Յիշատակարան. Մասն II (1767-1776)

Հեղինակ
ՍԻՄԷՕՆ ԿԱԹՈՒՂԻԿՈՍ ԵՐԵՒԱՆՑԻ  

Բաժին
Հայ դասական մատենագրութիւն  

Թեմա
Պատմագրութիւն  Թղթեր, նամակներ, կոնդակներ  
Դիտել
Թուղթ գրեաց սրբազան վեհըն առ Իբրահիմ էֆէնտին (որ ի հոկտեմբերի Լ յիշեցաւ : ) ի Կարս ի պատասխանի թղթոյն իւրոյ: Քանզի կամեցեալ էր սա վասն Մուստաֆայ փաշային ընծայ պատրաստեալ, յի յղեսցէ: Բայց անդ ընծայավայել իր ինչ ոչ էր լեալ զի առնիցէր: Վասնորոյ` գրեալ էր այժմ առ սրբազան վեհըն, զի Դ հատ Քաշանու զարպապ առեա աստի, յղեսցէ առ ինքն: Որորց եւ զգինն խոստացեալ էր յետոյ տալ մեզ: Եւ սրբազան վեհըն ըստ խնդրոյ նորին ` զտէր Վահանն (որ այժմ աստ գտանեցաւ ) յղեաց յԵրեւան: Որ գնացեալ անդ, զմէկ հատ զիպայ, մէկ ջուխա ալ գունով եւ Ա ջուխտ մօռ գունով զարպապ առեալ երեր: Եւ սրբազան վեհըն զգինս նոցին ի վերայ իւրաքանչիւրոցն գրեալ, յղեաց առ նա: Եւ սհիտակ գունով զարպապ եւս էր խնդրեալ նա ի մէնջ. բայց ի նմանէ ոչ գտանեցաւ զի առեալ յղէցաք: Զոր ծանոյց նմա: Եւ այս Դ զարպապի եւ Ա դիպայի գինն եղեւ ԱՃՁԹ ղռուշ. զորս տէր Վահանն ի վերայ միմեանց էր գնահատել եւ առեալ: Զոր ոչ ծանոյց նմա. այլ նորին վէքիլխարճ ) պարոն Գէորգին ծանոյց: (Որպէս ասելոց եմք յետոյ ի թղթոջ նորին : ) Այեւ` վասն նորա ընծայ եւս յղեաց ընդ դահրաշի Սողոմօնին: Որք են այսք: ԱՃ լիտր բրինձ, Ժ լիտր զայսի չիր. Ա ղութիով Ագուլեաց մալաչի տանձ. Ա բղղով պատրճանի թթու, եւ փոքր ինչ վարդեջուր: Զորս եւ գրեալ ծանոյց նմա: Որում եւ ծանոյց եւս զորպէսն Արապկերու Առաջնորդ հանգուցեալ Պետրոս վարդապետին: Եւ խնդրեաց, զի գրեսցէ առ Մուստաֆայ փաշայն, զի զինչսն նորին զորս առեալ է, տացէ մեզ :
       Թուղթ եւս սիրոյ առ Ղարաբէկն գրեաց ի Կարս (որ յամսոյս Ը յիշեցեալ է ) եւ ըստ խոստմանն իւրոյ (որպէս յամսոյս Ը ասացաւ ) վասն նորա եւս փոքր ինչ բրինձ, եւ զմէկ հոխայ վարդեջուր յղեաց: Զոր ծանոյց նմա :
       Թուղթ եւս սիրոյ առ Գիւմրիւկչի Թուրք Հասան Աղայն գրեաց` եւ վասն նորա եւս փոքր ինչ բրինձ եւ զԱ հոխայ վարդեվջուր յղեաց: Որում եւ ծանոյց զյղելն :
       Թուղթ մի եւս առ Մուստաֆայ փաշայի սառաֆ մահտեսի Փիլիպպոսն գրեաց. (որ ի պատմութեան ՌՄԻԱ երորդ ամին եւ ի յօգոստոսի ԺԳ յիշեցեալ է : ) Որում եւ ծանոյց վասն ընչիցն Պետրոս վարդապետին քան զայս յառաջ ի դեկտեմբերի ԻԳ եւ յմսոյս Ը զթուղթս գրելն առ փաշայն, (եւ առ ոմանս անձինս եւս . ) զի տացէ մեզ զայն: Եւ պատուէր` զի ինքն եւս յորդորեսցէ փաշային, զի զինչսն նորին տացէ մեզ: Եւ թէ վասն էր երկիցս անգամ ի գրելն սրբազան վեհին զթուղթս առ փաշայն եւ առ յայլս վասն ընչիցն Պետրոս վարդապետին, յայնժամ զսովաւ զանց արար: Որոյ պատճառն է` զի յայնժամ լուաք զսմանէ , թէ ոչ է անդ. այլ ի գնալն փաշային ի Շամ, հրաման է առեալ ի նմանէ, եւ գնացեալ ի տուն իւր: Բայց յետոյ սորին յուրեք գնալն աստ եղեւ. վասնորոյ` այժմ գրեաց :
       Թուղթ մի եւս առ Յամթայու Առաջնորդ եւ սրբոյ Աթոռոյս նուիրակ Կարապետ վարդապետն գրեաց ի Յամիթ: Որում եւս ծանոյց կրկին զթուղթ գրելն իւր առ փաշայն վասն ընչիցն Պետրոս վարդապետին: Եւ զթուղթ մահտեսի Փիլիպպոսին ի թղթոջս եդեալ յղեաց առ սա զի տացէ նմա եւ ասասցէ, զի յորդորեսցէ զփաշայն առ ի տալ մեզ զինչսն Պետրոս վարդապետին: Թուղթ եւս առ Իբրահիմ էֆէնտու Վէքիլխարճ պարոն Գէորգն (որ ի սեպտեմբերի Ը յիշեցեալ է . ) գրեաց ի Կարս ի պատասխանի թղթոյն իւրոյ: Զի Իբրահիմ էֆէնտին բաց յինքենէ գրելոյն զթուղթ առ սրբազան վեհըն վասն իւր խնդրեալ զարպապիցն, սմա եւս էր գրեցուցեալ, զի զայնս առեալ յղեսցէ եւ մի զանց արասցէ: Զոր առեալ սրբազան վեհըն յղեաց առ սա: Որում եւ ծանոյց զյղելն, եւ զգինս նոցին (ձթ ): Եւ պատուէր` զի զընծայսն մեր զորս ընդ դահրաշի Սողոմօնին յղեաց անդ, ի միասին տարեալ, Էֆենտուն եւ իւրաքանչիւր տեարցն մատուսցեն: Նա եւ ծանոյց սմա զորպէսն Արապկէրու Առաջնորդին, եւ պատուէր` ասեալ էֆէնտուն, զի վասն ընչիցն նոցին գրեսցէ փաշային, զի յետս տացէ մեզ. զի մի չար օրինակ լիցի այլոց: Այլ եւ վասն հոգալեաց ինչ ի պէտս սրբոյ Աթոռոյս, հրամանաւ եւ գիտութեամբ սրբազան վեհին. զԹուղթ մի եւս Աթոռակալ Գալուստ վարդապետն գրեաց սմա, զի զայս ինչ հոգացեալ յղեսցէ: Որոյ աղագաւ եւ սրբազան վեհըն պատուիրեաց սմա, զի նորին գրեցելոցն առ ինքն` կատարումն տացէ: Զայս վերոյիշեալ թուղթքս ետուք դահրաշի Սողոմօնին եւ ընծայիւք յղեցաք ի Կարս , զի զայն թուղթսն զորս անդ գրեցաք, ընդ ընծայիցն իւրաքանչիւր տեարցն տացէ, եւ զթուղթսն մահտեսի Փիլիպպոսին եւ Կարապետ պետին եթէ Ղարաբէկն ի Յամիթ իցէ երթալոց, տացէ նմա, զի ընդ իւր տարեալ տացէ նոցա: Եւ թէ ոչ` պարոն Գէորգին տացէ, զի յղեսցէ առ նոսա: Ել դահրաշի Սողոմօնն հանդերձ քանի մի զինակրիւք ի յունվարի ԺԳ :
      
       Ի Յամիթ` Առ Մարիամ կինն` միամտութիւն վասն որդւոյն իւրոյ :
      
       Յամթեցի Մարիամ յանուն կին ոմն` զտասնամեայ Պօղոս զորդին իւր ընդ ... իւրոյ Պաղտասարին յղեալ էր ի սուրբ Աթոռս, առ ի մնալ աստ եւ ընթեռնուլ, զոր եւ նա բերեալ աստ, յանձնեաց մեզ: Եւ ի վերադառնալն նորին աստի ի տեղի իւր , ի սրբազան վեհէն զթուղթ խնդրեաց: Վասնորոյ` եւ սրբազան վեհըն զթուղթ մի միամտութեան գրեաց առ մայրն աղային, զի զՊօղոս զորդին իւր զոր ընդ Պաղտասարին յղեալ էր ի սուրբ Աթոռս, առ մեզ հասեալ իմասցի, եւ միամտեսցի : Եւ ի յանձնելն մեզ Պաղտասարին զՊօղոս աղայն, պատմեաց մեզ զնմանէ թէ` ինքն խնդրեաց աղերսիւ ի մօրէն յղել զինքն ի սուրբ Աթոռս առ ի ուսանել: Ել Պաղտասարն ի յունվարի ԺԶ :