Սրբոյ
Երուսաղեմի
պատրիարգ
Պօղոս
վարդապետն`
զանցեալ
զկանօնոք
քան
զինքն
յառաջ
անդ
նստօղ
պատրիարգաց`
որովք
վարէին
նոքա
առ
սրբ.
կաթուղիկոսունս
սրբոյ
եւ
մեծի
Աթոռոյս
խոնարհութեան
ճանապարհաւ
իբրեւ
զստորագրեալս,
սկսանէր
այլ
իմնապէս
վարիլ:
Եդեալ
լինքն
յանստիճան
մեծապատուութեան ,
իբր
ընկեր`
համաստիճան
եւ
պատուակից
գոլ
մեծամտէր
կաթուղիկոսի:
Եւ
վասն
այսր
ամենայնի,
սակս
ոչինչ
եւ
ունայն
եւ
սուտ
պատճառաց
վատահամբաւէր
զսրբ.
վեհն
մեր
նոյն
մեծամտութեան
ոճիւն,
գրելով
զգանկատս
առ
իշխանս
Պօլսոյ`
եւ
առ
այլս
եւս
հռչակելով`
թէ
եւս
թուղթ
գրեցի
նմա
եւ
ընծայ
յղեցի`
նա
ոչ
գիր
գրեաց
ինձ,
եւ
ոչ
ընծայ
յղեաց:
Եւ
թէ`
եւ
զմիաբանսն
մեր
յղեմ
անդ
յեպիսկոպոսանալ`
նա
բռնութեամբ
զյոլով
դրամս
առնուի
ի
նոցունց:
Եւ
այսոքիւք
իբրու
խռովեալ
սրբ.
վեհէս
մերմէ,
ոչ
գրէր
առ
սա
զթուղթ:
Եւ
զմիաբանս
իւր
եւս
եթէ
առաքէր
աստ
յեպիսկոպոսանալ,
ոչ
գրէր
վասն
նոցա
զընծայական
թուղթս
առ
սրբ.
վեհն,
որպէս
օրէն
էր
քան
զինքն
յառաջ
նստողացն,
այլ
զայլս
արկանէր
միջնորդ
վասն
նոցա
առ
ի
ձեռնադրել:
Որպէս
յառաջ
քան
զայս
Կարբեցի
Կարապետ
վարդապետն
եկեալ
աստ
ձեռնադրեցաւ
իւր
եղբարց
միջնորդութեամբն:
(Որ
ասացեալ
է
ի
հոկտ.
ԺԹ
):
Եւ
այժմ
զՀաճնցի
Սարգիս
վարդապետն`
որ
էր
ժամօրհօղ
սուրբ
Յակովբայ
վանիցն,
Պօլսոյ
իշխանաց
միջնորդութեամբն
եւ
աղերսական
գրովն
էր
յղեալ
աստ
ի
ձեռնադրիլ:
Եւ
զոմանս
եւս
ի
միաբանից
իւրոց
ի
Սիս
առաքեալ`
անդ
տայր
ձեռնադրել
եպիսկոպոս,
եւ
առաքէր
ի
նուիրակութիւն
ի
վիճակսն
սրբոյ
Աթոռոյս,
այն
եւս
ի
տէրունիսն`
որպէս
Դաւիթ
ոմն
յղեալ
էր
ի
Զմիւռին:
Եւ
առեալ
քան
զսոսա
ի
չափազանցագոյնսն
եւս
ձգտեալ`
անուանէր`
զինքն
ծայրագոյն
պատրիարգ
ամենայն
հայոց
ի
թուղթսն
իւր,
զոր
քան
զինքն
նախկինքն
ոչ
առնէին,
այլ
միայն
պատրիարգ
Երուսաղէմի
եւ
սրբոց
Յակոբեանց
վանիցն
գրէին
զինքեանս:
Եւ
ի
վախճանի
թղթոցն
գրէր
թէ`
գրեցաւ
ի
պատրիարքարանս
ամենայն
հայոց,
զոր
մինչեւ
յառ
սրբ.
