Թուղթ
միամտութեան
գրեաց
սրբազան
Վեհըն
առ
Կարսայ
նուիրակ
Յակոբ
վարդապետն:
Որ
ի
նուիրակական
արդեանցն
իւրոց,
(ԹԴ
)
դրամ
էր
հասուցեալ
մեզ,
զոր
տուեալ
էր
երկաթի,
բահի`
եւ
զաթրանի
եւ
ընդ
մահտեսի
Յօնանին
ի
սուրբ
Աթոռս
յղեալ :
Որոյ
սակս
է
պատուէր`
զի
զթուղթս
զայս
իբր
ղապզ
առ
ինքն
պահեսցէ,
զի
յաւուր
հաշուատրութեան
իւրոյ
պիտոյասցի
հաշուատրութեան
իւրոյ
պիտոյասցի
ինքեան:
Եւ
որպէս
քան
զայս
յառաջ
ի
յունվարի
ԺԳ,
եւ
այժմ
եւս
գրեաց`
զի
վասն
օրհնութեան
սրբալոյս
Մեռոնին,
Լ
թիլանի
լաւ
զեթեաղի
առեալ
յղեսցէ:
Եւ
պատուէր`
թէ
գրեալ
եմ
Սուքիաս
վարդապետին,
զի
թէ
դու
յայդր
չլինիցիս,
նա
առնուցու
զզեթեաղին,
եւ
յղեսցէ
աստ:
Ուստի`
թէ
այսպէս
լինիցի
ասէ,
յետոյ
դու
զգինն
տուր
Սուքիաս
վարդապետին:
Եւ
Մրտիրոս
վարդապետն
(որ
ի
մարտի
Ե
յիշեցաւ
)
մինչ
էր
յԱխլցխայ,
զկոնդակն
իւր
եւ
զմեռոնն
տուեալ
էր
քահանայի
միոյ`
զի
զարտաքին
վիճակսն
Ախլցխայու
երթեալ
նուիրակեսցէ
եւ
ի
գալն
աստ`
չէր
առեալ
ի
նմանէ.
վասնորոյ`
մինչ
ի
յունվարի
ելն
յղէր
սրբազան
Վեհըն
զմահտեսի
Յօնանն
ի
յԱխլցխա,
պատուիրեաց
նմա
առնուլ
զայնս
երիցուն,
եւ
բերել
ընդ
իւր
աստ:
Իսկ
նա
առեալ
էր
բերեալ
էր
ընդ
իւր
մինչեւ
ցԿարս:
Եւ
անդ
ինքնագլուխ
տուեալ
նուիրակին:
Յորմէ
կարծիս
էառ
սրբազան
Վեհըն,
թէ
գուցէ
գողացեալ
իցէ
ի
նմանէ,
եւ
տուեալ
Ախթարմայիցն
կամ
այլոց:
Վասնորոյ`
գրեաց
Յակոբ
վարդապետին,
զի
զորքանութիւն
նորին
գրեալ
ծանուսցէ
ինքեան:
Նաեւ`
փաշայի
սառաֆ
մահտեսի
Փիլիպպոսն`
վասն
Բ
բոյրուլթուիցն,
զորս
խնդրեալ
էր
սրբազան
Վեհըն
ի
փաշայէն
(որպէս
ասացաւ
ի
մարտի
Ե
),
տուեալ
էր
գրողացն
Դ
ոսկի
ի
կողմանէ
մերմէ:
Որոյ
աղագաւ
գրեաց
սմա,
զի
ի
նուիրակական
արդեանցն
իւրոց
Դ
ոսկի
տացէ
նմա:
Եւ
հարկ`
զի
զորպէսն
գործոյն
իւրոյ
միշտ
գրեսցէ
ինքեան:
Փուսուլայ
մի
եւս
գրեաց
առ
սա,
զի
թէ
զզեթեաղին
առեալ
է,
ընդ
գրաբեր
տաճկին
յղեսցէ.
