Ուղեգրութիւն

Հեղինակ

Բաժին

Թեմա

[ԻԴ]  ԳՈՎԵՍՏ Ս. ՏԵՂԵԱՑ

Եւ երկուշաբթի մեռելոցին սկսաք պատրաստութիւն ճանապարհին տեսնուլ։ Եւ յորժամ յիշէաք զերթալն՝ սիրտք մեր ճմլէին զմեզ, եւ արտասուք աչաց մերոց թորէր, եւ այնպէս թէ ի [1] ծնողաց բաժանէաք կամ հարսն փեսէ. զի քան զամենայն քաղցր եւ ախորժ սուրբ քաղաքն Երուսաղէմ է. զի մոռացեալ էաք զամենայն նեղութիւնս, զտուն եւ զտեղս մեր. եւ դժար թուէր բաժանիլ մեր յաստուածակոխ տեղեացն այն։ Եւ այնչափ անօրինականք կան եւ ուխտատեղիք եւ իմ երեսս նոցա մոխիր եւ ոչ թէ ամիս, այլ եւ բոլոր տարին չկարէ ոք վճարել զնոսա։

Արդ զորս գովեցից կամ զորս նախ դրւատեցից. զԵրուսաղէ՞մ թէ զԲեթղէհէմ. թէ զսուրբ Սիոն, եթէ զայլսն, ես որ տրուպ եւ փանաքիս եմ. քանզի նա քաղաք է մեծին Աստուծոյ. ի նմա Աստուած երեւեցաւ աշխարհի եւ խօսեցաւ. եւ անտի էառ զհողն եւ ի Բեթղէհէմ ծնաւ, մկրտեցաւ. եւ անդ կատարեաց զամենայն տնօրէնութիւնս եւ զմարդեղութիւնս. եւ ոչ հեռանայր ի նմանէ ամենեւին, որպէս եւ ինքն իսկ ասէր, թէ Ոչ է պարտ արտաքոյ քան զԵրուսաղէմ գնալ. զոր ամենայն մարգարէք, առաքեալք եւ թագաւորք եւ նահապետքն ցանկային եւ փափագէին. որպէս եւ Մովսէս աղաչէր ընդ աղօտս տեսանել եւ ոչ կարաց. զի Երուսաղէմ [2] երկինք է վերին, դրախտ եւ սուրբ քաղաք Աստուծոյ, ուր սկիզբն եղեւ փրկութեան մերոյ եւ դատաստան անդ լինելոց է եւ կատարում. եւ թէ ոք կարէր մի ըստ միոջէ պատմել զէութիւն կամ գրել զփառս մեծութեան նորա, զիարդ կարէր. զի անպատմելի է եւ անասելի. եւ եթէ լինէր ծովն մէլան եւ քարինք ամենայն քարտէզ, ոչ էր բաւական տանել։ Ոչ եթէ ես փանաքիս եւ մեղօք զառածեալս, ոհ ինձ, այլ միայն ընդ Դաւթի համարձակիմ ասել. Թէ մոռացայց զքեզ Երուսաղէմ, մոռասցէ զիս աջ իմ. եւ թէ կցեսցի լեզու իմ ի քիմս իմ, թէ ոչ յիշեցից զքեզ, սկիզբն ուրախութեան իմոյ։ Ով սուրբ Երուսաղէմ, որ ամենայն ազգաց գովիս եւ ամենայն լեզվէ երանիս. ով սուրբ Երուսաղէմ, զքեզ եւ ամենայն անհաւատք գիտեն եւ հեթանոսք անվանէ կոչեն. [3] Հրեայք ըղձիւ խնդրեն զքեզ եւ Տաճիկք փափագանօք առ քեզ դիմեն, թէպէտ Մեքէն գնան եւ թէ Մատինան եւ [4] առ քեզ չմտնան, խութսուզ հաճի կոչին։ Անդ ով ոք ոչ գիտաց զքեզ կամ ոչ լուաւ զքո փառաւորեալ անունդ. ուսեալ են եւ մանկունք, գիտեն եւ կոյս աղջկունք. եւ չկայ ոք յարարածս որ ոչ գիտաց զանուն քո սուրբ։ Զի ամենայն ոք որ կամի ծառայել Աստուծոյ, նախ առ քեզ գայ, նախ զքեզ կարդայ, թէպէտ եւ անհաւատք որ զքո Տէրն ոչ ծանեան եւ զշինօղն ոք ոչ իմացան, այլ զքեզ առ հասարակ գիտացին եւ մեծապէս փառաւորեցին եւ պատվեցին հանդերձ Սիոնիւ։ Ուրախ լեր սուրբ Երուսաղէմ, քաղաք Աստուծոյ կենդանոյ. քանզի ի քեզ հաճեցաւ Աստուած կատարել զամենայն տնօրէնութիւնս, ի քեզ բնակեցաւ, ծնաւ, խաչեցաւ, յարեաւ եւ համբարձաւ, ի քեզ ընտրեաց զառաքեալս, եւ ի քեզ արար զամենայն սքանչելիս. առ քեզ է եւ այժմ կենսաբուխ սուրբ Գերեզման, ի քեզ է խաչն աստուածընկալ, ի քէն ոչ ասաց մեկնիլ առաքելոցն, առ քեզ է սուրբ վերնատունն, ուր սուրբ Հոգին էջ։ Եւ համառօտ ասացից, թէեւ ամենայն բանք մարգարէից ի քեզ կատարեցան, այլ եւ ինքեանք աստուածախօսութիւնք եւ փրկութիւն մարդկան, այլ եւ ամենայն տուրք բարիք եւ պարգեւք ի քեզ տվան. այլ եւ յետ մահուան ի քեզ կատարելոց է յարութիւն [5] մեր եւ դատաստան եւ մեր կեանք. դու լինելոց ես դրախտ եւ արքայութիւն, երեսնաւոր եւ վաթսնաւոր եւ հարիւրաւոր։

Երուսաղէմ մարգարէից գովելի, եւ առաքելոց սխրալի, դու ես տեղի արդարոց եւ բնակարան սրբոց եւ քաղաք կենդանեաց մեծն Սիոն։ Ով սուրբ Երուսաղէմ. ի քեզ է Սիոն, Գողգոթայ, Գեթսամանի, Սողոմոնի տաճարն եւ այլն ամենայն։ Ով սուրբ Երուսաղէմ, թագ իմ եւ պսակ, փառք իմ եւ բարձրացուցիչ գլխոյ իմոյ։ Քեզ երկրպագանեմ, քեզ զպարանոցս եւ զծունկս իմ խոնարհեցուցանեմ, քեւ պարծիմ, քեւ ցնծամ, քեւ մխիթարիմ. եւ յորժամ յիշեմ զքեզ՝ զամենայն նեղութիւնս իմ մոռանամ։ Ով սուրբ Երուսաղէմ, գերազանց եւ երանեալ քան զամենայն քաղաքսն. ով սուրբ Երուսաղէմ սիրեցեալդ իմ, որ քաղցր թուիս ինձ եւ առաւել քան զխորիսխ մեղուի, զի որք գան առ քեզ, այլ ոչ կամին գնալ ի քէն, եւս առաւել ես եղկելիս։ Եւ որք մտանեն առ քեզ, միանգամ մտանեն ի քեզ, ոչ յագին սիրով քո, այլ երկիցս եւ երիցս [6] դառնան առ քեզ. թէպէտ հեռու է ճանապարհն, թէպէտ դժուարին է, թէպէտ նեղ եւ [7] անձուկ է, թէպէտ վիշտ է յանհաւատից [8], երկիւղ յԱրաբացոց [9], հալածանք ի Տաճկաց եւ այլն. այլ զի համեղ ես, ախորժ ես, հաճոյ ես եւ լի շնորհօք ես եւ Տէր ի քեզ է միշտ եւ յաւիտեան. մի, մի եւ մի սուրբ Երուսաղէմ, ընտիր քաղաք եւ պատվական, սիրեցեալդ ամենեցուն եւ գովեալդ յամենայնի, համբաւեալ եւ փառաւորեալ, մեծարեալ ի հայրապետաց, պատվեալ ի թագաւորաց։ Ո՞վ է որ զքեզ ոչ գովէ, ո՞վ է որ ոչ պատվէ. զի դու ես փառք եւ պարծանք ամենայն [10] աշխարհի եւ ամենայն [11] քաղաքաց մայր. ապաւէն եւ յոյս ամենայն քրիստոնէից, մաքուր աղաւնի. եւ ինձ հիքոյս յոյժ բաղձալի. որ բաղձամ, տենչամ եւ միշտ փափագիմ ի մարմնի միւս եւս տեսանել զքեզ. կամ թէ այլ ոչ հեռանալ ի քէն։ Ով սրբութեանց սուրբ, հոգիս իմ ըղձայ [12] եւ ցանկայ տեսոյդ քում բաղձալի։ Արդ հեռանամք ի քէն սուրբ մայր. գնամք, զատիմք, որոշիմք, բաժանիմք. եւ երթալն մեր յոյժ սուգ եւ տրտմութիւն է մեզ. եւ զրկիլս մեր, քաղցրի՛կ քաղաք, ի քէն է ցաւ. եւ այնպէս է, որպէս զրկիլն Ադամայ ի դրախտէն փափկութեան։ Մի մոռանայր զպաշտօնեայս քո եւ արժանի արա կրկին տեսլեան քո։



[1]            չիք ի

[2]            երուսաղէմք

[3]            Հրէայք յղձիւ

[4]            չիք եւ (առ քեզ)

[5]            արութեան

[6]            երից

[7]            յանձուկ… անհաւատից

[8]            Տե՛ս ծնթ. 936ֈ

[9]            արաբացոց

[10]          ամենեցուն

[11]          ամենայնի

[12]          ըղձա