վեհն
գրեալ
թուղթսն
եւս
գրէր:
Եւ
ի
կոնդակսն
գրէր
թէ`
զայս
ինչ
վարդապետ
կարգեցի
ծայրագոյն
նուիրակ,
եւ
թէ
ետու
զմա
իշխանութիւն
կապելոյ
եւ
արձակելոյ,
որք
կաթողիկոսի
միայն
են
վայել
գրելոյ:
Եւ
կաթուղիկոսունքն
սրբոյ
Աթոռոյս`
ի
գրելն
առ
տեղւոյն
պատրիարգունսն
զթուղթս ,
ի
պատիւ
սրբոց
տեղեացն
զկնիքսն
ի
մէջ
Յիսուսի
բառի
յիոյն
եդեալ`
կոչելով
զնոսա
եղբայր,
զոր
կանոն
եւ
սրբ.
վեհս
մեր
պահեաց`
ի
գրելն
առ
նա
զթուղթս:
Եւ
պատրիաքն
Երուսաղէմի
ի
գրելն
առ
սրբ.
կաթուղիկոսունսն
զթուղթս,
զանունն
ի
վերին
կողմն
գրէին
շարադրութեամբ
ըստ
հասարակաց
կարգին,
եւ
հայր`
եւ
տէր
եւ
վեհ
գրէին.
եւ
զկնիքն
իւրեանց
ի
յետկոյս
թղթոցն
դնէին:
Իսկ
սա
մինչեւ
նստաւ,
զանցեալ
զկանոնօք
առաջնոցն,
եղբայր
գրէր
սրբ.
վեհիս
միոյ.
եւ
զկնիքն
ի
յերես
թղթոյն
գրէր
ի
լուսանցն:
Եւ
վասն
գանձանակաց
յետ
եւ
յառաջ
գնալոյ
վիճոյն`
սրբ.
վեհն
գրեալ
էր
նմա
թէ`
նուիրակացդ
պատուէր`
տուր,
զի
զգանձանակսն
մի
'
այլայլասցեն.
զի
ժողովուրդքն
գայթակղին`
եւ
զգանգատս
գրեն
մեզ
միշտ:
Իսկ
նա
գրէր
չափազանցուեամբ
թէ`
իմ
նուիրակացն
ինչ
մեզ,
քո
նուիրակունքն
քակեն
զնախնեաց
կարգն:
Զայս
ասէր`
իբր
թէ`
այն
է
նախնեաց
կանօնն ,
որ
մեր
գանձանակն
յառաջ
շրջիցի
քան
զձերն:
Որ
էր
սուտ:
Արդ`
ա~յսպիսեօք,
եւ
այլ
եւս
ըստ
սոցին
չափազանցական
բանիւք
վարէր
նա
անկարգաբար:
Որովք
եւ
սրբ.
վեհս
մեր
վիրաւորեալ
եւ
նեղասրտեալ
յոյժ`
կամէր
ծանուցեալ
նմա
զչափ
անձինն:
Բայց
տակաւին
երկայնամտէր,
եւ
ոչ
լինէր
շուտափոյթ
առ
այն,
յորպիսութիւն
բանին
եւ
յուր
եզերիլն
հայելով:
Իսկ
այժմ
մինչ
եկն
ի
սուրբ
Աթոռս
վերոյիշեալ
Սարգիս
վարդապետն
ի
ձեռնադրիլ,
եկն
ի
հնդկաց
նուիրակ
Համատանցի
Յովհաննէս
վարդապետն`
(որ
յիշեցեալ
է
ի
յնվ.
Լ .
)
զի
տեսեալ
նախ
զսրբ.
վեհն
եւ
զսուրբ
Աթոռս
որոց
կարօտն
էր,
երթիցէ
ապա
ի
սուրբ
Սաղիմայ:
Եւ
հանդիպելն
աստ
այսց
երկուցս
ի
միասին,
կոչեաց
զնոսա
սրբ.
վեհն
յատեան
եպիսկոպոսաց,
եւ
զամենայն
արարմունս
եւ
զանկարգ
շարժմունս
պատրիարք
կոչեցելոյն
իւրեանց`
եդ
առաջի
նոցա
դատաստանաւ.
եւ
զիրաւունս
խնդրեաց.
ծանուցանելով
եւ
զիւր
անյիշաչարութիւն
եւ
զերկայնամտիլն
մինչեւ
ցարդ:
Եւ
նոցա
հայեցեալ
յիրաւունս
սրբ.