եւ
թէ
տակաւին
չիցէ
առեալ,
ընդ
նմա
յղեսցէ:
թուղթ
մի
եւս
առ
Ղօշավանից
Առաջնորդ
Սուքիաս
վարդապետն
գրեաց:
(Որ
ի
վերդ
եւ
ի
յունվարի
ԺԳ
յիշեցաւ
),
ծանուցանելով
նմա
զգրելն
առ
նուիրակին
վասն
վերոյիշեալ
զեթեաղուն:
Եւ
պատուէր`
զի
թէ
նուիրակն
անդ
իցէ,
լաւ
զեթեաղի
գտցեն,
եւ
Լ
թիլանի
առեալ
աստ
յղեսցեն:
Իսկ
թէ
նուիրակն
մեր
անդ
ոչ
իցէ,
ինքն
առցէ
զզեթեաղին
եւ
մեզ
յղեսցէ,
եւ
զթուղթ
նուիրակին
առ
ինքն
պահեսցէ
զի
յետոյ
տուեալ
նմա
զթուղթն,
առցէ
ի
նմանէ
դրամն:
Այլ
եւ`
վասն
տախտակացն`
(որք
ի
յունվարի
ԺԲ
ի
թղթոջ
նուիրակի
Յակոբ
վարդապետին
յիշեցան
)
զորս
Ղարաբէկն
ըստ
խնդրոյ
սրբազան
Վեհին
առեալ
էր
եւ
առ
սա
եդեալ:
Գրեաց
սմա
սրբազան
Վեհըն`
զի
քիրայով
զտախտակսն
ի
սուրբ
Աթոռս
յղեսցէ:
Զքիրայն`
ինքն
տալ
խոստացաւ
տախտակ
բերողացն:
Թուղթ
մի
եւս
առ
Ղարաբէկն
գրեաց
վասն
զեթեաղուն,
զի
ինքն
եւս
հետեւելով,
լաւ
եւ
նոր
զեթեաղի
գտեալ,
առնուլ
տացէ
նոցա:
Եւ
զի
վերոյիշեալ
մահտեսի
Յօնանն,
ի
դառնալն
յԱխլցխայու
մինչեւ
հանդիպեալ
սարասկեարին,
զվտանկաւոր
իմն
դուռն
բացեալ
էր
վասն
մեր,
(զոր
այժմ
չէ
դէպ
ասել
)
ձեւացուցանելով
այնպէս,
իբր
թէ
օգուտ
մեզ:
Որ
ոչ
թէ
օգուտ
էր
այլ
վնաս
մեծ:
Զոր
ոչ
թէ
վասն
օգտի
մերոյ`
այլ
վասն
իւրոյ
ախտի`
թարց
կամաց
եւ
գիտութեան
սրբազան
Վեհին
արարեալ
էր:
Ընդ
որ
հաճեալ
սարասկեարին`
գրեալ
էր
առ
սրբազան
Վեհըն
առնել
զայն
վաղվաղակի,
իբրու
թէ
օգուտ
է
մեր:
Այլ
ոչ
թէ
հարկադրելով`
այլ
ի
կամս
իւր
արկանելով:
Իսկ
սրբազան
Վեհըն
անկաւ
ի
մէջ
մեծի
տարակուսանաց,
չառնէր`
վտանկէր,
եւ
թէ
առնէր,
տասնապատիկ
քան
զայն
էր
վտանկ:
Ուստի
շիաւրեալ
չգիտէր
թէ
զինչ
արասցէ.
եւ
բարւոք
վարկաւ
ժամանակ
ինչ
թուլատրել
մինչեւ
տասցէ
զվախճանն
թէ
որպէս
լինի:
Բայց
Ղարաբէկն
եւս
էր
գրեալ
առ
սրբազան
Վեհըն
թէ`
եթէ
այդպէս
արասցես`
օգուտ
քոյ
է:
Այժմ
եւս
ի
դառնալն
անտի
տղայոցն,
որք
ի
մարտի
ելն
գնացին
անդ
Կարնեցւոց
թղթովքն
գրեալ
էր
կրկնակի
առ
սրբազան
Վեհըն,
թէ
որպէս
արարեր
զայն
զոր
յառաջ
գրեցաք:
Իսկ
որովհետեւ
(որպէս
ասացաք
)
կամէր
սրբազան
վեհըն
ժամանակ
ինչ
թուլատրել`
վասնորոյ`
զգալուտս
այն
տղայոցն
այժմ
բնաւ
չյայտնեաց
ի
մէջ
այս
թղթոցս,
այլ
գրեաց
յերեսն
թղթոյ
Ղարաբէկին
թէ`
քան
զայս
յառաջ
զտղայսն
զորս
յղեցաք
յայդր
թղթովք
Կարնեցւոցն
տակաւին
առ
մեզ
ոչ
դարձան:
Զի
գիտասցէ,
թէ
տակաւին
չէ
հասեալ
թուղթն
իւր
ազդ
առ
ինքն:
Թուղթ
մի
եւս
առ
փաշայի
սառաֆ
մահտեսի
Փիլիպպոսն
գրեաց
ի
պատասխանի
թղթոյն
շնորհակալելով
իբրու
զնմանէ,
զի
ի
գնալն
մահտեսի
Յօնանին
ի
յունվարի
ելն
ընդ
չորից
կարգաւորացն
ի
յԱխլցխայ,
սա
եւս
էր
գնացեալ
ընդ
նոսա
անդ
հրաամանաւ
փաշային
իւրոյ,
եւ
անդ
որպէս
թէ
աշխատեալ
ընդ
նմա
որպէս
ինքն
գրեալ
էր
սրբազան
Վեհին,
եւ
Յօնանն
եւս
ասէր
զնոյն:
Բայց
սակայն`
կաշառակուր
էին
յղեալ
երունքն
եւս,
ոչ
որպէս
պատուիրեալ
էր
սրբազան
վեհըն
այնպէս
էին
շարժեալ:
Զի
ոչ
զկոնդակն
զոր
գրեաց
առ
նոսա,
յեկեղեցւոջ
ընթերեցեալ
էին,
եւ
ոչ
ինքեանք
յեկեղեցիսն
գնացեալ,
եւս
մերոյ
աւանդութեան
զեկեղեցական
արարողւոթիւնս
եւ
զժամերգութիւնս
առնել
տուեալ
նոցա:
Մինչեւ
Սուլէյման
փաշայն
եւս`
(ըստ
որում
սրբազան
Վեհըն
եւ
սարասկեարն
գրեալ
էին
նմա
)
հարկեալ
էր
զնոսա
երթայ
ժողովել
զնոսա
յեկեղեցին,
եւ
ըստ
մերոյ
աւանդութեան
առնել
տալ
նոցա
զարարողութիւնս,
եւ
զժամանակաւորութիւնս
եկեղեցւոյ
եւ
նոքա
ոչ
էին
արարեալ
այլ
զկաշառ
առեալ
յԱխթարմայիցն
`
հարեւանցօրէն
զբանս
ինչ
խօսեցեալ
էին
ընդ
նոսա,
եւ
դարձեալ
եկեալ:
Բայց
սակայն`
առերես
այժմ
շնորհակալութիւն
գրեաց
նմա
սրբազան
վեհըն:
Չբերելով
նմա
առ
այժմոյս
յերես`
զարարեալն
տիրանենգութիւն:
Բայց
զմահտեսի
Յօնան
ախտաւոր
եւ
տիրանենգ
ծառայն
այլահաճոյ`
վասն
այսր,
նա
եւ
վասն
վերոյ
ասացեալ
վտանկաւոր
բանի
յօրինմանն,
վանեաց
այժմ
յերեսաց:
Այլ
եւ`
ծանոյց
մահտեսի
Փիլիպպոսին
զգրելն
նուիրակին
մեր
եւ
Առաջնորդն
վասն
զեթեաղուն:
Եւ
պատուէր`
զի
ինքն
եւս
մուղայէթ
լեալ ,
լաւ
զեթեաղի
առնուլ
տացէ
նոցա
եւ
յղեսցէ:
Ծանոյց
եւս
զգրելն
առ
նուիրակն
մեր
վասն
իւրոյ
խարճեալ
Դ
ոսկոյն
զի
տացէ
ինքեան:
(Որպէս
ի
վերոյ
ասացաւ
):
Յղեցան
այսոքիկ
ընդ
Ղարահիւսէյնի
փեսայ
Հիւսէինին:
Որ
ել
ի
Ապրիլի
Զ :
Փօլիցայ
ի
Կարին
ի
վերայ
մահտեսի
Փիլիպպոսին,
ի
ձեռն
տաճկի:
Որպէս
ի
վախճանական
պատմութեան
ՌՄԺԶ
-
երորդ
ամին
ասացաւ,
եւ
ի
տեղիս
եւ
անտի
եւ
այսր
յիշեցաւ,
իբրեւ
ետ
մեզ
խանն
զգեօղս
մեր
իջարայով
)
մինչեւ
ցայժմ
յամենայն
ամի
նոյնպէս
արար,
եւ
չկարացաք
հանել
ի
գլխոյ
մերմէ:
Զի
յորժամ
կամէր
սրբազան
վեհըն
թողուլ
ի
բաց.
