարապ չի մնար. եւ այնպէս պարուք, երգով, փողով, տաւուլ զուռնայով առեալ տանին քաղքէն ի դուրս. եւ սէյիրճիքն փողոցաց երկու կողմանց երեք-երեք տակ սըխլմիշ են եղել։ Իսկ որք մերձ են՝ մեծաւ տենչմամբ եւ փափագանօք ձեռօք շօշափեն զըղտերն [9] եւ երեսնին շփեն. այլ եւ զօրդուն [10] առնուն եւ երեսն քսեն. եւ որք ձեռնհաս չեն՝ տան զդաստառակս [11] մօտակային, զի նոքա հպեն ի ուղտսն [12] եւ օրդուն գարշելի եւ տան նոցա, զոր տանին յերեսս շփելով եւ հազար երանի տան ուղտուց եւ օրդուին, թէ դուք հպիք Մէհմէտն եւ տեսնուք զՄէքէն։ Եւ այնպէս ձայն եւ աղաղակ լինի արանց եւ կանանց. եւ անդ է տեսանել զլաց եւ զգոչումն անօրինաց։ Զի թէ ի հնումն էր տեսանել զփառս եւ զպատիւ տապանակին սրբոյ կամ յորժամ տանէր Դաւիթ ի տունն Աբիաթարայ քահանայապետի, որ եւ առաւել պատւոյ արժանի էր. բայց սոցա աւելի [13] տեսաք. եւ թէ այն սէրն, հաւատն եւ յոյսն [14], գեղջն եւ փափագն, զոր ունին, եթէ առ Քրիստոս էր, երանելի եւս էր։ Զոր տեսեալ հիացաք ընդ մեծ սէրն ջերմեռանդ [15], զոր քրիստոնեայք բնաւ չունին զայն սէրն դէմ ճշմարտին Քրիստոսի, որպէս նոքա ի սուտ մարգարէն՝ կունտն։ Եւ թէ որպէս նոքա հաճիքն, որ ի Մէքին գնալն որպէս յանձն առնուն զերկար եւ դժար, անջրդի [16] ճանապարհի նեղութիւնն, որ քառսուն օր ջուր չկայ [17], պիտոր ըղտովք ջուր բառնան յամանս ապակեղէնս. եւ զի յոյժ շող է, բազում դեկան մսխեն, մինչ հասանեն. յոլով պատահարաց եւ նեղութեան դիպին. եւ զայն ամենայն առ  ոչինչ համարին, այլ լալով, ողբով, բոկ ոտամբք, զկուրծս բախելով եւ անպիտան համարելով զանձինս տեսլեան կնտոյն։ Եւ ամէն տարի աւելի քան զԽ-ԾՌ հոգի կ՚երթայ [18] ի Մեքան. զի իրեք ճանփով եւ իրեք պապաթ կ՚երթան. մինն ծովով, եւ երկուսն ցամաքով. այս է՝ մինն Հալպով, Շամով. մինն Մաղրապով. եւ ամէնն պիտի յԵրուսաղէմ պիտի հանդիպին, թէ ոչ խութսուզ հաճի ասեն։ Տեսէք թէ որպէս փառք եւ մեծութիւն ունի կունտն եւ որքան նուէր եւ ընծայ տանին, որպէս ի ժամանակս կռապաշտից կռոց. եւ որք անդր հասանեն թէ որպէս սէր ջերմ ցուցանեն. զհող լիզեն ուր շիրիմն [19] է նորա՝ բազում երկրպագութեամբ եւ երկիւղիւ. զըղտուց օլօքս համբուրեն եւ աչաց վ[ե]րայ դնեն, որոյ վ[ե]րայ նստեալ է Մահմատ. վասն որոյ եւ զամենայն ուղտս պատվեն եւ այլ բազում առասպելս առնեն, զոր աւելորդ [20] համարիմ գրել աստ։ Երկու շաբաթ մնայ անդ. անտի առեալ տանին ի Մաքան։

Ունին եւ փոքր օրտու [21] մի այլ՝ հօրն Աբրահամու, զոր Խալիլ Իպրահիմ ասեն. եւ զայն տանին ի գերեզման նորա, մերձ է յԵրուսաղէմ. բայց այնմ ոչ այնպէս պատիւ առնեն, որպէս Կընտին։



[1]            կա

[2]            օրթուն

[3]            աւուրսն

[4]            շէխէրուն

[5]            օրթուն

[6]            մարդիք

[7]            ուխտ

[8]            օրթուն

[9]            զղտերն

[10]          զօրթուն

[11]          զտասդառակս

[12]          ուտղսն

[13]          յաւելի

[14]          ոյսն

[15]          ջերմեռանտ

[16]          յանգրդի

[17]          չկա

[18]          կրթա

[19]          շիրիմն / գէշն

[20]          յաւելորդ

[21]          օրթու