վեհին,
եւ
ի
պարտաւորութիւն
իւրեանց
պատրիարգ
կոչեցելոյն,
իբրու
ի
դիմաց
նորին
պարտաւորս
խոստովանեցան
զինքեանս,
եւ
յանձն
առին
երթալ
պատմեալ
զամենայն
իւրեանց
պատրիարքին
մեղադրաբար:
Եւ
խնդրեցին
եւս
ի
սրբ.
վեհէն
այլ
եւս
երկայնամիտ`
եւ
չզայրանալ
նմա,
այլ
անյիշաչար
լինիլ
ըստ
վայելից
մեծութեան
իւրոյ`
եւ
գրել
առ
սա
զթուղթ
սիրոյ,
եւ
ամաչեցուցանել
զնա,
որպէս
զի
բարձցի
խռովութիւնն
որ
ի
մէջ
երկուցն:
Եւ
սրբ.
վեհին
խոնարհեալ
յաղաչանս
նոցին
եւ
ի
բազմակերպ
թախանձանս,
յօժարեցաւ
ի
գրել
զթուղթ.
բայց
կամէր
զամենայն
վերոգրեալ
չափազանցութիւնսն
նորին
գրել
առ
նա
ի
թղթոջն,
եւ
բերել
յերեսն,
եւ
յանդիմանել
սիրով:
Իսկ
նոքա
կրկին
ի
թախանձ
եւ
յողոք
անկեալ
սրբ.
վեհին,
խնդրեցին
մի
'
գրել
զայնս,
եւ
մի
'
խստութեամբ
իսկ
գրել
առ
նա
զթուղթն,
այլ
սիրով
ամաչեցուցանել:
Վասնորոյ`
եւ
սրբ.
վեհին
զանց
արարեալ
զբազմօք
չափազանցութեամբք
նորին,
գրեաց
առ
նա
զթուղթ
մի
ըստ
նոցին
աղերսանացն,
զքանի
մի
արարմունսն
միա'յն
գրելով
նմա
սիրախառն
մեղադրութեամբ:
Նախ
թէ`
լուայ
զխռովիլդ
եւ
զտրտունջդ
ի
մէնջ,
եւ
զվատահամբաւելդ
զմեզ
իզուր,
թէ
ես
գիր
գրեցի
նմա,
եւ
նա
զպատասխանին
ոչ
գրեաց:
Դու
ասէ
ի
ՌՄԺԷ
թուոջն
եւ
ի
յնս.
գիր
մի
գրեցեր
առ
մեզ
վասն
կոչմանդ,
եւ
մեք
ի
նոյն
թուոջն
ի
սեպ.
գրեցաք
առ
քեզ
զպատասխանին`
շնորհաւորելով
զպատրիարքութիւնդ:
(Յիշեցեալ
է
այս
ի
պատմութեան
ՌՄԺԷ
ի
սեպ ...
)
Դու
ասէ
ի
ՌՄԺԸ
թուոջն
եւ
ի
սեպ.
գիր
էիր
գրեալ
մեզ
ընդ
չորից
վարդապետացդ,
զորս
առաքեալ
էիր
ի
ձեռնադրել,
եւ
զընծայս
եւս
յղեցալ
էիր,
եւ
մեք
յետ
ձեռնադրելոյն
զնոսա,
գրեցաք
զպատասխանին
թղթոյդ,
յորում
եւ
շնորհակալութիւն
վասն
ընծայիցդ,
եւ
տուաք
Սարգիս
վարդապետին
հասուցանել
քեզ:
(Որ
յիշեցեալ
է
ի
պտմ.
ՌՄԺԹ
ի
փտր ...
):
Իսկ
Սարգիս
վարդապետն
ի
ճանապարհին
կողոպտեցեալ
է
ի
սրիկայից,
որք
մինչեւ
զվկայականն
նորին
եւս
են
փչացուցեալ,
զոր
վերստին
խնդրեաց
ի
մէնջ,
եւ
մեք
գրեալ
յղեցաք:
Իսկ
վասն
թղթոյն
առ
քեզ`
ոչ
մեզ
էր
ծանուցեալ
թէ
կորուսի
զի
վերստին
գրէաք,
եւ
ո'չ
քեզ`
թէ
կորուսի,
դու
այնպէս
կարծես
թէ
մեք
ո'չ
եմք
գրեալ.
ահա
քո
նուիրակինն
է
մեղն,
մեք
զինչ
արասցուք:
Ուրեմն
ասէ`
արդար
եմ
եւ
անպարտ,
եւ
գրաբերդ
է
պարտաւոր`
որ
քեզ
ո'չ
է
ծանուցեալ
զկորուսանելն.
եւ
դու
ես
պարտաւոր,
որ
թարց
մեզ
հարցանելոյ
եւ
զորպէսն
իմանալոյ`
զմեզ
ի
զուր
վատահամբաւես:
Երկրորդ
թէ`
դու
տրտնջաս
զմէնջ
թէ`
եւս
ընծայ
յղեցի`
եւ
նա
ո'չ
յղեաց:
Մեր
հարկաւոր
ընծայն
առ
քեզ
ասէ`
կոնդակ
եւ
սրբալոյս
Մեռոն
է.
զորս
ոչ
խնդրեալ
ես
դու`
եւ
ոչ
ընդունակութեան
նշան
ցուցեալ
մեզ.
եւ
ոչ
մեք
ընծայեալ
եմք:
Եւ
բաց
ի
սոցանէ
ասէ`
յերկրոջս
մերում
բամբակ
եւ
չալթուկ
գտանի
եւ
ոչ
այլ
ինչ:
Երրորդ
թէ`
դու
զմեզ
հռչակես
թէ
ի
միաբանիցն
մերոց
շատ
դրամ
առնու
բռնութեամբ:
Ես
Ե
տարի
ի
Պօլիս
կացի
ասէ
ի
նուիրակութեան,
եւ
ԺԲ
տարի
յայս
կողմանս
կամ:
Յայս
ԺԷ
տարիս
եթէ
ստորոգեալ
է
զմէնջ
զայդ
անուն,
եւ
կամ
ոք
լուեալ
է
զմէնջ
զայդ
ախտ,
քոյդ
ասութիւն
եւս
ճիշտ
է:
Ապա
թէ
ոչ
սուտ
է:
Քանզի
մեք
զառ
մեզ
եկեալսն
ասէ`
բաց
ի
մարմնաւորապէս
շահելոյն
ըստ
արժանոյն`
ըստ
հոգւոյ
եւս
զարդարեմք,
եւ
նոքա
հարկեցեալ
ի
սիրոյ
եւ
շահեցմանէ
մերմէ`
տան
յօժարութեամբ
եւ
մեք
առնումք:
Եթէ
հոգեւոր
եւ
մարմնաւոր
սիրով
առօղն
ասէ
ի
յօժարութեամբ
տուողացն
մեղանչէ,
ո՞րչափ
եւս
առաւել`
խրոխտալով
եւ
հահոյելով
ընդ
վայր
առօղն
ի
լալով
տուողացն:
Զայս
ասէր
վասն
անկարգ
եւ
չափազանց
պահանջմանցն,
զորս
բռնութեամբ
առնէին
նոքա
յուխտաւորացն:
Եբեր
նմա
յերեսս
եւ
զգիր
ոչ
գրելն
առ
ինքն,
եւ
զմիաբանսն
այլոց
միջնորդութեամբ
յղելն
աստ
ի
ձեռնադրել,
եւ
զոմանս
եւս
ի
Սիս
առաքելն
եւ
ձերնադրել
տալն
անդ,
եւ
առաքելն
զնոսա
նուիրակ
ի
վիճակսն
սրբոյ
Աթոռոյս,
այն
եւս
ի
տէրունիսն
մեր:
Իսկ
զայլ
արարսն`
այժմ
վասն
վերոյգրեալ
վարդապետացն
աղերսանացն
ոչ
գրեցի
քեզ`
ստիպեցեալ
ի
սիրոյդ,
եւ
հարկեցեալ
յաղաչանաց
Յովաննէս
եւ
Սարգիս
վարդապետացն
քոց .
զի
իմացեալ
զստոյգն,
կայցես
ի
սէր
եւ
ի
բարեմտութեան,
քեզապատշաճ
հարազատութեան
այսուհատեւ:
Ունէի
թէպէտ
եւ
զայլս
հարկաւոր
գրելոյ,
բայց
ի
զբաղմանց
արգելեցեալ
չգրեցի:
Մանաւանդ`
Յովաննէս
եւ
Սարգիս
վարդապետքդ
ասէ
զամենն
լուան
եւ
լաւապէս
վերահասու
եղեն,
որք
որպէս
բաւական
գիր`
պատմելոց
են
քեզ:
Տե'ս
զօրինակն
թղթոյս
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
ի
ՇՀ,
եւ
ի
ՇՀԱ
թղթահամարն :
Փուսուլայ
եւս
գրեաց
առ
սա:
Զի
սըրբոյն
Խորվիվապայ
վանից
Առաջնորդ
չիք
Աւոն
որ
ի
ՌՄԻԱ
թուոջն
փախուցեալ
էր
ի
Վան,
(որպէս
ի
նոյն
թիւն
եւ
ի
յնս.