խանն
խռովէր
եւ
զվնաս
հասուցանէր
մեզ:
Վասնորոյ`
ակամայ
առնուակ
ի
վերայ
մեր
յամենայն
ամի
զիջարայն
գեղջս:
Յայսմ
ամի
եւս
առաք,
եւ
թամասուկ
տուաք
խանին:
Եւ
խանն
դրամ
պարտ
էր
հաճի
Զէյնալուն.
ուստի`
զմեր
իջարայն
նմա
յանձնեաց`
զի
առցէ
ի
մէնջ
ի
տեղի
պարտուցն
իւրոց:
Եւ
նա
ի
Քեալբարայի
Միրզայ
Բաբաբէկ
անուամբ
օտարական
տաճէ
ումեմն
է
դրամս
էր
առեալ`
եւ
ի
վերայ
մեր
բաբաթ
արարեալ:
Յորմէ
մասն
ինչ`
որ
Ծ
թուման,
աստ
ետուք:
Իսկ
մնացեալն
որ
էր
ԱՃ
թուման,
ի
Կարին
տալ
կամեցաք:
Եւ
այժմ
յիշեցեալ
Քեալբալայի
Միրզաբաբայի
ընկեր
հաճի
Ահմատն
երթայր
ի
Կարին:
Վասնորոյ`
եւ
սրբազան
Վեհըն
զԱ
բարաթագիր
գրեաց
ի
վերայ
մահտեսի
Փիլիպպոսին,
եւ
ետ
նմա
զի
գնացեալ
անդ
առցէ
զդրամն
ի
նմանէ:
Ծանոյց
նաեւ
մահտեսի
Փիլիպպոսին
զեդեալ
պայմանն
իւր
ընդ
տաճկին:
Զի
ընդ
տաճկին
Խ
օր
պայման
եդաք,
որ
ի
լրանալ
Խ
աւուրն
տացուք
նմա
զդրամն:
Եւ
սկիզբն
պայմանին
ի
մարտի
ԻԳ
եղեւ:
Եւ
պատուէր`
զի
թէ
զտալիք
դրամն
Պետրոսին
Մարտիրոս
(ԶԼ
)
եւ
թէ
տէր
Պետրոսինն
(ՂԵ)(որք
ի
մարտի
Ի
յիշեցան
),
առցէ
ի
նոցանէ,
եւ
զմնացեալ
պակասն
ԱՃ
թումանին
յինքենէ
եւ
ի
լրանալ
Խ
աւուրն
տացէ
տաճիկն,
եւ
զայս
բարաթագիրս
առեալ
ի
նմանէ
առ
մեզ
յղեսցէ:
Եւ
սպառնալիք
եւս
գրեաց
Պետրոսին`
Մարտիրոսին`
եւ
տէր
Պետրոսին`
զի
ասասցէ
նոցա
մահտեսի
Փիլիպպոսն,
մինչեւ
որ
տացէ
նոքա
զտալիք
դրամն
մեր:
Փուսուլայ
եւս
գրեաց
առ
սա
առնձին`
զի
թէ
նոքա
իսպառ
չկարիցեն
տալ
ինքեան
զտալիք
դրամն
իւրեանց,
ինքն
տացէ
տաճկին
զԱՃ
թումանն:
Զի
ի
չլինելն`
ամօթ
մեծ
է
ասէ
մեզ:
Եւ
պատուէր`
զի
յետ
տալոյն
զդրամն
տաճկին,
ասասցէ
նմա
թէ`
զայս
դրամս
խալիֆայն
փոխ
խնդրեալ
է
յինէն:
Ել
հաճի
Ահմատ
անուամբ
տաճիկն
Ապրիլի
Է:
