Թուղթ
գրեաց
սրբ.
վեհն
առ
կեսարիոյ
բոլոր
քահանայսն,
իշխանսն
եւ
ժողովուրդսն
ի
պատասխանի
բազմակնիք
թղթոյն
իւրեանց:
Զի
քանի
մի
քահանայք
եւ
իշխանք
տեղւոյն`
համակամութեամբ
հասարակին,
զԱռաջնորդէն
իւրեանց
Դաւիթ
վարդապետէն
բազմակնիք
գանգատանաց
թուղթ
էին
գրեալ
առ
սրբ.
վեհն,
թէ
Առաջնորդն
մեր
Դաւիթ
վարդապետն`
զմեզ`
զվանս
եւ
զեկեղեցիս
մեր
բոլորովին
հիմնաքակ
արար
ասեն:
Զի
սա
մինչեւ
յաքսորանացն
վերադարձաւ
ի
քաղաքս,
ի
վերայ
առաջնոյ
պարտուցն,
յաւելացոյց
զպարտս
վանիցն:
Զի
բոլոր
պարտքն
եղեւ
ասեն
Իէ
քսակ:
Եւ
մեր
նկատեալ
ասեն
զգիզումն
պարտուցն
ափշէաք,
եւ
վասն
զերծմանն
միշտ
հնարս
որոնէաք:
Եւ
ի
Գրիգոր
պատրիարքէն
ժողովարարութեան
թուղթ
բերել
ետուք
ասեն,
զի
ժողովարարեալ
զպարտս
վանիցն
վճառեսցէ:
Իսկ
նա
ոչ
գնաց
ասեն
ի
ժողով,
այլ
զերկաթեայ
շղթայս
ի
պարանոցն
անցուցեալ
եւ
զկենարար
Մարմինն
եւ
զսուրբ
Մեռօնն
եւ
զայլս
այսպիսիս
ի
ձեռս
իւր
առեալ
երդուաւ
ի
նոսա,
ասելով
թէ`
մինչեւ
ոչ
վճարեցից
զպարտս
վանից
ձեռոց,
ոչ
ի
վանս
մտանեմ,
եւ
ոչ
զայս
շղթայս
ի
պարանոցէս
հանեմ:
Եւ
մեր
տեսեալ
ասեն
զկաղծական
երդումն
նորին`
իսկոյն
հաւատացեալ
նմա,
թող
զկանանց
բերել
ոսկեայ
օղսն
եւ
զմատանիսն
եւ
զկերպասեայ
հանդերձսն,
ի
քաղաքէս
եւ
ի
գիւղորէիցս
ԹՌ
ղռուշ
հաւաքեալ
ետուք:
Իսկ
նա
անցեալ
յերդմամբ
իւրով,
ոչ
գնաց
ասեն
ի
ժողով,
այլ
զշղթայսն
ի
պարանոցէն
հանեալ,
եկեալ,
նստաւ
ի
Վանս
իւր:
Ահա
Դ
ամէ
ասեն
յորս
ընդ
մեզ
մաքառի,
ասելով
թէ
`
դուք
զպարտս
ձեր`
զի
վանքն
ձեր
ի
ՀԴ
քսակ
պարտուց
ներքոյ
է:
Եւ
մեք
զկնի
բազում
վրդովմանց`
խորհուրդ
արարաք
ասեն
զի
զարմատս
պարտուցն
հատցուք,
զի
մի
'
կարող
լիցի
վերստին
յաճախել:
Վասնորոյ`
զամենայն
անպէտ
անօթս
վանիցն
եւ
զարդօրայսն,
եւ
զերկուց
եկեղեցեաց
մերոց
հայրենի
մնացեալ
տունսն
եւ
զխանութսն
վաճառեցաք:
Ի
քսակ
այլ
եւս
յերկուց
եկեղեցեաց
մերոց
ճարեալ,
ետուք
զպարտսն:
մնաց
ասեն
Ժ
քսակ
պարտք:
Կամէաք
ասեն
զայն
եւս
վճարել ,
իսկ
նա
վերստին
պարտատերացն
այնոցիկ
ձեռագիր
տուեալ,
Զ
քսակ
եւս
էառ:
Եւ
զԿէնճ
Մէհմէտ
անուանմբ
տաճիկ
ոմն
փոխանորդ
է
ասեն
արարեալ
իւրեան,
զի
այնու
զմեզ
գիշատեսցէ:
Եւ
զկնի
գանգատանացս`
թախանձանօք
խնդրեալ
էին
ի
սրբ .
վեհէն,
աստուստ
ընդ
փայեկին
իւրեանց
մարդ
յղել
անդ,
եւ
Առաջնորդն
իւրեանց
տալ
առ
ինքն,
զի
մինչեւ
ցմահն
իւր
մնասցէ
ի
սուրբ
Աթոռոջս:
Բայց
նախ
զկարգն
առ
ասեն
եւ
ապա
տար,
զի
մի
գուցէ
ընդ
բանիւ
արասցէ
զմեզ:
Եւ
վասն
սակաւութեան
կնքոցս
մի
երկմտիցիս
ասեն,
եւ
մի
առ
նախանձու
համարիցիս
զգրեալս
մեր,
զի
երկեաք
ասեն
բազմաց
յայտնել,
զի
մի
յանկարծ
լուեալ
ի
գրունս
տաճկաց
անկցի,
եւ
մեզ
վնաս
տացէ:
Եւ
թէ
հարցանիցես
ասեն
թէ
ընդէ՞ր
պատրիարքին
չծանուցիք
զայդ,
զի
յոլով
երկրացիք
մեր
են
ի
մեծն
Պօլիս,
վասնորոյ`
երկեաք
ասեն
ծանուցանել
պատրիարքին,
զի
մի՞
գուցէ
դրդեալ
զպատրիարք
վարդապետն
ի
ձեռն
չաւուշի
կրկին
աքսորեսցեն
զսա
եւ
վերստին
ի
ներքոյ
ծանր
պարտուց
արկցեն
զմեզ:
Եթէ
կամիցիս
ասեն
դու
ծանո
պատրիարքին:
Իսկ
թէ
կամիցի
ասեն
տէրութիւնդ
զբոլոր
ստորակնքօղ
ծառայքս
քո
ի
կողմանէ
վեհիդ
փոխանորդ
արա,
զի
գտցուք
զոմն
մեզ
հաճելի,
եւ
զսուրբ
տունս
մեր
հաստատուն
պահօղ:
Եւ
թէպէտ
աստանօր
ոչ
էին
պարզեալ
զմիտս
իւրեանց
թէ
զով
կամիցին
Առաջնորդ
ընտրել
ինքեանց,
բայց
դիտումն
նոցա
այն
էր`
զի
զսրբոյն
Դանիէլի
վանից
վանահայր
կեսարացի
Մատթէոս
վարդապետն
ընտրեսցեն:
Զի
ամենեքեան
հաւանեալ
էին
նմա
եւ
յոյժ
սիրէին
զնա,
զի
էր
նա
այր
քաղցրաբարոյ
եւ
քաղաքացի
նոցա:
Եւ
թէպէտ
նոքա
ի
սրբ.
վեհէն
մարդ
էին
խնդրեալ,
զի
գնացեալ
անդ
զԱռաջնորդն
իւրեանց
բռնութեամբ
քարշեալ
բերցէ
ի
սուրբ
Աթոռս,
բայց
սրբ.
վեհն
աստէն
մարդ
յղելն
ոչ
պատշաճ
ետես,
զի
առանց
ֆարմանի
անհնարին
էր
լինիլն
այս
խնդրոյս,
այլ
սիրով
եւ
յորդորմամբ
գրեաց
նմա
ելանել
եւ
գալ
ի
սուրբ
Աթոռս:
Եւ
թէ
ոչ
եկեսցես
ասէ,
ընդ
բանիւ
եւս
եւ
լուծեալ
ի
կարգէդ
եւ
յԱռաջնորդութենէդ:
(զոր
ասելոց
եմք
յետոյ ,
)
զոր
եւ
ծանոյց
նոցա:
Որոց
եւ
պատուիրեաց
զի
եկեսցէ
նա
ի
սուրբ
Աթոռս,
բարի
է.
եւ
թէ
ոչ`
յայնժամ
գրելոց
եմք
ասէ
ի
Պօլիս.
դուք
եւս`
(յորժամ
տեսանիցէք
թէ
ոչ
գալ
)
գրեցէք
ասէ
պատրիարքին
եւ
իշխանացն
զի
այլով
կերպիւ
յղեսցեն
զդա
յայսկոյս:
Որոց
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
յերեսն
ՇՁ :
Թուղթ
եւս
առ
Կեսարիոյ
Առաջնորդ
Դաւիթ
վարդապետն
գրեաց:
Ծանուցանելով
նմա
քան
զայս
յառաջ
ի
յնս.
ԺԵ
ընդ
Մատթէոս
վարդապետին
զթուղթ
գրեալն
առ
ինքն
ի
պատասխանի
ընդ
նմա
գրեալ
թղթոյն:
Եւ
առ
այս
մեղադրութիւն`
վասն
ոչ
գրելոյն
առ
ինքն
զպատասխանին:
Եւ
զկնի
որոյ
հարկիւ
եւ
յորդորմամբ
պատուիրեաց
նմա
ելանել
եւ
գալ
ի
սուրբ
Աթոռս:
Ասելով
թէ`
զի
որովհետեւ
այդ
գժտութիւնդ
գոյ
ի
միջի
ձերում,
անօգուտ
է
մնալդ
յայդր,
ուր
ոչինչ
կարես
շահիլ
այսուհետեւ
բաց
ի
հոգեմաշ
վիրաւորութեանց
եւ
պէսպէս
ցաւոց
որք
օրստօրէ
դիպելոց
եի
քեզ:
Եւ
թէ
ոչ
եկեսցես
ասէ
ի
սուրբ
Աթոռս,
ընդ
բանիւ
եւս,
ի
լուծեալ
ի
կարգէդ:
Եւ
այլ
ոչ
եւս
ունիս
իշխանութիւն
յայդր
Առաջնորդութիւն
առնելոյ:
Բայց
զգանգատ
ժողովրդեանն
ոչ
ծանոյց
նմա:
Որոյ
օրինակն
է
ի
բոլորագրահամար
տետրոջն,
եւ
ի
ՇՀԹ
թղթահամարն :
Թուղթ
եւս
օրհնութիւն
առ
մհ.
Եղիայ
ոմն
վասն
տուեալ
ողորմութեան`
(ԺԲ
)
զոր
յանուն
սրբոյ
Աթոռոյս
հասուցեալ
էր
կեսարացի
Մատթէոս
վարդապետին :
Թուղթ
եւս
առ
սրբոյն
Դանիէլի
վանից
վանահայր
Մատթէոս
վարդապետն
գրեաց
ի
պատասխանի
ի
յնվ.
ԺԸ
գրեալ
թղթոյն:
Առ
որ
հասեալ
էր
թուղթ
սրբ.
վեհին,
զոր
ըստ
խնդրոյ
Թօխաթցւոցն
գրեաց
առ
նա
զի
ելեալ
երթիցէ
ի
Թօխաթ,
եւ
անդ
Առաջնորդ
լիցի:
(որպէս
ի
հոկտ.
ԻԳ
ասացեալ
է .
)
եւ
նա
ես
ըստ
հրամանի
սրբ.
վեհին
մինչ
պատրաստեալ
է
առ
ինքն
գնալ
ի
Թօխաթ,
Պօլսոյ
պատրիարքն
այսմ
իրակութեան
ոչ
տեղեակ
գոլով`
յայնժամ
զՊետրոս
վարդապետն
ոմն
Առաջնորդ
արարեալ
ի
վերայ
Թօխաթու,
յղեալ
էր
անդ:
Զոր
նա
մինչ
լուեալ
էր,
ոչ
եւս
էր
գնացեալ
ի
Թօխաթ:
Եւ
այժմ
գրեալ
էր
սրբ.
վեհին
զորպէսն
անցիցս:
Եւ
սրբ.
վեհն
միամտութիւն
գրեաց
առ
նա,
ասելով
թէ`
միամտութեամբ
նի'ստ
յայդր ,
մինչեւ
տեսցուք
զվախճան
իրին:
Քանզի
կամէր`
զի
երբ
զԴաւիթ
վարդապետն
բերցէ
ի
սուրբ
Աթոռս,
յայնժամ
զնա
Առաջնորդ
արասցէ
տեղւոյն:
Որում
եւ
ծանոյց
զմիտս
թղթոց
Դաւիթ
վարդապետին
եւ
ժողովրդեանն:
Եւ
զթուղթ
մհ.
Եղիային
յղեաց
առ
սա,
զի
տացէ
նմա,
եւ
զողորմութիւնն
(ժբ
)
զոր
յանուն
սրբոյ
Աթոռոյս
առեալ
ի
նմանէ
առ
մհ.
Փիլիպպոսն
յղեսցէ
ի
Կարին,
զի
նա
անտի
առ
մեզ
հասուսցէ :
Փուսուլայ
եւս
գրեաց
նմա:
Եւ
վերոյիշեալ
թուղթսն
ընդ
փայեկին
յղեաց
առ
նա:
Պատուիրելով
նմա,
զի
թէ
ժողովուրդքն
վերստին
ընդունիցին
զԱռաջնորդն
իւրեանց,
մի
եւս
ցուցցէ
նոցա
զթուղթսն,
այլ
առ
ինքն
պահեսցէ:
Իսկ
թէ
ըստ
գրեալ
գանգատանացն
իւրեանց
ոչ
ընդունեցին
զնա,
տացէ
նոցա
զթուղթսն,
եւ
հարկեսցէ
նոցա,
զի
զԱռաջնորդն
իւրեանց
յորդորեալ
յղեսցեն
ի
սուրբ
Աթոռս:
Դու
եւս
ասէ
ի
կողմանէ
մերմէ
երաշխաւոր
լեր
նմա,
եւ
առեալ
ընդ
քեզ
բե'ր
ի
սուրբ
Աթոռս:
Յղեցան
այսոքիկ
ընդ
ի
Կեսարիոյ
եկեալ
տաճիկ
փայեկին:
Որ
ել
ի
մարտի .
Դ:
