Դաւիթ
վարդապետն`
որ
յիշեցաւ
ի
սեպտեմբերի
ԻԴ,
ի
հասանիլն
ի
Հաշտարխան`
ըստ
պատուիրանի
սրբազան
վեհին,
արարեալ
էր
զհաշտութիւն
ի
մէջ
ժողովրդեանն
եւ
նուիրակին:
Եւ
ժողովուրդքն
իշխանքն
ամենայն
հաստատեալ
էին
ընդ
նուիրակին
զսէր,
եւ
նուիրակն
սկիզբն
էր
արարեալ
գործոյն
նուիրակութեան:
Եւ
ապա
Դաւիթ
վարդապետն
զթուղթս
գրեալ
առ
սրբազան
վեհն
այսց
աղագաւ
յղեալ
էր
անտի
եւ
ինքն
գնացեալ
ի
Մօսկով
առ
թագաւորն:
Եւ
անտի
եւս
գրեալ
առ
սրբազանն
զթուղթ,
եւ
ծանուցեալ
զհնճիլն
անդ :
Եւ
որոյ
թուղթքն
հասին
աստ
յառաջ
քան
զայս,
որպէս
ասացաւ
ի
սեպտեմբերի
ԻԴ:
Վասնորոյ
եւ
սրբազան
վեհին
ընդ
այս
ուրախացեալ:
Թուղթ
գրեաց
առ
ժողովուրդսն
Հաշտարխանու,
օրհնութիւն
եւ
շնորհակալութիւն
եւ
օրհնութիւն
նոցին`
վասն
զԴաւիթ
վարդապետն
սիրով
ընդունելոյն,
եւ
առնելոյն
զխաղաղութիւն:
Որոց
եւ
ինքն
գրեաց
զներողութիւն,
զանցեալսն
ամենայն
մոռանալով,
եւ
պատուիրեաց
մնալ
ի
նոյն
սէր
եւ
ի
նոյն
խաղաղութիւն,
եւ
զանցեալսն
մոռանալ,
եւ
լինիլ
առ
սուրբ
Աթոռս
ջերմ
եւ
հարազատք :
Եւ
որպէս
ի
յանցելումն
ամի
ի
յունվարի
Ժ,
այժմ
եւս
գրեաց
սրազան
վեհն,
զի
առանց
իւրոյ
կոնդակին
եւ
հրամանին,
ըզսեւագլուխ
եւ
զժողովարար
ոք
մի
ընկալցին:
Եւ`
գրելն
զայս
էր
այնր
աղագաւ,
զի
ժողովարար
ոմն
չիք
Իսրայէլին
արարեալ
էր
անդ
ընդդէմ
սրբոյ
Աթոռոյս
զբազում
լրբութիւնս:
Որոյ
անունն
էր
Սողոմօն:
(Որ
ի
ժամանակս
լուսահոգի
կաթուղիկոսին
եկեալ
աստ,
եւ
աստ
մնալ
ոչ
կարացեալ
վասն
անսանձ
բարուցն,
ել
աստի :
)
Որ
եւ
արկեալ
էր
անդ
ի
մէջ
ժողովրդեանն
զչփոթ
եւ
զյուսահատութիւն:
Քանզի
յորժամ
բարձեալ
էին
զանուն
չիք
Իսրայէլին
յեկեղեցւոյն
(զոր
բարեկամք
նորա
յիշեցեալ
էին
յեկեղեցւոջն ,
)
նա
որպէս
զչուն
կատաղի
արարեալ
էր
անդ
զյոլով
լրբութիւնս,
եւ
ի
մէջ
վայրաղողանջութեանցն
զսուրբ
Խաչն
եւս
էր
հայհոյեալ`
զոր
լսօղքն
իբրեւ
յանդիմանեալ
էին
զնա.
ասացեալ
էր
թէ`
եւս
զՀայոց
խաչն
հայհոյեմ:
Վասնորոյ
եւ
սրբազանն
գրեաց
ժողովրդեանն
թէ`
որպէս
յառաջ
քան
զայս
զչիք
առաքիչն
լուծի
ի
կարգէն
եւ
որոշեցի
ի
հօտէն
Քրիստոսի ,
նոյնպէս
զգա
եւս
ահա
լուծանեմ
ի
կարգէն
եւ
բանադրեմ
Անիծեալք
են
այսուհետեւ
գա
եւ
որք
ընդունիցին
զդա,
եւ
քրիստոնեայ
համարեսցին:
Եւ
պատուիրեաց
սաստիւ,
վարել
զնա
ի
միջոյ
իւրեանց,
զի
երթիցէ
առ
առաքիչն
եւ
կորստակիցն
իւր
չիք
Իսրայէլն,
զի
մի
եւ
ինքեանք
կցորդեսցին
պատժոց
նորա:
Եւ
յանձնարարութիւն
վասն
նուիրակին:
Թուղթ
եւս
առ
նուիրակ
Յովհաննէս
վարդապետն,
մեղադրութիւն,
որ
զգիր
ո'չ
է
գրեալ,
եւ
հարկ
գրել
զորպիսութեանց
գործոյն:
Եւ
զհասարակ
գիրն
յեկեղեցւոջն
ընթեռնուլ
տալ
յատուկ
ծանուցմամբ,
եւ
զչիք
Սողոմօնն
վանել
տալ:
Եւ
զընծայս
առաջնորդին`
(զոր
ցայժմ
չէր
տուեալ ,
)
որ
էր
փիլոն
մի
ազնիւ
եւ
բազմական,
պատուէր
տալ
յեկեղեցւոջն
յատուկ
ծանուցմամբ
եւ
հանդիսաւորութեամբ,
եւ
փառաւորել
զնա,
եւ
միամիտ
առնել,
զի
յայսմհետէ
հարազատութեամբ
ծառայեսցէ
սրբոյ
Աթոռոյս,
զի
եղբայր
մեր
է
ասէ,
եւ
զանցեալսն
ամենայն
մոռացաք
մեք:
Եւ
ինքեան
եւս
պատուէր`
հաշտիլ
ընդ
նմա,
եւ
զփոյթ
ունել
գործոյն.
եւ
մնալ
առ
ամենեսեան
սիրով:
Թուղթ
մի
եւս
առ
Հաշտարխանու
իշխող
Նիկիտայ
Աֆանասիչ
Բէքտովն,
ըստ
խնդրոյ
Դաւիթ
վարդապետին,
շնորհակալութիւն
եւ
օրհնութիւն
վասն
շահելոյն
զԴաւիթ
վարդապետն,
եւ
փութով
յղելոյն
ի
Մօսկով
պատուով
եւ
փառաւորութեամբ:
Եւ
խնդիր
առ
սուրբ
Աթոռս
ունիլ
միշտ
զսէր
եւ
զբարեկամութիւն:
Եւ
ի
դառնալն
Դաւիթ
վարդապետին,
փութով
աստ
յղել:
Թուղթ
եւս
առ
պարոն
Բարդուղիմէոսն,
շնորհակալութիւն
վասն
հարազատութեանցն,
զոր
ցուցեալ
էր
Դաւիթ
վարդապետին:
Առ
որ
յղեաց
զհասարակ
գիրն
ընդ
նուիրակին
ընթեռնուլ
տալ
յեկեղեցւոջն,
եւ
զգիր
իշխողի
տեղւոյն
տանել
առ
նա,
եւ
լաւ
թարգմանութեամբ
հասկացուցանել:
Զգիր
նուիրակին
եւս
առ
սա
յղեաց:
Թուղթ
մի
եւս
առ
Ղզլարու
Եանրայ
մայոր
Նիկոլայիչն,
ըստ
խնդրոյ
Դաւիթ
վարդապետին,
նման
ղթոյ
Հաշտարխանու
իշխողին:
Թուղթ
մի
եւս
ի
Ղզլար,
առ
Թիֆլիզեցի
Ամբակումն,
ըստ
թղթոյ
Բարդուղիմէոսին:
Առ
որ
յղեաց
զթուղթ
իշխօղի
տեղւոյն
տանել
առ
նա
եւ
հասկացուցանել:
Օրինակ
հասարակ
թղթոյն
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն
յերես
ՄՂԶ,
ՄՂԷ:
Այսք
Բ
պահարանաւ,
ի
ձեռն
Ռուս
վաճառականի
ումեմն
Իւանէ
անուամբ
եւ
նորին
թարգման
Գրիգոր
աղային
յղեցան:
Հոկտ.
ԻԹ:
Ժողովարարութեան
թուղթ
տուաւ
Ռափայէլ
անուամբ
քահանայի
միոյ
Բիւզանդեցւոյ:
Զոր
զրպարտեալ
էր
ոմն
հայ,
թէ
ԴՃ
ղուռուշ
տալիք
է:
Եւ
նա
յայսմանէ
փախուցեալ
եկի
աստ,
եւ
խնդրեաց
լալով
ի
սրբազան
վեհէն
զթուղթս
զայս,
զոր
ետ
ի
վերայ
Թօխաթու,
Սեբաստիոյ,
Ակնայ
եւ
Արապկերու,
մի
ամ
պայմանաւ:
Նոյեմ.
Ա :
Ժողովարարութեան
թուղթ
եւս
տուաւ
Յամթեցի
Տօնապետ
անուամբ
հայոյ
միոյ,
եւ
Յօհաննէս
անուամբ
տղայի:
Զի
այս
Յօհաննէս
իւր
Բ
քերբքն
անկեալ
էր
ի
գերութիւն,
զոր
կազմեցեալ
էին
տաճկացուցանել,
եւ
այս
Տօնապետս
գնեալ
էր
զնոսա
ի
գերողացն
ԱՌ
եւ
ԱՃ
ղուռուշ
դրամով,
որոյ
զԵՃ
ղուռուշն
յիւրմէն
տուեալ
էր,
եւ
զՃ
ղուռուշն
մնացեալ
էր
տալիք:
Որոյ
վասն
զբոլոր
տունն
եւ
զընտանիսն
իւր
առ
այն
տաճիկսն
եղեալ
էր
յերաշխի,
եւ
ինքն
եկն
առ
սրբազան
վեհն
խնդրել
զթուղթ,
որոյ
եւ
յԱմթայ
առաջնորդն
եւս
տուեալ
զթուղթ
ժողովարարութեան:
Որոյ
գթեցեալ
սրբազան
վեհն
ետ
նմա
զայս
թուղթս
ի
վերայ
Վանայ,
Մշու,
Դիարբէքրու,
Բալուայ,
Ուրհայու
եւ
Կեսարիոյ,
Ա
ամ
պայմանաւ:
Նոյեմ.
Ա:
Ժողովարարութան
թուղթ
եւս
տուաւ
Բ
Ասորոց,
որք
եղբարք
էին
ի
յերկրէն
Սայմաստու:
Որոց
միոյն
անունն
էր
Ասլան,
եւ
միւսոյն
Նիազ:
Որոց
Գ
որդին
եւ
Բ
դստերքն
անկեալ
էին
գերի
ի
ձեռս
զօրաց
Քեարիմ
խանին,
եւ
գնացեալ
ի
Շիրազ:
Մինչեւ
նա
բազումեամբ
զօրաց
եկեալ
էր
ի
վերայ
Ֆաթալի
խանին
(որպէս
ասացեալ
է
ի
պատմութեան
ՌՄԺԳ
երորդ
ամին,
ի
փետրվարի
ԻԳ :
)
Եւ
զԱ
դուստրն
տաճիկ
ոմն
առեալ
էր,
իսկ
Ա
դուստրն
եւ
Գ
որդիքն ,
Ջուղայեցի
վաճառականի
ազատեալ
էին
Կ
թումանով:
Եւ`
այս
ասորիքս
զԺԲ
թումանն
տարեալ
տուեալ
էին,
եւ
ԻԳ
թումանն
նոքա
բաշխեալ
էին:
Իսկ
վասն
մնացեալ
ԻԴ
թումանին,
մնացեալ
էին
առ
նոսա
գերիքն:
Վասնորոյ
եկեալ
ասորիքն
առ
սրբազան
վեհն,
աղաչէին
տալ
զժողովարարութեան
թուղթ:
Եւ
թէպէտ
ասորիք
էին,
այլ
վասն
Քրիստոսական
հաւատոյն,
ետ
նոցա
սրբազան
վեհն
զթուղթս
զայս,
ի
վերայ
Մահմուտանու,
Հախբակու,
եւ
Սալմաստու,
թէ
ի
վերայ
Հայոց,
եւ
թէ
Ասորաց
եւս`
որք
յայն
տեղիս
գոն
բնակեալք,
մի
ամ
պայմանաւ :