Զ
ասացաւ ,
)
անտի
եւս
յԵրուսաղէմ
էր
գնացեալ:
Եւ
սա
եպիսկոպոս
ընդունէր
զնա:
Զոր
ի
լսելն
սրբ.
վեհին,
զնորին
Բց
ձեռագրաց
օրինակն
առեալ,
եւ
վարդապետացն
մերոց
կնքեցուցեալ
յղեաց
առ
սա,
զի
իմացեալ
զուխտազանց
եւ
զապստամբ
գոլն
նորա`
այսուհետեւ
մի
եւս
եպիսկոպոս
ընդունիցի
զնա,
այլ
լոկ
աբեղայ
միայն:
Զի
վասն
ապստամբութեան
այժմ
լուծեաց
զնա
յեպիսկոպոսութենէն:
Եւ
մանաւանդ
իւր
տուեալ
ձեռագրովքն
(զորս
ի
ժամ
ձեռնադրութեան
տուեալ
էր
սրբ.
վեհին :
)
եւ
էր
լուծեալ
նա
յեպիսկոպոսական
կարգէն.
զի
ի
ձեռագիրս
իւր
խոստացեալ
էր
եւ
երդմամբ
ուխտեալ`
մինչեւ
ի
մահն
իւր
մնալ
ի
վանսն
Խորվիրապայ ,
եւ
զնա
ի
շինութեան
պահել:
Եւ
թէ
անդ
ո'չ
կամիցի
մնալ,
ի
սուրբ
Աթոռս
դառնալ.
եւ
ոչ
յուրեք
երթալ
թարց
հրամանի
սրբ.
վեհին:
Իսկ
վասն
անցից
եւ
որպիսութեանցն
Հնդու
նուիրակ
համադանցի
Յովհաննէս
վարդապետին
թէ
զինչ
էին
գրեալ
սրբ.
վեհին
տեղւոյ
ժողովուրդքն,
եւ
սրբ.
վեհն
ի
սպտ.
ելն
թէ
զի՞նչ
գրեաց
նոցա
զպատասխանին,
այժմ
ոչ
երկարեաց:
Զի
ի
Սարգիս
վարդապետէն
իմասցի,
զի
երբ
ի
Հնդիկս
նուիրակ
առաքեսցէ,
զպատշաճաւոր
ոմն
ընտրեալ
յղեսցէ,
զի
սիրով
վարիցի
ընդ
ժողովրդեանն,
եւ
մի
խոստութեամբ
որպէս
նա:
Եւ
ինքն
եւս
յայնժամ
սիրոյ
գիր
գրեսցէ
առ
այն
ժողովուրդսն,
զի
շահիցին
յինքեանց,
եւ
մի
մնասցեն
այնպէս
վիրաւորեալ:
Եւ
մանաւանդ
`
Պետրոս
Աղային
եւս
գրեսցէ
յատկապէս,
յիշելով
նմա,
թէ
սրբ.
գրեալ
էր
մեզ :
Թուղթ
եւս
առ
Պօլսոյ
գլխաւոր
իշխանսն
գրեաց
ի
պատասխանի
թղթոյն
իւրեանց,
միամտեցուցանելով
զնոսա
վասն
խնդրոյն
իւրեանց:
Զի
զսրբոյն
Սաղիմայ
ժամօրհնօղ
հաճնցի
Սարգիս
վարդապետն
յղեալ
էին
ի
սուրբ
Աթոռս,
եւ
աղերսանօք
գրեալ
էին
առ
սրբ.
վեհն
վասն
նորա,
եպիսկոպոս
ձեռնադրել
զնա:
Վասնորոյ`
եւ
սրբ.
վեհն
ըստ
խնդրոյ
նոցին`
ի
փետր.
ԺԴ
յաւուր
քառասնօրեայ
գալստեանն
Քրիստոսի
ի
տաճարն`
(որ
յԻսահակ
Հայրապետի
շաբաթ
օրն
տօնեցաւ .
)
զՍարգիս
վարդապետն
ընդ
Թրակիոյ
Առաջնորդ
Յակոբ,
Շողակաթի
Առաջնորդ
Ստեփաննոս`
եւ
Ձորագեղու
Անապատի
Առաջնորդ
Ղազար
վարդապետացն
եպիսկոսպոս
ձեռնադրեալ,
եւ
ընդ
նոյն
Յակոբ
եւ
Հնդու
նուիրակ
Համադանացի
Յովաննէս
վարդապետացն
խառայ
փիլոնաւ
խիլայեալ,
ընդ
նոսա
ուրախութեամբ
դարձոյց
ի
տեղի
իւր:
Բայց
պատրիարգն
նորին
ըստ
սովորութեան
ո'չ
էր
զգիր
առ
սրբ.
վեհն
վասն
նորա:
Եւ
թէ
ո՞յր
աղագաւ,
զպատճառն
ի
վերդ
ի
թղթոջ
նոյն
պատրիարքին
լիովին
ասացաք:
Եւ
մանաւանդ`
որովհետեւ
Յովաննէս
Սարգիս
եւ
Յակոբ
վարդապետքն
ի
ներկայութեան
գոլով
յառարկելն
սրբ.
վհին
զայսմանէ
նիւթոյ,
լաւապէս
վերահասու
եղեն
իրաւանցն:
Վասնորոյ
եւ
սրբ.
վեհն
ոչ
եւս
երկրորդեաց
զասացեալսն
իւր.
այլ
գրեաց
նոցա
`
զի
զպատճառն
խռովութեան
նորին
եւ
զամենայն
ասացեալսն
իւր,
ի
նոցանէ
հարցեալ
իմասցին,
որով
եւ
եւ
իրաւանցն
վերահասու
լեալ,
զինքն
անմեղադրելի
արասցեն:
Ծանոյց
նոցա
ըստ
խնդրոյ
Յովաննէս
եւ
Սարգիս
վարդապետացն
զգիր
գրելն
իւր
առ
նա.
յաղթելով
տմարդութիւնն:
Եւ
խնդրեաց
ի
նոցանէ`
զի
զֆերմանն
իւր
փութով
հոգացեալ
յղեսցեն:
Եւ
ի
կողմանէ
մհ.
Յօնանին
կարի
վերաւորեալ
էին
նորա.
իբր
թէ
նա
իցէ
զպրուսացիսն
դրդեալ
գանգատ
գրել
առ
սրբ.
վեհն
զՅարութիւն
գիտէն :
Վասնորոյ
եւ
սրբ.
ի
միամտութիւն
նոցա
թէ
եթէ
յայլ
կողմանէ
յանձաւոր
իցէ
նա,
սակայն
ըստ
այդմ
անպարտ
է.
զի
նա
զԱարութիւն
գիտէն
լաւ
էր
գրեալ
ասէ
եւ
ոչ
վատ:
Զորպէսն
լիովին
գրեալ
եմ
ասէ
սիրելոյն
մերոյ
պատրիարք
Զաքարիա
վարդապետն
յետս
դարձուցէք,
պահելով
գոնէ
զպատիւ
առաքողին.
եւ
մի
իզուր
պարտաւորէք
ասէ
զանպարտն
ի
տեղի
պարտաւորին:
Նաեւ`
յիշեցոյց
նոցա
վասն
այսր
քան
զայս
յառաջ
ի
սեպ.
ԻԲ
ի
վերայ
Պրուսայու
ընդ
փայեկին
նոցին
զթուղթ
գրելն
առ
ինքեանս,
ընդ
որում
եւ
զՊրուսացոյց
թղթոյ
սուրէթն
առնուլն
եւ
յղելն
ինքեանց,
զի
գիտասցեն:
Թուի
թէ`
այն
գրեանքն
ձեզ
չեն
հասեալ
ասէ:
Գրեցի
ասէ
պատրիարքին
զի
գտցէ
զայն
գրեանսն:
Դուք
եւս
վերահասու
լերուք
ասէ,
եւ
զիրաւունս
արարէք
եւ
մեզ
ծանուցէք:
Երիցս
անգամ
եկեալ
է
ասէ
այդպէս
գիր
առ
մեզ,
ոչ
եթէ
միայն
մի:
Յղեցան
այսք
ընդ
Սարգիս
պետին :
Վկայական
ետ
Սարգիս
վարդապետին:
Յորում
գրելով
թէ
`
զսրբոյն
Սաղիմայ
միաբան
հաճնցի
Սարգիս
վարդապետն
ըստ
խնդրոյ
մեծին
Պօլսոյ
պատրիարք
Զաքարիա
վարդապետին
եւ
նորին
իշխանացն
եպիսկոպոս
ձեռնադրեցի
ի
միաբանութիւն
սրբոց
Յակոբեանց
վանիցն:
Եւ
նա
եւս
զօրինակն
վկայականին
իւրոյ
գրեալ
եւ
կնքեալ
ետ
սրբ.
վեհին :
Վկայական
մի
եւս
Թրակիոյ
Առաջնորդ
Յակոբ
վարդապետին
ետ:
Եւ
նա
եւս
նոյնպէս
զօրինակն
վկայականին
իւրոյ
գրեալ
եւ
կնքել
ետ
սրբ.
վեհին :
Առաջնորդական
կոնդակ
եւս
ետ
նմա
սրբ.
վեհն:
Յորում
զպատուէրս
գրելով
ժողովրդեանն
վասն
նորա:
Եկաւ
հասաւ
ի
Թրակիա`
ձեռամբ
նորին
Առաջնորդ
Յակոբ
վարդապետին :
Թուղթ
օրհնութեան
առ
Կարապետ
Ամիրայն
եւ
յերկոսին
եղբայրսն
նորին
Պօղոսն
եւ
Պետրոսն`
(Բ
)
ձեռամբ
Առաջնորդին
իւրեանց
Յակոբ
վարդապետին :
Թուղթ
եւս
օրհնութեան
առ
տիրացու
Գրիգորն`
(Բ
)
ձեռամբ
եւս
նոյն
Յակոբ
վարդապետին :
Թուղթ
եւս
առ
Պրուսայու
Աւագ
քահանայ
տէր
Յովսէփն`
տէր
Եղիազարն`
տէր
Յովաննէսն
եւ
այլ
միւս
քահանայսն
գրեաց:
Ծանուցանելով
նոցա
քան
զայս
յառաջ
ի
սպտ.
ԻԲ
ընդ
տաճիկ
փայեկին
իւրեանց
զթուղթս
գրելն
առ
ինքեանս:
Պատուէր`
զի
զպատասխանին
փութով
գրեալ
առ
մհ.
Աղամջանն
յղեսցեն
ի
Թօխաթ`
զի
նա
անտի
առ
մեզ
հասուսցէ:
Եւ
սպառնալիք`
մինչեւ
ոչ
գրեսցեն
զպատասխանին:
Եւ
զթուղթսն
Պօլսոյ
զորս
գրեալ
յղեաց
առ
նոսա
յղել
առ
պատրիարքն,
տակաւին
չէին
յղեալ.
պատուէր`
զի
յղեսցեն,
եւ
զպատասխանին
խնդրեալ
առ
ինքն
առաքեսցեն:
Զոր
ետուք
Թրակիոյ
դիտին
անտի
յղել
առ
նոսա :
Թուղթ
գրեաց
սրբ.
վեհն
առ
Հաշտարխանու
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
Յովսէփ
վարդապետն :
Ծանուցանելով
նմա
քան
զայս
յառաջ
ի
յնվ.
ԻԱ
զթուղթ
գրելն
առ
ինքն,
եւ
ըստ
խնդրոյ
իւրոյ
ի
վերայ
Պետրպօսքու
եւ
Մօսկովու
զկոնդակ
գրելն
եւ
ընդ
թղթոյն
իւրոյ
յղելն
առ
ինքն:
Ծանոյց
նաեւ
առ
Գիլանու
տէր
Պետրոսն
այժմ
զթուղթ
գրելն,
զի
ելեալ
երթիցէ
ի
Մօսկով:
Եւ
առ
Գիլանու
նուիրակ
Պետրոս
վարդապետն
եւս
զպատուէր
գրելն,
զի
փութով
աւարտեալ
զգործն
եկեսցէ
ի
սուրբ
Աթոռս:
Թուղթ
մի
եւս
պատուիրի
առ
Գիլանու
տէր
Պետրոսն
գրեաց,
զի
ելեալ
երթիցէ
ի
Մօսկով,
եւ
անդ
մնացեալ
քահանայութիւն
արասցէ:
Զի
տեղւոյ
քահանայն
վախճանեալ
էր,
եւ
ժողովուրդքն
ոչ
ունէին
զայլ
քահանայ
զի
հովուեսցէ
զինքեանս :
Թուղթ
եւս
առ
Գիլանու
նուիրակ
եւ
Առաջնորդ
Պետրոս
վարդապետն
գրեաց,
(որ
յիշեցեալ
է
ի
յուլ.
ԻԸ .
)
ի
պատասխանի
Բց
թղթոց
իւրոց:
Որ
թէպէտ
յառաջագոյն
ոչ
յանձն
առնոյր
զնուիրակութիւն
Գիլանու,
բայց
այժմ
յանձն
էր
առեալ,
որոյ
աղագաւ
եւ
միամտութիւն
գրեալ
սրբ.
վեհին:
Եւ
սրբ.
վեհին
միամտեալ
ընդ
այն,
պատուիրեաց
նմա,
զի
փութով
աւարտեալ
զգործն
իւր
ելեալ
եկեսցէ
ի
սուրբ
Աթոռս:
Զի
որովհետեւ
հաշտութիւն
եղեւ,
վասնորոյ`
յայս
կողմամբս
կամէր
յղել
զնա
ի
նախկին
վիճակն
իւր:
Կրկին
պատուէր
զի
զտէր
Պետրոսն
յղեսցէ
ի
Հաշտարխան,
զի
անտի
երթիցէ
ի
Մօսկով:
Եւ
Դաւիթ
Աղայն
գիտութեամբ
նորին`
ըստ
խնդրոյ
սրբ.
վեհին
քանի
մի
շիմշատ
փայտ
հոգացեալ,
ընդ
երեւանցի
տէր
Յովհաննէսին
յղեալ
էր
առ
մեզ:
Որք
ոչ
այնքան
պիտոյացան
մեզ ,
զի
կոստխաւորք
էին
եւ
ճեղքեալք:
Վասնորոյ`
պատուիրեաց
նմա,
զի
մէկ
բեռն
լաւ
շիմշատ
փայտ
յղեսցէ
վասն
ծաղկի
եւ
պատկերի:
Եւ
տեղւոյ
քահանայիցն`
իշխանացն
եւ
ժողովրդոցն
ողջոյն
գրեաց :
Թուղթ
եւս
առ
թիֆլիզեցի
Դաւիթ
Աղայն
ի
Ռէշտ
(որ
ի
յուլ.
ԻԸ
յիշեցեալ
է
)
ի
պատասխանի
ի
հոկ.
Զ
գրեցեալ
թղթոյն:
Նախ
շնորհակալութիւն
վասն
շիմշատ
փայտիցն`
զորս
յաշնանն
ընդ
երեւանցի
տէր
Յովաննէսին
յղեալ
էր:
Պատուէր
զի
քանի
մի
հատ
լաւ
շիմշատ
փայտ
եւս
յղեսցէ
վասն
ծաղկի
եւ
պատկերի,
զի
այնք
ոչ
պիտոյացան
մեզ.
զի
կոստխաւորք
էին
եւ
ճեխքեալք:
Եւ
յանձնարարութիւն
վասն
նուիրակին:
Եւ
պատուէր
եւս
զի
զտէր
Պետրոսն
յղեսցէ
ի
Հաշտարխան:
Եւ
պարոն
Ալէքսանին`
եւ
տեղւոյ
բոլոր
քահանայիցն`
իշխանացն
եւ
ժողովրդոցն
եւ
որդւոյն
նորին
Մովսէսին
որջոյն
գրեաց:
Զայսոսիկ
եւս
Հնդու
նուիրակ
Յովաննէս
վարդապետին
ետուք
տանել
ընդ
իւր
ի
Բայազիտ
առ
տէր
Վահանն,
զի
նա
անտի
առ
Դաւիթ
Աղայն
յղեսցէ
ի
Գիլան :
Յովաննէս`
Սարգիս
եւ
Յակոբ
վարդապետքն
ելին
ի
միասին
ի
սրբոյ
Աթոռոյս,
ի
փետր .
ԻԵ:
